Qaradağlı faciəsindən 33 il ötür

Ölkə 00:00 17.02.2025

Bu gün Qaradağlı faciəsinin ildönümüdür.

"EDnews" xatırladır ki, faciədən 33 il ötür.

Xocavənd rayonunun Qaradağlı kəndi erməni işğalçılarına qarşı 4 il qəhrəmanlıqla mübarizə aparıb. Kənd 1992-ci il fevralın 17-də işğal edilərək yandırılıb, erməni işğalçıları dinc əhaliyə qarşı soyqırımı həyata keçirib. 32 il əvvəl burada törədilən qətliam, kənd sakinlərinə verilən işgəncələr 200 ilə yaxın müddətdə erməni millətçilərinin azərbaycanlılara qarşı həyata keçirdiyi etnik təmizləmə və soyqırımı siyasətinin davamı, Azərbaycan türklərinə bəslədikləri nifrətin nəticəsi idi.

Qaradağlı kəndi Xocavənd rayon mərkəzindən 13 kilometr qərbdə, Xocavənd-Xankəndi avtomobil yolunun kənarında, dağətəyi ərazidə yerləşir. 1988-ci ildə Dağlıq Qarabağda erməni separatçılarının baş qaldırdığı vaxt Xocavənd rayonunun Qaradağlı kəndinin də faciəli günləri başladı. Kəndin sakinləri böyüyüb boya-başa çatdıqları doğma yurdun hər qarışı, hər daşı uğrunda mübarizəyə qalxdı, onlarla kənd sakini ermənilərə qarşı qeyri-bərabər döyüşlərdə şəhid olub.

1990-cı il noyabrın 24-də 3 nəfər kənd sakini Xocavənd-Xankəndi yolunun 6-cı kilometrliyində erməni quldurları tərəfindən vəhşicəsinə qətlə yetirilib. 1991-ci il yanvarın 9-da kəndə gələn UAZ markalı avtomaşın ermənilər tərəfindən atəşə tutulub, 1 nəfər öldürülüb, 4 nəfər yaralanıb. Onlardan 2-si sonralar aldığı yaralardan dünyasını dəyişib.

Ermənilər 1991-ci il martın 8-də kəndin yaxınlığında 2 nəfəri vəhşicəsinə qətlə yetiriblər. Həmin il iyunun 28-də kəndin yanındakı fermada 6 sakin - 3 kişi və 3 qadın diri-diri yandırılıb. 1991-ci il sentyabrın 8-də Ağdamdan Qaradağlıya gələn sərnişin avtobusu Xocavənd-Xankəndi yolunun 5-6-cı kilometrliyində erməni quldurları tərəfindən atəşə tutulub. Avtobusdakı 40 nəfərə yaxın sərnişindən 2 kişi, 6 qadın həlak olub. 1992-ci il yanvarın 8-də kəndin yaxınlığında daha bir azərbaycanlı vəhşicəsinə qətlə yetirilib, 100-ə yaxın qoyun ermənilər tərəfindən qənimət kimi aparılıb.

1991-ci il dekabrın 19-da Xocavənd kəndi, 1992-ci il fevralın 12-də isə Şuşanın Malıbəyli kəndi işğal edilərək yandırılıb. Növbəti hədəf Qaradağlı idi. Kənddə vəziyyət getdikcə çətinləşir, faciənin törədiləcəyi gün yaxınlaşırdı.

1992-ci il fevralın 14-də erməni quldurları xarici muzdluların, xüsusilə Xankəndidə yerləşən sovet ordusunun 366-cı alayının texnikasından və canlı qüvvəsindən istifadə etməklə əlaqəsi hər tərəfdən kəsilmiş, köməksiz qalan Qaradağlı kəndinə hücuma keçdilər. Kənddə olan 104 sakin və 14 əsgər sonuncu gülləyə qədər 4 gün düşmənlə mübarizə apardı. Döyüşlərdə biri qadın olmaqla, 14 nəfər həlak oldu. Silah-sursatı tükənən soydaşlarımız sonda ermənilər tərəfindən əsir götürüldülər və onların növbəti məşəqqətləri başlandı.

Kəndin Bəylik bağı adlanan ərazisində 23 sakin erməni cəlladları tərəfindən güllələndi, əksəriyyəti yaralı halda diri-diri silos quyusunda basdırıldı. Əsirlərin bir hissəsi Qaradağlı-Xankəndi yolu üzərində yerləşən erməni kəndlərində maşınlardan düşürülərək güllələndi. İki nəfər Zəki bulağında, iki nəfər Cəmiyyət kəndində öldürüldü. Girovluqda olan səkkiz kənd sakinini ermənilər əzab və işgəncələr verərək amansızlıqla qətlə yetirdilər. Dörd nəfər müxtəlif vaxtlarda şəhid oldu. Beş nəfərin taleyi bu günə qədər məlum deyil.

Beləliklə, 1992-ci il fevralın 17-də Qaradağlı kəndi erməni silahlıları tərəfindən işğal olunaraq yandırıldı. İşğal zamanı 118 nəfər əsir götürülüb, 33 nəfər güllələnib. Erməni cəlladları öldürülənləri və yaralıları bir yerdə təsərrüfat quyusuna töküb, üzərini torpaqlayıblar. Ümumilikdə əsir götürülənlərdən 68 nəfəri öldürülüb, 50 nəfəri böyük çətinliklərlə əsirlikdən azad edilib. Əsir götürülənlərdən 10-u qadın, 2-si məktəbli olub. Azad olunanlardan 18 nəfəri aldıqları sağalmaz yaralardan sonralar vəfat edib. Əsirlikdə saxlanılanlara qarşı vəhşi, vandalizm hərəkətləri ilə davranılması, insanların başlarının kəsilməsi, diri-diri basdırılması, dişlərinin çəkilməsi, ac-susuz saxlanmaları, döyülərək öldürülmələri insanlığa qarşı törədilmiş cinayət hadisəsi idi. Ermənistanın dövlət səviyyəsində həyata keçirdiyi soyqırımı cinayəti nəticəsində Qaradağlı kəndində iki ailənin hər birindən 4 nəfər qətlə yetirilib, 43 ailə başçısını itirib, 146 uşaq yetim qalıb. Qaradağlı kəndində 91 nəfər, kənd sakinlərinin hər 10 nəfərindən biri qətlə yetirilib. İşğal nəticəsində kənddə 200 ev, 1 mədəniyyət evi, 320 yerlik orta məktəb binası, 25 çarpayılıq xəstəxana binası və digər obyektlər, azərbaycanlılara məxsus tarixi, dini, mədəni abidələr və qəbiristanlıq dağıdılıb. Kəndin 800 nəfərə yaxın sakini məcburi köçkün düşüb.

Qaradağlı faciəsinin dünya ictimaiyyətinə çatdırılması məqsədilə “Soyqırımı: Qaradağlı”, “Soyqırımı Qaradağlı: davam edir...” və “Qaradağlı, mübarizə” sənədli filmləri çəkilib, “Qaradağlı soyqırımı şahidlərin dili ilə” adlı kitab hazırlanıb. Bundan başqa, şəhidlərin xatirəsini əbədiləşdirmək üçün Yeni Qaradağlı, Yeni Xocavənd qəsəbələrində və Nərgiztəpə ərazisində abidə kompleksləri ucaldılıb.

Xatırladaq ki, kənd 1992-ci il fevralın 17-dən 2020-ci il noyabrın 10-dək Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin işğalı altında olub. İkinci Qarabağ müharibəsinin nəticələrinə əsasən imzalanmış 10 noyabr 2020-ci il tarixli üçtərəfli bəyanata uyğun olaraq Qaradağlı kəndi Rusiya Sülhməramlı Qüvvələrinin nəzarətinə keçib. 19-20 sentyabr 2023-cü il tarixində Qarabağda həyata keçirilən lokal antiterror tədbirlərindən sonra Azərbaycanın nəzarətinə keçib.

“Euronews” telekanalı Azərbaycandakı mina problemindən danışdı

Xəbər xətti

Qlobal Cənub QHT Platformasına rəhbərlik Azərbaycana verilib
16:52 28.04.2025
İran Prezidentinin rəsmi qarşılanma mərasimi olub
12:46 28.04.2025
İran Prezidenti Məsud Pezeşkian Azərbaycana rəsmi səfərə gəlib
12:19 28.04.2025
Türkiyə Pakistana 6 təyyarə silah göndərdi
11:58 28.04.2025
"Süni intellekt və rəqəmsallaşma əməyin təhlükəsizliyi üçün geniş imkanlar yaradır"
11:47 28.04.2025
"Azərbaycandakı forum vətəndaş cəmiyyətinin səsinin eşidilməsinə kömək edəcək"
11:43 28.04.2025
Daşkənd Dövlət Aqrar Universitetinin nümayəndə heyəti ADAU-da səfərdə olub
11:40 28.04.2025
Hərbi vəzifəlilərlə çöl şəraitində praktiki məşğələlər keçirilib
11:33 28.04.2025
Azərbaycanda “Baku Flames Beynəlxalq Yaradıcılıq və Effektivlik Festivalı” keçiriləcək
11:28 28.04.2025
Ötən həftə 1925,4 hektar ərazi minalardan təmizlənib
11:25 28.04.2025
"Azərbaycan ilə əməkdaşlıq üçün yaxşı imkanlar mövcuddur"
11:21 28.04.2025
"Qlobal Cənub təşəbbüsü, sadəcə, nəzəri ideya olmaqla kifayətlənməməlidir"
11:13 28.04.2025
Azərbaycan Ordusunun mövqeləri Çəmbərək istiqamətindən atəşə tutulub
11:10 28.04.2025
Bakı Ali Neft Məktəbində “Açıq qapı” günü olacaq
11:07 28.04.2025
Azərbaycan incəsənət ustaları III Fuceyra Beynəlxalq Ud Forumunda iştirak edəcəklər
11:00 28.04.2025
FIDE prezidenti Bakıya gəlib
10:56 28.04.2025
Keniya liderinin qızı Qlobal Cənubu dəstəklədiyinə görə Azərbaycana təşəkkür edib
10:43 28.04.2025
ABŞ-də qeyri-adi "Ford Mustang 2016" hərracda satılıb
10:35 28.04.2025
Makronun mühafizə rəisi “qırmızı bülleten”lə axtarışa verildi
10:29 28.04.2025
" Azərbaycan müstəmləkəçiliyin bütün formalarını və təzahürlərini qətiyyətlə rədd edir"
10:19 28.04.2025
Gündə 50 dəqiqə yeriyin
10:14 28.04.2025
Danimarka İxrac və İnvestisiya Fondu ilə Azərbaycan arasında aqrar sahədə əməkdaşlıq məsələləri müzakirə olunub
10:10 28.04.2025
Qəzzada ölən jurnalistlərin sayı artdı
10:08 28.04.2025
İlham Əliyev Qlobal Cənub QHT Platformasının təsis konfransının iştirakçılarına müraciət ünvanlayıb
10:05 28.04.2025
Çin 2035-ci ilədək avtomobil satışlarında elektromobillərin üstünlük təşkil etməsini hədəfləyir
10:02 28.04.2025
Türk Dünyası Bələdiyyələr Birliyinin yeddinci qurultayı keçirilib
09:59 28.04.2025
Xocalı şəhərinə daha 33 ailə köçürülüb
06:44 28.04.2025
Bu gün Zərifə Əliyevanın doğum günüdür
00:00 28.04.2025
100 gün : Amerikalıların əksəriyyəti Trampı dəstəkləyir
08:47 27.04.2025
Rabat Amerikan Məktəbində Mədəniyyət Günü: Azərbaycan zəngin irsi ilə fərqlənib
08:44 27.04.2025
Pakistanın müdafiə naziri Hindistana xəbərdarlıq edib
08:39 27.04.2025
ABŞ-də tək mühərrikli təyyarənin qəzaya uğraması nəticəsində 3 nəfər ölüb
08:36 27.04.2025
Bu gün ümumi orta təhsil səviyyəsi üzrə buraxılış imtahanı keçiriləcək
08:32 27.04.2025
Çexiyada qızıl xəzinəsi tapılıb
21:25 26.04.2025
Misli Premyer Liqası: “Zirə” Tovuzda “Kəpəz”i məğlub edib
21:15 26.04.2025
İran XİN rəhbəri ABŞ ilə nüvə sazişi üzrə danışıqlardan məmnun olduğunu bildirib
21:07 26.04.2025
Zaqataladan axan çaylarda sululuq artıb, selə qarşı tədbirlərə başlanılıb
20:02 26.04.2025
"İran Prezidentinin Azərbaycana səfəri iki ölkə arasında münasibətləri gücləndirəcək"
17:37 26.04.2025
"Azərbaycan Ukraynaya enerji böhranı zamanı çox dəstək göstərdi"
17:33 26.04.2025
Rusiya KXDR hərbçilərinin Kursk vilayətinin azad olunmasında iştirakını etiraf etdi
17:29 26.04.2025
Hamısı