Rusiya həbsxanalarında yerə iynə atmaq mümkün deyil. Artıq Ukraynaya işğalçı hücumunun 5-ci gününü yaşayan Putin hakimiyyəti nəyinki xaricidən, həm də daxildən təzyiqləri artırmaqla xalqın nifrətini özünə yönəldib.
Belə ki, paytaxt Moskvada Rusiyanın Ukraynada başlatdığı müharibəyə qarşı xalq etirazları başlayıb. Lakin polis etirazları amansızcasına dağıdıb və minlərlə insan, media mənsubları da həbs edilib. Yayılan məlumatlara görə, təkcə, bazar günü 2,114 nəfərin paytaxt küçələrində polis tərəfindən döyülərək saxlanıldığı bildirilir. Ümumi ölkə üzrə isə bu günədək 5 mindən çox etrazçının həbs edildiyi deyilir.
Qeyd edək ki, etiraz edənlərin əksəriyyəti “müharibəyə son,” “Ukraynaya sülh” və “ruslar, gedin evinizə” şüarları ilə hökumət binası və paytaxt mərkəzində toplaşıblar.
Ümumiyyətlə, Rusiya prezidenti Vladimir Putinin Ukraynaya qarşı müharibə qərarından sonra, ölkə daxilində bir çox sahələrdə gərginlik yaranmağa başlayıb. Bunlardan ən başlıcası ölkənin iqtisadi vəziyyəti ilə bağlıdır. Müharibənin acı nəticələrini çəkən dinc xalq artıq indidən bu gərginliyi daxildə hiss etməyə başlayıb. Xatırladaq ki, Avrasiya məkanında mövcud olan keçmiş Sovet hakimiyyəti 1989-cu ilin oktyabr ayında bu cür militant siyasətin qurbanı olub.
Bundan əlavə, bir çox ekspertlərin fikrincə, Rusiyanın müharibəyə canfəşanlıqla yanaşması, onun iqtisadi gələcəyini risk altına atır və bu artıq əyani şəkildə görünməyə başlayıb. Bu gün Rusiyada hakimiyyətə qarşı təkcə ölkə daxilində deyil, həm də Avropanın bir çox şəhərlərində xalqın meydanlara toplaşması ilə etirazlar ifadə olunur. Bəs bütün bu olanlar Rusiyanın gələcəyini hansı formada risk altına atacaq? Rusiyada Putin hakimiyyəti bu minvalla nə qədər öz ambisiyalarını davam etdirə bilər?
Yaranan suallarla bağlı Orta Doğu Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri, politoloq Sədrəddin Soltan Ednews-a açıqlaması zamanı Rusiyada yaranan daxili gərginlik və hakimiyyətin buna qarşı təzyiqlərindən söz açıb.
“Rusiyanın Ukraynaya qarşı işğalı ilə bağlı məsələlərə toxunmazdan öncə, 1990-cı illərdə Rusiyanın Çeçenistanda apardığı hərbi əməliyyatlara diqqət etmək lazımdır. O zaman əsgər anaları, Rusiyanın sıravi vətəndaşları Çeçenistanda hərbi əməliyyatların dayandırılmasını tələb edirdilər. Rus anaları “bizim övladlarımızın çeçen torpaqlarında nə işi var,” “nə üçün övladlarımız orada ölməlidirlər,” – deyə, şüarlarla etirazlar edirdilər. Həmin dövrdə həm də Rusiyanın bu cür siyasətinə etiraz edən təşkilatlar var idi. Onlardan biri “Əsgər Anaları”, digəri isə “Memorial” təşkilatı idi. Putin hakimiyyətə gəldikdən sonra bu tip təşklatları xarici dövlətlərə çalışan casus təşkilatlar elan edərək, demək olar ki, hamısını bağladı. Daha sonra Rusiyada müxalifət qüvvələr tək-tək sıradan çıxarıldı. Məsələn “Yabloko” partiyası zəiflədildi və ən sonda müxalifət lideri Aleksey Navalnıy həbs edildi, eyni zamanda bəzi xaricdə fəaliyyət göstərən müxalif fikirli şəxslərin öldürüldüyü haqda məlumatlar yayıldı. Bu o zaman Rusiya hakimiyyətinə qarşı etiraz edə biləcək potensialın sıradan çıxması idi”, – deyə S.Soltan belə deyib.
Politoloq qeyd edib ki, Rusiyada əvvəlki müxalifət yerində qalsaydı bu gün bəlkə də hakimiyyətin müharibəyə girişməsinə əngəl ola bilərdi.
Söhbət əsnasında S.Soltan həmçinin qeyd edib ki, yaranan vəziyyət Rusiya iqtisadiyyatının yaxında ciddi təhlükə ilə üzləşəcəyi kimi də proqnozlaşdırıla bilər.
“Heç şübhəsiz, bu addımdan sonra Rusiyanın həm siyasətini, həm də iqtisadiyyatını ciddi təhlükə gözləyir. Ola bilsin Rusiya bir müddət Çinin bəzi maliyyə dəstəyi sayəsində özünü birtəhər tuta bilsin, bu da təbii ki, Çinin Rusiyaya verdiyi vədlərin nə dərəcədə təsirli olacağına bağlıdır.
O ki, qaldı Rusiyanın hazırki iqtisadi vəziyyətinə, bu barədə britaniyali ekspertlər qeyd edib ki, Rusiyanın apardığı müharibənin bir günü ona 15 milyard funt sterlinqə (təxminən 34.13 milyard manat) başa gəlir. Digər bir Qərb araşdırma mərkəzlərinin verdiyi proqnoza görə isə Rusiyada iş adamları müharibə səbəbindən hər gün 39 milyard dollar itirir. Əlbəttə, bütün bunlar bir ölkənin iqtisadiyyatı üçün böyük rəqəm hesab olunur. Bundan əlavə dövlətin büdcəsinə dəyən külli miqdarda ziyan, gələcəkdə sosial partlayışların da baş verəcəyini istisna etmir. Hələ iqtisadi rəqəmlər bir tərəfə, müharibənin son 3 günü ərzində 6 minə yaxın rus hərbçisinin Ukrayna torpaqlarında öldürülməsi ölkə daxilində hakimiyyətə qarşı narazılıqları ciddi şəkildə artıracaq”.
Politoloq həmçinin Rusiyanın işğalçı kimi dünyaya təqdim olunduğu bir halda, Putin hakimiyyətinin bundan sonra necə davam gətirəcəyi, habelə nəticə etibarilə hakimiyyətin yoxsa bütünlükdə ölkənin çökmə ehtimalı barədə şərh verib.
“Bir müddət əvvəl Rusiyanın tanınmış aktrisası Liya Axedjakova Ukraynanın fonduna 10 min dollar yatırım edib. Eyni zamanda Rusiyanın bir çox elit təbəqəsi bu ağılsız savaşa qarşı ayağa qalxaraq etirazlarını bildiriblər. Bu da onu deməyə əsas verir ki, Vladimir Putin bu ambisiyalarını uzun müddət davam etdirə bilməyəcək. Yəni bu Rusiyanın deyil, Rusiyadakı mövcud hakimiyyətin çökməsinə və sonda başqa qüvvələrin hakimiyyətə gəlişi ilə nəticələnəcək”.
Sədrəddin Soltan bundan əlavə, hazırda Qərbin passiv mövqeyi və bunun arxasında duran bəzi gizli səbəblərə də toxunub. O, Qərbin ləng hərəkətini Rusiyadan çəkinməklə deyil, daha çox Rusiyaya qarşı kəsərli B planının olması ilə əlaqələndirib.
“Fikrimcə Qərb Rusiyanın Ukraynada daha uzun müddət qalmasına ehtiyac görür. Yəni, hələ 80-ci illərin sonunda Sovet Rusiyasını Əfqanıstanda saxlayaraq SSR-nin çöküşünə gətirib çıxardığı kimi, bu gün də Rusiyanın Ukrayna bataqlığında başını qatmaqla onun iqtisadi potensialını zəiflətməyə çalışır. Qərb bunu Suriyada da təcrübədən keçirib. Rusiyaya qarşı səngiməyən sanksiyalar da öz nəticəsini göstərəcək. Bu artıq rus rublunun dəyərdən düşməsi ilə özünü göstərməyə başlayıb. Həm də Rusiya neft və qaz ixracatçısıdır. Onun ciddi texnologiyası yoxdur. Rusiyada istehsal olunan məhsulların, dərman pereparatlarından tutmuş digər məhsullara qədər hamısı Qərb, Yaponiya və Cənubi Koreyanın lisenziyası əsasında dünya bazarına buraxılır. Əgər şirkətlər Rusiyadan lisenziyaları geri çəksələr, Rusiyada istehsal dayanacaq və bu da böyük sayda işsizlik ordusunun yaranmasına gətirib çıxaracaq. Odur ki, hesab edirəm Qərbin əsas B planı müharibəyə aktiv dəstək verməklə münaqişəni tez bitirmək deyil, daha çox Rusiyanı sanksiyalarla iqtisadi cəhətdən çökdürməkdir”.
Elnur Ənvəroğlu
