“Böyük yeddilər”ə daxil olan ölkələrin liderləri Böyük Britaniyadakı son toplantıda iki hədəf göstərdilər - Rusiya və Çin. “Böyük yeddilər”ə daxil olan ölkə liderlərin bir qismi daha sonra NATO-nun toplantısına qatılmaq üçün Brüsseldə yığışdılar və bəlli oldu ki, bu təşkilatın hədəfləri də eynidir.
NATO-nun Brüsseldə qəbul etdiyi yekun bəyanatda Rusiya “Avropa təhlükəsizliyi üçün təhdiddir” kimi, Çin isə “dünya nizamı üçün sistemli təhlükədir” kimi dəyərləndirildi. Halbuki, NATO-nun 18 ay əvvəl keçirilən sammitində Çini sadəcə “böyüyən güc” kimi qiymətləndirilmişdi. Bu o deməkdir ki, Çinin 18 ayda keçdiyi yol Qərbi ciddi narahat etməyə başlayıb.
NATO-nun son strateji planı 2010-cu ildə tərtib olunub. Həmin planda Rusiya tərəfdaş kimi adlandırılarkən, Çin barədə bir kəlmə də yox idi. Demək, 11 ildə dünya çox dəyişib və təhdidlər artıb. Məsələ burasındadır ki, Rusiya 11 ilin içərisində Krımı ilhaq edib, Donbasda separatçı bölgə yaradıb, başqa ABŞ olmaqla bır sıra Qərb ölkələrindəki seçkilərdə kiberhücumlar həyata keçirib, xaricdəki keçmiş rusiyalı xəfiyyələr müəmmalı şəkildə qətlə yetirilib və s. Çin də son 11 ildə az yol qət etməyib, iqtisadiyyatı böyüyüb, hərbi imkanları artıb, ətrafındakı əraziləri genişləndirməyə qərar verib və s. ABŞ-la NATO-nun başı Əfqanıstanda qayda-qanun yaratmağa qarışarkən Çin sakitcə irəliləyib. Hazırda ABŞ və NATO Əfqanıstanı tərk etməyə hazırlaşırlar. Odur ki, başqa təhdidlərlə mübarizəyə daha çox vaxt ayrılacaq.
Qərb mətbuatı Rusiyadan yazarkən son bir neçə ildə Çinə də diqqəti artırıb. Çünki Çinin artan ambisiyaları Qərbi narahat etməyə başlayıb. Çin həm nüvə gücünü, həm də Sakit okean hövzəsində gücünü artırır. Bundan başqa Çinin Rusiya ilə ittifaqı gücləndirməsi də Qərbdə ciddi suallar doğurur. İki ölkə tarixlərində ilk dəfə olaraq birgə hərbi təlimlər keçirməyə başladılar. Vaşinqton və Brüssel Çin-Rusiya birliyini pozmaq üçün müxtəlif ssenarilər üzərində düşünür. Elə ABŞ prezidenti Co Baydenin Cenevrədə rusiyalı həmkarı Vladimir Putinlə görüşərək müzakirə aparmasının məqsədlərindən biri də məhz bu idi. Bayden Putini xəbərdar edib ki, bir gün Çin artan iştahası Rusiyanın da başına bəla olacaq.
Beləliklə, Qərb Rusiya-Çin ittifaqını anti-demokratik blokun başlıca qüvvəsi hesab edir. NATO Avropa təhlükəsizliyinin təminatçısı rolunda çıxış etsə də, Çinin Asiya bölgəsində artan rolunu və oradan nüfuzunu genişləndirməyə başlamasına seyrçi qala bilməz.
“Atlas” Araşdırmalar Mərkəzi
