"Ermənistan uzun müddət Rusiyanın regionda əsas tərəfdaşı olub. Üstəlik, bu münasibətlər siyasi və ya hətta iqtisadi münasibətlərə deyil, bürokratik əlaqələrə, yəni hər iki ölkə rəsmilərinin qarşılıqlı ticari maraqlarına əsaslanırdı. Dövlətin özü və hər iki ölkənin xalqlarının maraqları bir çox hallarda gözardı edilirdi".
Bu barədə Eurasia Diary-ə rus tarixçi, "XX əsrdə transmilli terrorizmin tarixi" kitabının müəllifi Oleq Kuznetsov bildirib.
Onun sözlərinə görə, Rusiya-Ermənistan münasibətləri uzun müddət kommersiya xarakteri daşıyıb və Rusiyadakı erməni diasporunun oliqarxlarının maksimum mənfəət əldə etməsini nəzərdə tutub.
"Bu oliqarxların əksəriyyəti Ermənistanda doğulmamış və heç vaxt burada yaşamamışdı. Erməni əsilli müasir rus oliqarxlarının əksəriyyəti ya Rostov vilayətinin, ya da Krasnodar ərazisi, ya da Dağlıq Qarabağın yetirməsidir. Ermənistan heç kim üçün vətən deyildi, ancaq bir çox ticari məsələlərinin həllində vasitə rolunu oynayırdı. Məsələn, Rusiyada biznesini qurmaq üçün Qərbi Avropa və Şimali Amerika ölkələrində olan erməni diasporundan kapitalın Ermənistan dövlət büdcəsi vasitəsilə ötürülməsində istifadə olunurdu".
Ekspert Rusiya ərazisində bu şəkildə formalaşmış Robert Koçaryana məxsus şirkətlər qrupunu nümunə göstərir.
Kuznetsov əminliklə bildirir ki, Ermənistan Rusiya üçün çoxlu sayda yüksək vəzifəli şəxslərin korrupsiya mənbəyini qanuniləşdirilməsində çox faydalı idi.
O hesab edir ki, Rusiya-Ermənistan münasibətlərinin pisləşməsindən asılı olaraq iki ölkənin çirkin işlər görən oliqarx və rəsmilərinin soyadları üzə çıxacaq. Ekspert bunu onunla izah edir ki, bu şəxslər indi Rusiyada Nikol Paşinyanın cəzalandırılması üçün açıq şəkildə çıxış etməklə özlərini ifşa edirlər.
Nümunə olaraq, Kuznetsov media nümayəndələrindən birini - Soçi şəhərindən seçilmiş Dövlət Dumasının deputatı Konstantin Zatulini gətirir. Tarixçinin verdiyi məlumata görə, Soçi şəhərinin bütün erməniləri Rusiyadakı ermənilərin birliyi və erməni biznesindən asılı olan bütün insanların göstərişi ilə məhz bu şəxsə səs veriblər.
Eurasia Diary-nin Rusiyadakı erməni oliqarxiyasının nəyin hesabına mövcud olduğu sualına Kuznetsov iki faktoru göstərir.
"Birinci faktor - büdcədən maaliyyələşən insanların - qubernatorlar, merlər, nazirlər – dövlət sifarişlərindən qalan gəlirlər hesabına maddi durumunun yaxşılaşdırılması.
İkincisi - bu Ermənistandan olan ucuz işçi qüvvəsidir. Rusiyalı ermənilərə bu ölkədə qanunsuz yaşayan özbəklərə ödənildiyi qədər pul verilir. Bununla yanaşı, bu özbəklərin daha yaxşı şərait üçün bir işəgötürəni tərk edib digərinin yanına getmək imkanı var idi. Lakin erməni miqrantlar ciddi nəzarət altında olduqları üçün Rusiyada bu imkandan məhrum idilər. Hər iki ölkə hərbi və siyasi müttəfiq olduğundan onlara yalnız Rusiya miqrasiya xidməti orqanları deyil, həm də Rusiyanın hüquq-mühafizə orqanları, özünün diasporası, kilsə və hətta Rusiya ərazisində sərbəst fəaliyyət göstərən Ermənistan xüsusi xidmət orqanları nəzarət edirdi", deyə Oleq Kuznetsov bildirib.
Natalya Quliyeva
