Azərbaycan demokratiyası üçün çox da uğurlu sayıla bilməyəcək bir seçki geridə qaldı. 9 fevral gecəsi Azərbaycan xalqı seçkilərdən umduğunu tapmadı. Çünki 2 dekabr, 2019-cu ildə prezidentin islahatları ilə ayaqlaşmadığı üçün parlamenti buraxmaq qərarına gələn 125 millət vəkilindən 82-si yenidən millət vəkili seçildi. Xalq isə dəyişiklik gözləyirdi...
Ümumilikdə, iqtidarda olan YAP-ın 72 namizədi mandat qazandı, müxalifət düşərgəsində isə 102 illik Müsavat partiyasının bir nəfər belə namizədi millət vəkili seçilə bilmədi. Ölkədə son dövrlər xüsusilə intelektual təbəqənin dəstəyini qazanan Real partiyası isə cəmi 1 namizədini parlamentə yollaya bildi. Müxalifət düşərgəsində üzü gülən yeganə partiya Sabir Rüstəmxanlının Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası (VHP) oldu. VHP-nin Rüstamxanlı ilə birgə 3 namizədi mandat qazana bildi. Bitərəf namizədlər üçünsə bu seçkilər də uğurlu oldu. Onlardan 43-ü millət vəkili adını qazandı.
2020-ci il parlament seçkilərinə ümidlər böyük idi. Azərbaycanda son 15 ildə bu qədər ciddi siyasi aktivlik heç bir seçkidə müşahidə edilməmişdi. Belə ki, 2296 namizəd seçkilərdə iştirak üçün müraciət etmiş və bunlardan 2146-sının namizədliyi təsdiq olunmuşdu.
Namizədliyi təsdiq edildiyi üçün sevinənlər heç bir siyasi əngəllə qarşılaşmadan aktiv təbliğat və təşfiqat kampaniyasına qoşuldular. Təşfiqata böyük pullar xərcləndi. Kimisi seçicilərlə görüşmək üçün otellərin konfrans zallarını, kimisi şadlıq saraylarını, kimisi idman komplekslərini, kimisi isə xeyir-şər evlərini icarəyə götürdü. Qapı-qapı gəzənlər, un, çörək, yağ paylayanlar, seçicilərə pul təklif edənlər, onları pul müqabilində görüşlərə cəlb edənlər 9 fevralda vətəndaş dəstəyinə ümidli, azacıq olsa da, inamlı idilər. Minlərlə broşur çıxaranlara, jurnalistlərə, media qurumlarına ətək-ətək pul tökənlər, özünü, kampaniyasını reklam edənlər, sosial şəbəkələrdən seçicilərinə müraciət edənlər bütün iş-gücünü atmış, deputatlıq eşqi ilə azad və ədalətli seçkilərə hazırlaşırdılar.
Seçki kampaniyası zamanı namizədlər ən çox jurnalistlərə pul payladı. Pul müqabilində bəzi jurnalistlər namizədlərin sosial şəbəkələrini idarə etdi, kimisi onlar üçün təşfiqat apardı, bəziləri isə 100 manata onlar üçün müşahidəçi oldu. Əksər sayt və qəzetlərdə namizədlərin şəkilləri və seçki platformaları yayımlandı. Bu da təbii ki, havayı başa gəlmirdi.
Namizədlərdən Xəyal Məmmədxanlı seçki kampaniyasına rəsmi olaraq, 20 min manat sərf edib. Bəxtiyar Hacıyev isə ilkin hesablamalara əsasən 3 min manat civarında vəsait xərcləyib. (Modern.az)
Uzun sözün qısası, 2020-ci il seçkiləri böyük pulların xərcləndiyi seçkilər kimi tarixə düşdü. Dövlət də seçkilərə böyük vəsait ayırmışdı. Belə ki, bu il üçün dövlət büdcəsinin zərfində növbədənkənar parlament seçkilərinin keçirilməsi üçün Mərkəzi Seçki Komissiyasına (MSK) 51 milyon 385 min 874 manat vəsait ayrılmışdı. MSK hesabat vermədiyindən bu vəsaitin nə qədər hissəsinin sərf olunduğu bəlli deyil…
Yuxarıda qeyd edildiyi kimi namizədlər seçki öncəsi təbliğat-təşfiqat kampaniyalarına böyük miqdarda pullar xərclədilər.
Bəs bu pulları onlar haradan əldə etmişdilər?
Sadəcə sosial şəbəkələrdə kiçik bir araşdırma apardıqda namizədlərin bir çoxunun seçki öncəsi öz mülklərini, maşınlarını satdıqları və ya bəzilərinin bankdan kredit götürdükləri bəlli olur. Adının çəkilməsini istəməyən namizədlərdən biri bankdan 10 min manat kredit götürdüyünü və necə ödəyəcəyini bilmədiyini səmimi şəkildə etiraf etdi. Namizədlərin bir qismi isə təbliğat kampaniyası üçün pulu ya üzv olduqları partiyadan, ya da onu dəstəkləyən seçicilərdən topladılar.
Namizədlərin bəziləri isə bağ evlərini satışa çıxardı. Xüsusən Xırdalan, Masazır, Goradil, Hökməli, Vişnovka və Sulutəpə qəsəbələrində dəyəri 100-150 min arasında dəyişən həyət evləri “əlimyandıda" 30-40-50 min arası qiymətlərlə təcili şəkildə satışa çıxarıldı. Etibarlı mənbələrdən əldə etdiyimiz məlumata görə, Xırdalan və Masazırda onlarla deputatlığa namizədlərin evləri maklerlər tərəfindən dəyər-dəyməzinə satılıb.
Maraqlısı ondadır ki, rəsmi nəticələrə əsasən seçkilərdə ciddi təbliğat-təşfiqat kampaniyası aparmayan namizədlərin bir çoxu qələbə qazanıb. Kampaniyalara böyük pullar xərcləyənlərin əksəriyyəti isə həm pullarını, həm də demokratiyaya olan ümidlərini itirdilər...
Nicat İSMAYILOV
