Tarix elmləri namizədi, muxtar qeyri-kommersiya təşkilatı "Etnik və beynəlxalq araşdırmalar mərkəzi" sosial-iqtisadi və siyasi konsaltinqin elmi rəhbəri Anton Bredixinin Eurasia Diary-ə verdiyi müsahibədə Qarabağ münaqişəsi və Azərbaycan və Rusiya liderləri, eləcə də Ermənistanın baş naziri arasında əldə olunmuş razılaşma ətrafında bir sıra məsələlər müzakirə edildi.

Qarabağda müharibə bitsə də, münaqişə hələ sonlanmayıb. Münaqişənin tam həllini necə görürsünüz?

- Problemin həllindəki növbəti mərhələ azı bir neçə on il davam edəcək. Rusiya tərəfi də bunu deyir. Bu gün və yaxın bir neçə ildə bu vəziyyət tərəflər üçün kifayət qədər qənaətbəxşdir.

Ermənilər Qarabağın onların tarixi ərazisi olduğunu iddia etməkdə davam edərkən iki xalqın (Azərbaycan və Ermənistan) Qarabağda birgə yaşayışını necə təsəvvür edirsiniz?

- Ermənilər və azərbaycanlılar yüz illərdir yan-yana yaşayırlar. Biz tarixən sərhədlərin "canlı" olduğunu və dəyişdiyini görmüşük. İki xalqın bugün yaranmış yeni şəraitdəki qonşuluğu, Rusiya, eləcə də onun sülhməramlıları tərəfindən təmin edilir. Moskva emosional qrupların xəbərdarlıq etdiyi eskalasiyaya icazə verməyəcək.

Sizcə, bu münaqişənin həllində tarixçilərin rolu nədir? Azərbaycan və Ermənistan tarixçilərinin birgə araşdırmaları bu baxımdan faydalı ola bilərmi?

- Tarixçilərdən ibarət komissiyaların yaradılması zəruridir və mümkündür. Bu rolu hər iki tərəfin aparıcı mütəxəssislərinin iştirakı ilə Rusiya Elmlər Akademiyası yerinə yetirə bilər. Yəni yekun sənədlər müstəqil qəbul edilsin və həqiqətə söykənsin.

Vladimir Putin son çıxışında Qarabağın Azərbaycanın hüquqi ərazisi olduğunu desə də DQ-nin statusunun bəlli olmadığı ifadəsini işlətdi. Əgər o Qarabağ üçün Sovetlər zamanındakı və ya oxşar statusu nəzərdə tutursa bu münaqişənin həlli əvəzində yenidən gizlin fazaya qayıtması anlamına gəlmirmi?

- Rusiya prezidenti dövlət suverenliyindən və status-kvodan bəhs etdi. Hər iki amil də nəzərə alınmalıdır. Dağlıq Qarabağın gələcək statusun müəyyənləşdirilməsi Avrasiya İqtisadi Birliyi və ya Avro Bölgələr kimi millətlərarası inteqrasiya qurumlarının iştirakı ilə mümkündür.

Yazıdakı fikirlər müəllifə məxsusdur və Eurasia Diary-nin mövqeyini əks etdirmir.

Müsahibəni aldı və tərcümə etdi: Gülnar Səlimova