Həmin gün gəldi. ABŞ-ın Rusiyaya sanksiyaları indi daha təsirlidir.
Gəlin hər şeyin necə başladığını və ABŞ-ın niyə Rusiyaya sanksiyalar tətbiq etdiyini xatırlayaq.
Biz SSRİ və ABŞ münasibətlərinin nüvə müharibəsinin astanasında olduğu Soyuq Müharibə dövrünə geri qayıtmayacağıq (1962-ci il - “Kuba raket böhranı”) və biz Sovet İttifaqının dağıldığı zamanı nəzərdən keçirməyəcəyik. Hazırda Rusiya və ABŞ arasında əlaqələr daha həyəcanverici fazaya keçir.
Belə ki, ABŞ və Rusiya arasında Sanksiyalar Müharibəsi 2014-cü ildə Rusiyanın Ukraynaya məxsus Krım yarımadasını ilhaq edəndə başladı, hansı ki, Referendum nəticəsində de-yure olaraq Ukraynaya aid idi. Sonra ABŞ Rusiyanı 2016-cı ildə keçirilən, Respublikaçılar partiyasından olan Donald Trampın qalib gəldiyi prezident seçkilərinə müdaxilə etməkdə günahlandırdı. O dövrdə Rusiya tənqid atəşinə tutuldu və bu hələ də müzakirə olunur. Amma bu günün mövzusu biraz fərqlidi, çünki ABŞ və onun müttəfiqləri kommunizmin yayılmasının qarşısını almaq üçün 72 il əvvəl etdiyi kimi "Mühafizəçi siyasəti" adlı bir siyasətlə Rusiyanın artan hegemoniyasını boğmağa çalışırlar, ABŞ. Amma bugün Rusiya və ABŞ arasında istər Suriya istərsə də Əfqanıstan siyasətində fikir ayrılıqları var. ABŞ rəsmiləri Rusiyanı və İranı əsas rəqibləri (düşmənləri) kimi eyni zamanda Türkiyəni inadkar bir NATO müttəfiqi olaraq qəbul etdiklərini etiraf edirlər.
Skripalla bağlı məsələ çox sirli və mürəkkəbdir. ABŞ avqustun 6-da Rusiyaya sanksiya tətbiq edib və 21 gün sonra 27 avqust tarixindən sonra bu sanksiyalar qüvvəyə minib. Bu sanksiyaların özündə nəyi ehtiva etdiyini aydınlaşdırmağa çalışaq.
Sanksiyalar paketinə "təcili humanitar yardım" istisna olmaqla, 1961-ci il Xarici Yardım Qanununa əsasən Rusiyaya xarici yardımın qadağan olunması daxildir. Bununla yanaşı o silah və təkrar istifadə oluna bilən məhsulların Moskvaya ixracını qadağan edir. Sanksiyalar həmçinin, Rusiyanı "ABŞ-ın İxrac-İdxal Bankı daxil olmaqla, ABŞ Hökumətinin hər hansı bir şöbəsi, agentliyi və ya vasitəsi ilə hər hansı bir kredit, kredit zəmanəti və ya digər maddi yardımı"ndan məhrum edir. Sənədlərə əsasən "məhdudiyyətlər ən azı bir il müddətində qüvvədə qalacaq və daha sonra xəbərdarlıq ediləcək". Bu barədə ABŞ Dövlət Departamentinin açıqladığı rəsmi sənəddə bildirildi.
Rusiya ABŞ-a qarşı sanksiyalarla cavab verəcəyinə söz verdi. Rusiyanın mövcud niyyətlərinin nə olduğunu bilmirik, amma ABŞ-ın niyyətlərinin nə olduğunu bilirik.
ABŞ Rusiyanın tərəfdaşı və müttəfiqi maskası altında gizlənərək, Rusiyanı gizli şəkildə vurmağa çalışır. ABŞ tək fəaliyyət göstərmir; qərar qəbul edir və onları qərbli müttəfiqlərinin, xüsusilə də Böyük Britaniyanın dəstəyi ilə həyata keçirir. ABŞ və Böyük Britaniya onu zəiflətmək və günahkar bir tərəf kimi "ifşa etmək" üçün Rusiyaya qarşı gizli anlaşma qurublar. ABŞ Türkiyə, İran və ya Çin olsun, Rusiyanın hər bir müttəfiqinə qarşı sanksiyalar tətbiq edir, lakin onlar ABŞ-ın qarşısında yeni bir "Varşava Paktı" yaranma ehtimalının olduğunu bilirlər və onların əsas hədəfi bu məqsədin həyata keçməsinə mane olmaqdır.
Bu yaxınlarda Rusiya və ABŞ prezidentləri Vladimir Putin və Donald Trump Helsinki sammitində görüş keçirib. ABŞ prezidenti, ABŞ-Rusiya əlaqələrinin yaxşılaşdıracağını, bunun hər iki ölkəyə fayda verəcəyini və ölkələr arasındakı ikitərəfli əlaqələri gücləndirməyə çalışdığını bəyan edib. Lakin tezliklə Tramp və onun həmkarları Rusiyaya qarşı yeni cəzalandırma xarakterli hücumlar etməyə başladılar. Bu sanksiyalar yalnız Rusiyaya deyil, həmçinin ABŞ müttəfiqlərinə və bütün dünyaya zərər verəcək. Rusiya tərəfinin nə cavab verəcəyi bir sirr olaraq qalır.
ABŞ Böyük Avropa ölkələrinin Rusiya ilə əməkdaşlığını məhdudlaşdırmağa çalışır və bu hərəkətin ilk qurbanı Almaniyadır. Almaniya, Rusiya qazının ən böyük idxalçısıdır və Rusiya ilə Baltik dənizi vasitəsilə Rusiya qazının idxalı barədə "Nord Stream 2" adlı birgə layihəsi var. ABŞ Nord Stream layihəsinin reallaşdırılacağı halda Rusiya ilə əməkdaşlıq edən Almaniyaya sanksiyalar tətbiq edəcəyi barədə xəbərdarlıq etdi. Qərb ölkələri bu layihəni Rusiyanın Ukraynaya siyasi hücumu kimi qiymətləndirirlər. Onlar hesab edirlər ki, Rusiya Ukraynanın tranzit ölkə kimi rolunu azaltmaqda maraqlıdır, amma ABŞ Ukraynanın daxili vəziyyətindən narahat deyil, üstəlik bütün dünyada nə baş verməsindən aılı olmayaraq öz maraqlarını həyata keçirməyə maraqlıdır.
Xülasə, ən maraqlı faktdır ki, həm Rusiya, həm də ABŞ Skripalın Amesbury-də zəhərlənməsini barədə heç bir inandırıcı sübuta malik deyillər. Etiraf edilməlidir ki, ABŞ dayanmayacaq və Rusiyanı vurmaq üçün çalışmağa davam edəcək və heç kim bu "sanksiya müharibəsi"nin nəyə gətirib çıxaracağını bilmir. Rusiya ilə ABŞ arasındakı münasibətlərdə aydın olan tək bir şey, onun dünya və xüsusilə də mülki əhali üçün daha qızğın və təhlükəli olacağıdır.
Biz ABŞ və Rusiyanın baş rolda oynadığı "bitməmiş soyuq müharibə"-nin qarşıdan gələn TV seriyalarını diqqətlə izləyəcəyik.
Əkbər Bayramov, Eurasia Diary
