Qazaxıstan Avrasiyadan sonra Afrikaya üz tutur Əhməd Abdo Tərabik

Analitika 16:37 23.05.2016

Qazaxıstan öz qonşuları, xüsusilə dünya gücləri olan Rusiya və Çinlə möhkəm əlaqələr qurmağı bacarıb. Yəni, istər Çin, istərsə də Rusiya ilə  asılı vəziyyətdə qalmış öz sərhəd problemlərini həll etməyə müvəffəq oldu.

Qazaxıstan bu il yarım əsrlik yubileyini qeyd edəcək öz istiqlaliyyəti dövründə Avrasiya məkanında yerləşən dövlətlərlə müxtəlif sahələrdə əməkdaşlıq əlaqələri qurmaq üçün  ittifaqın yaradılmasına gətirib çıxaran önəmli təşəbbüslər irəli sürdü.

Təkcə Avrasiya  məkanında deyil, Asiyanın və Avropanın bütün dövlətlərilə əlaqələri möhkəmlədəndən sonra Qazaxıstan, indi dünyanın bütün ölkələri üçün böyük önəm kəsb edən Afrika qitəsinə üz tutub.

Belə ki bu qitənin keçmiş müstəmləkəçi dövlətləri qara qitə ilə əməkdaşlığı öz mənafeyinə tabe edib inhisara almağa çalışırlar. Afrika ölkələrini öz nüfuz dairəsinə daxil olan bölgə hesab edərək dünyanın başqa ölkələrinə açılışına mane olmaq istəyirlər.

Qazaxıstanın Afrikanın üç dövlətində - Misir, Efiopiya və Cənubi Afrikada səfirlikləri olsa da qitənin əksər ölkələrilə diplomatik əlaqələr qurmuş və Afrika İttifaqında müşahidəçi status qazana bilib. Afrika qitəsi ölkələrilə tərəflərin mənafeyinə cavab verən həm ikitərəfli, həm də çoxtərəfli əlaqələrə əsaslanan əməkdaşlıq imkanına malik ölkə olaraq Qazaxıstanın, bu dövlətlərə yönəlik diqqətini də bununla izah etmək olar.

Qazaxıstan hər tərəfdən quru ilə əhatə olunmuş, açıq dənizlərə və dünya okeanlarına çıxışa malik olmayan ölkələrdən biridir.  Bu da onun Afrika qitəsilə olan əlaqələrini, xüsusən də ticari əməkdaşlığını daha da çətinləşdirir.

Beynəlxalq “Ekspo-2017” sərgisinin keçirilməsi üçün yer uğrunda  Belçikanın Leyj şəhərilə mübarizədə Afrika dövlətləri Qazaxıstanı dəstəklədilər. Qeyd edim ki, Afrika dövlətləri Qazaxıstan prezidenti Nazarbayevin “Ərzaq təhlükəsizliyi üzrə İslam təşkilatının yaradılması” təklifini də dəstəklədilər. Həmçinin, Nazarbayevin BMT-nin Baş Asambleyasında çıxışı zamanı “Nüvə silahının yasaqlanması” təklifini də Afrika dövlətləri müdafiə etdi. Təklifin qəbuluna verilən 35 səsdən 11-i Afrika ölkələrinə məxsus idi.

Məlum, Qazaxıstan və Afrikanın əksər ölkələri nüvə sınaqlarından əziyyət çəkib. Fransa Əlcəzair ərazisində - Böyük Səhrada 17 nüvə sınağı keçirib. Görünür, Afrika dövlətlərinin nüvə silahının qadağan edilməsinə marağı bundan irəli gəlir. Digər tərəfdən, Qazaxıstan 2017 - 2018-ci illərdə BMT - nin Təhlükəsizlik Şurasının qeyri-daimi üzvlüyünə namizədliyi məsələsində Afrika ölkələrinin dəstəyinə çox ümid edir.

Qazaxıstan Qərbi Afrika ölkələrində ebola virusunun yayılmasının qarşısının alınmasında yaxından iştirak etdi. Bu vurusla mübarizə məqsədlə Afrika İttifaqına və BMT-nin İnkişaf fonduna 350 min dollar vəsait ayırdı. Qazaxıstan həmçinin, Afrika qitəsində təhsilin səviyyəsinin yüksəldilməsinə yönəlmiş BMT-nin İnkişaf proqramı ilə fəal şəkildə əməkdaşlıq edir.

Qazaxıstan Afrika qitəsində sülh və əmin-amanlığın qorunması sahəsində də faəl şəkildə iştirak edir. Çoxsaylı Qazaxıstanlı həribçi BMT-nin Kot-Divuar, Liberiya və Qərbi Səhradakı sülh məramlı missiyalarda iştirak edir.

20-21 may tarixlərində reallaşan Seneqal prezidenti Maki Salın Qazaxıstana rəsmi səfəri böyük əhəmiyyət kəsb etdi. Belə ki, bu qeyri-ərəb Afrika ölkəsi rəhbərinin Astanaya edilən ilk səfəri oldu. Bu səfər Qazaxıstanla Afrika qitəsi ölkələri arasındakı əlaqələrdə yeni səhifə açır. Xüsusilə nəzərə alınmalıdır ki, Qazaxıstan Seneqalla tərəfdaşlıq əlaqələrini gücləndirməklə Avroasiya bölgəsi ölkələrilə geniş əlaqələr yaratmağa çalışır.

cac88204f29dc25eee9caaada152446d

Seneqal Afrikanın azsaylı qeyr-ərəb öklələrindən biridir ki, Qazaxıstan onunla ən yüksək səviyyələrdə ikitərəfli əlaqələr qurub. Seneqalın müstəqillik qazanandan bəri stabil vəziyyətdə olması iqtisadi və siyasi inkişafına müsbət təsir göstərib. Yəni, Seneqal əksər Afrika ölkələrindən fərqli olaraq hərbi çevirişlər və kəskim siyasi dəyişiklər dalğasından uzaqda qaldı və nəticədə dinamik iqtisadi fəaliyyəti, demokratik inkişafı ilə seçildi. Bu vəziyyət ölkəyə investisiyaların cəlb edilməsini və böyük infrastruktur layihələrinin də həyata keçirilməsinə imkan verdi.  

Müstəqillikdən sonra Seneqal üç dəfə BMT Təhlükəsizlik Şurasının qeyr-daimi üzvü seçilib. Bununla yanaşı, 6 dəfə İqtisadi və ictimai Şuranın üzvü olan Sneqal beynəlxalq ictimaiyyətin etibarını qazanaraq Afrika qitəsində aparıcı rola malik oldu.

Seneqal bölgənin ən güclü və hazırlıqlı ordularından birinə sahib olub BMT-nin, Afrika İttifaqının və Qərbi Afrika birliyinin dünyanın müxtəlif bölgılərində həyata keçirmiş olduğu sülhməramlı missiyaların ən fəal iştirakçısı kimi tanınır.

Qazaxıstanla Seneqal arasında birbaşa dəniz nəqliyyatı vasitələrinin olmaması onlar arasında ticarət əlaqələrinin qurulmasına mane olacaqsa, ölkələrin hər ikisi iqtisadi əməkdaşlıq əlaqələrinin inkişafı üçün altrenativlərə malikdilər. Bu, xüsusilə, hər iki ölkənin işçi qüvvəsinin 75 faizə qədərinin cəlb olunduğu kənd təsərrüfatı sahəsinə aiddir.

Mədəni əlaqələrin əhəmiyyətinin artdığı dövrdə tərəflərin bir-birini daha yaxından tanıması müxtəlif xalqlar və millətlər arasında qarşılıqlı etimad, anlaşma şəratinin yaradılması baxımından üçün mühüm əsas hesab edilir. Məhz bu əlaqələr Qazaxıstanla Seneqal arasındakı danışıqlar stolu arxasında müzakirə edilən və onların  mədəni əlaqələrinin inkişafına həsr olunan əsas mövzulardan biridir.

9e49da656a9f00bdae472225e988ad89

Qeyd edim ki, Qazaxıstan və Senaqal prezidentlərinin danışıqlarında təhlükəsizlik, hərbi, terrorla mübarizə məsələlərinin müzakirəsi də diqqətçəkən məqamlardandır.

Seneqal prezidentinin Qazaxıstana səfəri hər iki ölkə üçün böyük əhəmiyyətə malikdir. Bu səfər iki ölkənin qarşılıqlı əlaqələrində yeni səhifə açmaqla yanaşı Orta Asiya ilə  Qərbi Afrika, Böyük Səhranın cənubu və Afrika qitəsinin başqa  regionları arasında əlaqələrin qurulmasında böyük önəm daşıyır. Xüsusilə, qeyri-ərəb Afrika dövləti başçısının Qazaxıstana, Orta Asiya regionuna ilk səfəri kimi tarixə düşən  hadisə Qazaxıstanın BMT-nin Təhlükəsizlik Şurasına  2017-2018 –ci illər ərzində qeyr-daimi üzv seçilməsi üçün iyun ayında keçiriəcək səsvermənin ərəfəsində baş veməsi diqqəti cəlb etməyə bilməzdi.

Səfər çərçivəsində imzalanan çoxsaylı sazişlər əsasında iki ölkə arasında siyasi, iqtisadi və mədəni sahələrdə əməkdaşlığının daha da inkişaf etməsinə öz təsirini göstərəcək.


Müəllif: Əhməd Abdo Tərabik - Asiya problemləri üzrə tədqiqatçı-yazar

Rasim Musabəyovdan SƏRT SÖZLƏR: "Fransa qələt edir" - MÜZAKİRƏ-VİDEO

Xəbər xətti

Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarının 105 illiyi ilə bağlı təntənəli tədbir təşkil olunub
22:50 28.03.2024
Rusiya XİN başçısı: Məhz KTMT İrəvanın maraqlarını çətin vəziyyətlərdə müdafiə edib
22:26 28.03.2024
Lavrov: Ermənistan uydurma bəhanələrlə Rusiya ilə münasibətlərin pozulmasına çalışır
22:00 28.03.2024
Yevlaxda avtomobil yük maşınına çırpılıb, ölən var
21:45 28.03.2024
DİN vətəndaşlara müraciət edib: Hesab məlumatlarınızı tanımadığınız şəxslərlə paylaşmayın
21:30 28.03.2024
Sumqayıt Dövlət Universitetinə yeni prorektor təyin olunub
21:24 28.03.2024
BMT Baş katibi azərbaycanlı diplomatı yüksək vəzifəyə təyin edib
21:11 28.03.2024
Rusiya İstintaq Komitəsi: “Crocus City Hall”dakı terror Ukraynadan maliyyələşib
21:04 28.03.2024
İtaliya komandanlığı ordunun sayını artırmağa ümid edir
20:43 28.03.2024
Əli Nağıyev: Azərbaycanın təhlükəsizlik orqanlarının qarşısında yeni çağırışlar durur
20:30 28.03.2024
Kürdəmirdə 16 yaşlı piyadanı maşın vurub
20:21 28.03.2024
"Müharibə olmasın, bizə ədəbiyyat lazım deyil" - Yazıçılar arasında SORĞU
20:00 28.03.2024
Naxçıvanda mənşəyi bilinməyən saxta zeytun yağları satışdan çıxarılıb
19:36 28.03.2024
Aİ Şurasının komitə üzvləri Cənubi Qafqaz regionuna səfər edəcəklər
19:30 28.03.2024
Sabah Qubanın qaz təchizatında fasilə yaranacaq
19:20 28.03.2024
Əfqanıstanda güclü zəlzələ oldu
19:00 28.03.2024
Türkiyənin Rusiya-Ukrayna arasında strategiyası necə olacaq? – İsmayıl Cingözün RƏYİNDƏ – ÖZƏL
19:00 28.03.2024
Taksilərdə videokameralar quraşdırılacaq - BU TARİXDƏN
18:20 28.03.2024
AMADA-nın əməkdaşı WADA-nın vebinarında iştirak edib
18:08 28.03.2024
İki ali məktəbə prorektor təyin edilib
17:55 28.03.2024
Azərbaycanda icbari sığorta üzrə daxilolmalar azalıb
17:50 28.03.2024
Əməkdar artist Rahib Əliyev vəfat edib
Əməkdar artist Rahib Əliyev vəfat edib
17:39 28.03.2024
Azərbaycanda taksilər üçün POS-terminal tələbi qoyulub
17:35 28.03.2024
BAMF-ın daxilində Müstəqil Həmkarlar İttifaqı yaradıldı - QHT sektorunda İLK - FOTOLAR
17:33 28.03.2024
Bayram günlərində baş vermiş qəzalarda ölənlərin sayı AÇIQLANDI
17:23 28.03.2024
Azərbaycanda əlillərə məxsus avtomobillərlə taksi fəaliyyəti göstərmək qadağan edilir
17:10 28.03.2024
Şadlıq saraylarında menyular bahalaşdı - QİYMƏTLƏR
16:59 28.03.2024
CAR lideri Prezident İlham Əliyevi təbrik edib
16:49 28.03.2024
Taksilərə qoyulan rəng tələbinə aydınlıq gətirilib
Taksilərə qoyulan rəng tələbinə aydınlıq gətirilib
16:41 28.03.2024
Qurban Qurbanov Elvin Cəfərquliyevi CƏRİMƏLƏDİ - SƏBƏB
Qurban Qurbanov Elvin Cəfərquliyevi CƏRİMƏLƏDİ - SƏBƏB
16:22 28.03.2024
Bakıda ucuz avtomobillər satışa çıxarılacaq
16:16 28.03.2024
Taksi minik avtomobilləri ağ və ya qırmızı rənglərdə olacaq
16:11 28.03.2024
Peşə ixtisasını təsdiq edən sənədin verilməsi qaydası dəyişdirilib
16:07 28.03.2024
Azərbaycanda bank AMB-nin tələblərini pozub
16:00 28.03.2024
Tunisdə təqsirli bilinən 4 nəfər ölüm cəzasına məhkum edilib
Tunisdə təqsirli bilinən 4 nəfər ölüm cəzasına məhkum edilib
15:53 28.03.2024
Kuleba sülh planını müzakirə etmək üçün Hindistana gəlib
Kuleba sülh planını müzakirə etmək üçün Hindistana gəlib
15:42 28.03.2024
Rasim Musabəyovdan SƏRT SÖZLƏR: "Fransa qələt edir" - MÜZAKİRƏ-VİDEO
15:35 28.03.2024
Azərbaycanda “Avtomobil yolları haqqında” qanun DƏYİŞDİ
15:20 28.03.2024
Rusiya kəşfiyyatı niyə Crocus terror aktı ilə bağlı məlumat ala bilməyib?
Rusiya kəşfiyyatı niyə Crocus terror aktı ilə bağlı məlumat ala bilməyib?
15:14 28.03.2024
"Sazz” İnternet provayderindən ŞİKAYƏTLƏR ÇOXALIR - Qaynar xəttdən CAVAB
15:09 28.03.2024
Hamısı