Ötən gün Fransa tarixində bir ilk yaşandı.
Qabriel Attal Fransanın ən gənc və ilk homoseksual baş naziri təyin edildi. Qeyd edək ki, mediada yazılan xəbərlərə əsasən hazırda onun öhdəliyi Fransa prezidenti Makronun hakimiyyətinə güc qazandırmaqdır. Onun bu gün və ya sabah öz kadrını təqdim edəcəyi gözlənilir. Onun təyinatına nisbi təcrübəsizliyi və əvvəlki təhsil naziri vəzifəsində nəzərəçarpacaq nailiyyətlərin olmaması səbəbindən şübhəli yanaşılır.
O, Azərbaycanla bağlı hazırkı vəziyyətlə bağlı heç bir şərh verməyib lakin 2021 – ci ildə verdiyi bir açıqlama diqqətimizdən yayınmır. Belə ki, BMT Təhlükəsizlik Şurasının Parisdəki iclasında “Azərbaycanafobiya” xasiyyəti ilə, ölkəmiz tərəfindən saxlanılan erməni məhbusların azad edilməsi tələbi ilə çıxış edib. Bundan savayı 2022 – ci ildə Fransadakı erməni zümrələrlə bir neçə tədbirdə iştirak edib. Onlarla sahib olduğu münasibətlərə Ermənistan KİV – də yetərincə rast gəlmək olur. Qısacası seçilən baş nazirin yalnız fransızlar üçün deyil, həm də ölkədəki ermənilər üçün də yaxşı xəbər olduğunu demək olar.
Bütün bunlara rəğmən güman etmək olar ki, onun hazırki vəzifəsi qarşıdan gələn Avropa Parlament seçkilərinə (6ay) qədər Fransanın daxili işlərini qaydaya salmaqdır. Ona görə də qısa müddətdə Fransa və Azərbaycan münasibətlərində böyük dəyişiklik gözləmək çətinki görünər. Baş Nazirliyə namizəd göstərilən digər şəxs, onun hazırda münasibətdə olduğu və həmkarı Stefan Sexurne (Stefan Sejourne) idi. O, Avropa Parlamentinin doqquzuncu müddəti üçün yaradılmış, liberal, Avropayönlü siyasi partiyası, “Avropanı Yenilə”nın prezidentidir. Partiya Makronun partiyası ilə ittifaq quran Avropa üçün Liberallar və Demokratlar Alyansı (ALDE) qrupunun davamçısıdır. Fransanın “Le Monde” nəşrinə görə, o, seçilə bilməsi üçün deputatları öz vəzifəsindən Emmanuel Makronun fikirlərinə xidmət etmək üçün istifadə etməyəcəyinə və qrupun həssaslığının müxtəlifliyini nəzərə ala biləcəyinə inandırmalı idi. Sexurne Azərbaycan və Ermənistan arasındakı vəziyyətdən narahatlığını ifadə etsə də, daha çox regionda Avropa diplomatiyasının olmamasını tənqid edib və “Avropanın iqtisadi maraqlarının Avropanın regional maraqlarından üstün olacağından qorxduğunu” bildirib.
İkisi arasında müqayisə etdiyimizdə Attal ən sağlam namizəd kimi görünürdü, lakin bu mülahizənin də gerçəkləşməsi üçün o, daxildəki problemləri dərharl həll etməlidir. Sexurne nəinki öz missiyası vasitəsilə Fransanın Azərbaycana birbaşa təsir etmək imkanını təmin etməyə malikdir, bunu gerçəkləşdirə bilmək üçün həm də digər Avropa dövlətlərinin dəstəyinə arxalanmalı idi. Hazırda ikilinin arasında sahib olduğu münasibəti nəzərə alsaq, Sexurne - nin bu məsələlərdə ən azı dolayı söz sahibi olması mümkündür.
Bu amillərə görə, hətta Fransa hökumətində böyük dəyişiklik olsa belə, çətin ki, iki ölkə arasında mövcud münasibətlərdə dərhal fərqli tendensiya müşahidə edək.
Arman Şenocak
