Volodimir Zelenski kimdir -Diktator, yoxsa Ukraynanın Çörçili?

Analitika 10:26 03.03.2025

Siyasi autsayder kimi normaları alt-üst edən Zelenski indi Ukraynanın Rusiyaya qarşı müdafiəsinin simasına çevrilib. Həmçinin,Donald Trampa da qarşı. Ancaq onun bu düşüncəsini formalaşdıran nədir?

Kiyev, Ukrayna – Volodimir Zelenskini təmiz qırxılmış, adi geyimdə və Kremldə zarafat edən formada təsəvvür etmək demək olar ki, mümkün deyil.

“Mən buradayam, Rusiyanın ürəyində – əgər onun hələ də ürəyi varsa”, – deyərək gülümsəyən Zelenski Kreml divarlarının fonunda çəkilmiş satirik “xəbər buraxılışında” zarafat etmişdi.

2014-cü ildə Moskva artıq Krımı anneksiya etmiş, Donbasda separatçıları dəstəkləmiş və Ukraynanın rusdilli şərq və cənub bölgələrində Kremlin tərəfdarı olan etirazçılara arxa çıxmışdı.
Zelenski isə o zaman komediya aktyoru və “95-ci kvartal” adlı yumor qrupunun rəhbəri idi. Siyasət onun üçün yalnız satirik çıxışlarının bir mövzusu idi.

“Moskvada ‘Salam, Ukrayna!’ deyə bilərsiniz və sizin başınıza ciddi bir iş gəlməyəcək”, – deyə o, həmin videoda demişdi. “Heç nə, müasir tibbin öhdəsindən gələ bilməyəcəyi heç nə yoxdur.”

On ildən artıq vaxt keçdikdən sonra isə o düşünür ki, artıq zarafat etməklə pul qazana bilməyəcək. O,müharibə şəraitində Ukraynanın prezidentidir və cümə günü Vaşinqtonda amerikalı həmkarı Donald Trampla görüşməlidir.
Rusiyanın Ukraynaya qarşı genişmiqyaslı işğalına başlamasından üç il sonra Zelenskinin rəhbərlik etdiyi ölkə sağ qalmaq üçün təkcə müasir tibbə deyil, daha çox şeyə ehtiyac duyur. Çünki Tramp Kiyevin maraqlarını qurban verməyə və Putinlə saziş bağlamağa hazır olduğunu bildirir – halbuki o, daha əvvəl Rusiyanın liderinə heyran olduğunu dilə gətirmişdi. Ötən həftə Zelenski bütün dünyanı şoka salaraq istefa verməyə hazır olduğunu bəyan etdi – əgər Ukraynanın təhlükəsizliyi və NATO-ya üzvlüyü təmin olunarsa. Bu açıqlama onun Tramp ilə artan gərginliyinin fonunda səsləndi. Tramp isə açıq şəkildə Kiyevin alyansa üzvlüyünü istisna etdi.
Lakin insanları təəccübləndirmək Zelenski üçün yeni bir şey deyil. Onun siyasətdəki mövqeyi əvvəldən etibarən qeyri-adi lider obrazına əsaslanıb – hakimiyyətdə qalmaq üçün hər vasitəyə əl atan ənənəvi siyasətçilərdən fərqli olaraq, o, fərqli olacağını vəd edirdi. Və onun diqqətlə seçilmiş, dəyişən obrazı bu narrativin əsas hissəsi idi.

“Xəyalımdakı Ukrayna"

1990-cı illərin sonlarından etibarən aktyor Zelenski səhnədə, eləcə də televiziyada və kinoda müxtəlif rollar ifa edirdi.
O, Vladimir Putinin qarşısında çıxış edib, Putinin iddia edilən sevgilisi Alina Kabayevanın obrazına girib, qara lateks geyinib, yüksək daban ayaqqabılarla səhnəyə çıxıb, duzlanmamış donuz piyi haqqında zarafat edib və Napoleonu, D’Artanyanı və digər tarixi obrazları canlandırıb. Və, əlbəttə ki, onun ən məşhur rolu Vasili Qoloborodko – korrupsiyalaşmış siyasətçilərə və oliqarxlara qarşı qəzəb dolu çıxışları ilə YouTube fenomeninə çevrilən sadə tarix müəllimi oldu. “Xalqın xidmətçisi” adlı bu serial nəticədə Zelenskini prezidentliyə aparan yola çıxardı.
Bu, onun ilk dəfə siyasi imicini dəyişdiyi an idi. Ukrayna cəmiyyəti 2014-cü ildə hakimiyyətə gələn və müharibəni bitirəcəyini, korrupsiyanı aradan qaldıracağını vəd edən, lakin nəticədə korrupsiya qalmaqallarına qarışan Petro Poroşenkodan artıq narazı idi.
2018-ci ildə Zelenski “Xalqın Xidmətçisi” adında siyasi partiya qeydiyyatdan keçirdi və rəsmi namizədliyini irəli sürmədən aylar öncə reytinqlərdə birinci yerdə qərarlaşdı. Bir psixoloq onun siyasətə gəlməsini “sistemə meydan oxumaq istəyən fırıldaqçının” davranışı kimi izah edirdi.

“Zelenski arxetipik fırıldaqçıdır, o, hər şeyi dağıdır, qaydaları pozur və siyasi sistemi sarsıdır”, – deyə psixoloq Valentin Kim 2022-ci ilin iyun ayında DSNews.ua saytına bildirmişdi.
Onun sözlərinə görə, müharibə zamanı belə bir obraz “adi liderlərdən daha təsirli” olur.

Seçki kampaniyası dövründə Zelenskinin komandası medianı məharətlə idarə edirdi. O, ənənəvi mətbuat konfranslarından və xarici jurnalistlərin müsahibələrindən yayınaraq, əsasən sosial şəbəkələrdə yayımlanan videolar vasitəsilə özünü təqdim edirdi. O, namizədliyini Yeni il gecəsi – postsovet məkanında Milad bayramına bərabər sayılan bir vaxtda elan etdi və “xalqın yeni xidmətçisi” ifadəsi ilə Ukraynalıları təbrik etdi. O, klassik kostyumları sviterlərlə əvəz etdi. Onun vədləri gənc nikbinliyi əks etdirirdi.

“Mən sizə xəyalımdakı Ukraynadan danışacağam. Elə bir Ukrayna ki, burada atəş səsləri yalnız toy fişənglərinin partlamasından gəlir. Elə bir Ukrayna ki, burada biznesi bir saat ərzində qeydiyyatdan keçirmək, pasportu 15 dəqiqəyə almaq və bir saniyəyə – onlayn səs vermək mümkündür”, – deyə 2019-cu ilin əvvəlində onun komandası tərəfindən yayımlanan təbliğat materiallarında qeyd edilirdi. 2019-cu ilin aprelində keçirilən prezident seçkilərində o, Poroşenkonu 73 faiz səs toplayaraq məğlub etdi – bu, Ukrayna tarixində ən böyük seçki qələbəsi idi. Zelenski hakimiyyətə gələndə o, “hakimiyyətə qarşı olan adam” kimi görünürdü və onun əsas mesajı fərqli olmaq idi.

Antisemitizmin kölgəsində yüksəliş

Zelenski çox vaxt rus dilində danışırdı və bəzən yəhudi ləhcəsinə yaxın vurğu ilə çıxış edirdi. Bu, əsasən Ukraynanın yəhudi mədəniyyətinin və satiranın paytaxtı sayılan Odessa şəhərinə edilən istinad idi.
Ancaq Zelenskinin özü də yəhudi mənşəlidir – onun ulu babası və onun üç oğlu alman nasistləri tərəfindən qətlə yetirilmiş, yeganə sağ qalan qohumu isə İkinci Dünya müharibəsi qəhrəmanı olmuşdu. Bununla belə, Zelenskinin mənşəyi 2019-cu ilin seçki kampaniyasında əsas mövzuya çevrilmədi. Onun əleyhdarları əsasən onun şou-biznes keçmişinə və Rusiya ilə bağlı yumoristik çıxışlarına diqqət çəkirdi.

Prezident sarayına aparan yol

Zelenskinin ən yaxın tərəfdarlarının çoxu onun doğma şəhəri – mədən və metallurgiya sənayesi ilə tanınan Krivoy Roqdan idi.
Şəhər sakinləri bura “Mars” deyə adlandırır – çünki sənaye tullantıları havanı, quşların lələklərini və qışı qırmızı tozla örtür.
Zelenski universitet müəllimləri ailəsində böyüsə də, onun uşaqlıq mühiti onun biznes instinktlərini və dostlarına güvənmək vərdişini formalaşdırdı.

Və nəticədə, bu keyfiyyətlər onu qeyri-adi siyasətçi – bəziləri üçün “diktator”, digərləri üçün isə “Ukraynanın Çörçilli” olmağa apardı.

Fatimə Şükürova//EDnews

“Euronews” telekanalı Azərbaycandakı mina problemindən danışdı

Xəbər xətti

Azərbaycan Mətbuatının 150 İllik Zəfər Marşı
15:26 26.04.2025
ABŞ və İranın dolayı danışıqlarının üçüncü raundu başlayır
12:58 26.04.2025
"Ermənistan sərhədçilərinin mövcudluğu artırılacaq"
12:51 26.04.2025
Hindistan Pakistanla sərhəddə atışma barədə açıqlama verib
12:43 26.04.2025
Zelenski Tramp ilə görüşdü
12:38 26.04.2025
Kəşmirdəki terror aktından sonra Pakistana qarşı “intiqam əməliyyatı” proqnozlaşdırılır
12:32 26.04.2025
“Ciddi təkliflər irəli sürürük”
12:24 26.04.2025
"ABŞ-ın Yəmənə endirdiyi hücumlar nəticəsində bir nəfər həyatını itirib"
12:16 26.04.2025
Amerikalı jurnalist Kiyev rejiminin DNR və LNR-də törətdiyi cinayətlər barədə danışıb
12:12 26.04.2025
Kreml ABŞ-la birbaşa aviaəlaqələrin bərpası məsələsinin müzakirə olunmadığını bildirib
12:04 26.04.2025
Çernobıl AES-də baş verən qəzadan 39 il ötür
11:53 26.04.2025
Azərbaycan-Aİ münasibətlərində yeni səhifə açılır
10:53 26.04.2025
BAMF Kanadanın Baş nazirinin qərəzli fikirləri ilə bağlı bəyanat yaydı
18:05 25.04.2025
İran İslam İnqilabı Yaxın Şərqi necə dəyişdi ? II Hissə: Şiəlik və Sünnilik Arasındakı Fərqlər və Tarixi Kontekst
13:22 25.04.2025
Şagirdlərə fövqəladə hallarda düzgün davranış qaydaları öyrədilir
13:06 25.04.2025
Yeni Zelandiyanın Oklend şəhərində güclü yanğın baş verib
13:04 25.04.2025
Qəbələdə “Peşə təhsilinin şəhid məzunları” kitabının təqdimatı olub
12:57 25.04.2025
Ceyhun Bayramov Kaya Kallası qarşılayıb, ikitərəfli görüş başlayıb
12:54 25.04.2025
Həcc ziyarətinə sənəd qəbulunun müddəti yenidən uzadılıb
12:49 25.04.2025
İranın xarici işlər naziri Omana gedəcək
12:45 25.04.2025
AYB-də “Kitabi-Dədə Qorqud və qeyri-səlis məntiq” və “Qeyri-səlis məntiq və nitq-dil” kitablarının təqdimatı olub
12:31 25.04.2025
Milli Kitabxanada “Mikayıl Rəfili - 120” adlı kitab sərgisi açılıb
12:23 25.04.2025
Sabah Azərbaycanda 32 dərəcə isti olacaq
12:21 25.04.2025
“Muğam” Televiziya Müsabiqəsi başlayır
12:20 25.04.2025
Türkiyənin Kütahya vilayətində zəlzələ olub
12:12 25.04.2025
Myanmada hərbi xunta ilə üsyançılar arasında döyüşlər yenidən başlayıb
11:53 25.04.2025
Bakıda Dayanıqlı Kənd Təsərrüfatı İnvestisiya Forumu keçiriləcək
11:50 25.04.2025
Daha bir BOKT-a verilmiş lisenziya ləğv olunub
11:45 25.04.2025
Prezident İlham Əliyev ATƏT-in Baş katibini qəbul edib
11:43 25.04.2025
Üç yüzdən çox venesuelalı miqrant Meksikadan öz vətənlərinə qayıdıb
11:32 25.04.2025
Azərbaycan və Özbəkistan Müdafiə Nazirlikləri nümayəndə heyətləri arasında işçi görüş keçirilib
11:29 25.04.2025
Müəllimlərin iş yerinin dəyişdirilməsi üçün vakansiya seçimi mərhələsi başlayıb
11:27 25.04.2025
Qarsda Azərbaycanın “Konstitusiya və Suverenlik İli”nə həsr olunmuş tədbir keçirilib
11:21 25.04.2025
Akademik Zərifə Əliyevanın anadan olmasının 102 illiyinə həsr edilmiş beynəlxalq konfrans keçiriləcək
11:20 25.04.2025
Kiçikhəcmli gəmilərə texniki baxış keçirilib
11:17 25.04.2025
Azərbaycanda ilk dəfə keçiriləcək UFC turnirinin biletləri satışa çıxarılıb
11:12 25.04.2025
Sahibkarlar Fəxri Xiyabanı və Şəhidlər Xiyabanını ziyarət ediblər
11:07 25.04.2025
Tailandda polis təyyarəsi qəzaya uğrayıb
11:01 25.04.2025
Azərbaycan və Latviya beynəlxalq yükdaşımalarda icazələrin sayını 2 dəfə artırıb
11:00 25.04.2025
Prezident İlham Əliyev Kaya Kallası qəbul edib
11:00 25.04.2025
Hamısı