Rusiya qazından tamamilə imtina etmək istəyən Avropa ölkələri alternativ enerji qaynağı kimi Şimal Dənizinin istismarını müzakirəyə çıxarıb. Belə ki, Britaniya bu gün yeni Şimal dənizi qaz yatağının işlənməsi üçün yekun razılıq verib. Bundan əlavə, Hollandiya və Almaniya hökuməti də birgə qaz kəşfiyyatı layihəsi üçün ortaq razılaşmaya qoşulub. Bu barədə fikir bildirən Britaniyanın biznes və energetika naziri Kvasi Kvartenq deyib ki, Böyük Britaniya tənzimləyiciləri Shell tərəfindən istismar edilən “Jackdaw” qaz yatağının istifadəsinə icazə verib. Buna baxmayaraq, avropalı rəhbər şəxslərin qərarı bir çox “yaşıl enerji” tərəfdarlarının ciddi narazılığına da səbəb olub. Onlar bu təklifi gələcəkdə iqlim böhranına yol açacaq bir addım adlandırıb.
Rusiya tərəfi isə öz növbəsində ölkənin dövlət enerji nəhəngi olan “Qazprom” şirkəti bir neçə digər Avropa ölkəsi və Hollandiyanın “GasTerra” şirkətinə qaz satışını dayandırıb. Bu rəsmi Moskvanın həm də Avropa dövlətlərinin Ukraynaya hücumuna görə tətbiq etdiyi sanksiyalara bir cavabıdır.
Şimal Dənizində enerji axtarışları ilə bağlı Alman rəsmilərindən hər hansı bir açıqlama almaq mümkün olmayıb. Lakin bununla bağlı Hollandiya hökuməti qeyd edib ki, birgə layihə təsdiq olunarsa, ilk təbii qaz 2024-cü ilin sonuna qədər hasil oluna bilər.
Britaniyalı jurnalist Neil Uatsonun fikrincə, “Shell” tərəfindən Şimal dənizində “Jackdaw” yatağının işlənməsinin üstünlükləri, Rusiyanın Ukraynaya müdaxiləsi fonunda Böyük Britaniyanın enerji təhlükəsizliyinə nail olmağa kömək etməkdən ibarətdir.
“Hazırda Böyük Britaniyada təbii qazın yalnız 3 %-i Rusiyanın “Qazprom” şirkəti tərəfindən təmin edilir. Əlbəttə bu Avropa ölkələrini Rusiya qazından ismən də olsa asılılıqdan xilas edəcək və bəzi sanksiyaların təsir qüvvəsini artıracaq.
Digər bir tərəfdən, əldə olunan razılıq nəticəsində ətraf mühitin çirklənməsinə də səbəb olacaq. Hətta, BMT-nin baş katibi Antonio Quterreş bütün diqqəti Ukrayna müharibəsinə ayırmaqla ətraf mühit məsələsini nəzərlərdən kənara qoymağın riskli tərəfləri ilə bağlı şərh verib. Layihə atmosferə mənfi təsirinə görə hətta daha əvvəl Böyük Britaniya hökuməti tərəfindən rədd edilib. Mart ayında Shell yenidən işlənmiş ekoloji hesabatı (ES) təqdim edib. Təqdim olunan hesabatda şirkət dənizə atılan karbon dioksid(CO2) maddəsəinin miqdarını minimuma endirməyi öz öhdəsinə götürüb. Buna baxmayaraq, “Greenpeace” Böyük Britaniya hökuməti ilə yenə razılaşmır və hətta bu Johnson hökumətini çıxılmaz vəziyyətə gətirib çıxarıb”.
Söhbət zamanı britaniyalı jurnalist həmçinin Şimal dənizinin istismarı istənilən halda Avropanı təbii qazla qane edə bilməyəcəyini də əlavə edib.
“Əminliklə deyə bilərəm ki, Şimal dənizindən hasil olan təbii qaz Avropa ölkələrinin ehtiyaclarını qarşılaya bilməyəcək. Bu yalnız Avropanı Rusiya asılılığında xilas edəcək. Şimal dənizi ilə qonşu olan Fransa belə bu razılaşmaya qol qoymayacaq. Çünki Fransa hazırda öz enerji təminatının 70%-ni təşkil edə biləcək nüvə enerjisi həvəsi ilə uzaq xəyalların arxasınca qaçır”.
Elnur Ənvəroğlu
