Bu gün Xalq artisti Məlik Dadaşovun anım günündür. Ednews mərhum sənətkar haqqında maraqlı faktları təqdim edir.
Məlik Dadaşov 1924-cü il iyunun 7-də Bakıda doğulub. 1950-ci ildə Azərbaycan Teatr İnstitutunu bitirib.
Uşaq yaşlarından musiqiyə gedib, kontrabasda ifa edib. Orta məktəbi bitirdikdən sonra sənədlərini Tibb İnstitutuna verib. Qəbul olunub, amma elə birinci kursdan universiteti yarımçıq qoyub səhnəyə istiqamətlənib.
Məlik Dadaşov İkinci Dünya müharibəsində iştirak edib. 1943-cü ildə aldığı kontuziyaya görə geri qaytarılır və uzun müddət müalicə olunub. Müalicədən sonra hərbi hissələrdə musiqiçi kimi fəaliyyət göstərib. 1945-ci ildə müharibədən qayıdan Məlik Dadaşov Gənc Tamaşaçılar Teatrına yollanır və orda aktyor kimi işə götürülüb. Az sonra sənədlərini Teatr İnstitutuna verir və Adil İsgəndərovun sinfinə daxil olub.
***
23 yaşlı aktyor səhnə fəaliyyətinə Zaqatalada yenicə açılmış teatrda başlayaraq əsas rolların ifaçısına çevrilib. Teatrda Sofiya Hüseynova adlı gənc aktrisa ilə ailə qurub. Bu izdivacdan 1946-cı ildə gələcəyin daha bir aktyoru - Rafael Dadaşov dünyaya gəlib. Lakin, bir müddət sonra cütlük boşanıb.
1985-ci ildə Məlik Dadaşov “Müsahibə götürən adam” filminə çəkilir. Siyasi məsələlərə görə Pakistanda zəhərlənən Anatoli Kavaleznik haqqında olan filmdə Məlik Dadaşov bu ölkənin əks-kəşfiyyat komissarı Niyaz xan obrazını yaradıb. Film çəkilən zaman sağ olan Niyaz xan bundan xəbər tutur və onun obrazını yaradacaq aktyoru öldürəcəyi ilə hədələyib. Buna görə də filmin Pakistanda aparılmalı olan çəkilişləri təxirə salınıb. Məlik Dadaşovu da Pakistana qoymayıblar. Filmin çəkilişləri İçərişəhərdə aparılıb.
***
Məlik Dadaşov sənət taleyində sonralar da bu kimi hədələrlə davamlı olaraq üz-üzə qalıb. “Axırıncı aşırım”da Qəmlonu, “Fəryad” filmində erməni obrazını, “Dəli Kür”də mollanı, “Ölülər”də Şeyx Nəsrullahı oynayanda tamaşaçılar aktyora hədsiz dərəcədə nifrət edir, küçədə görəndə onu söyüb yamanlayırdılar.
Qızı deyir: “Atam yaradıcılığı boyu iki rolu ifa etmək istəməyib. Erməni rolunu, bir də “Ölülər”də Şeyx Nəsrullahı. Şeyx Nəsrullahı ona görə oynamaq istəmirdi ki, özü axır vaxtlar namaz qılırdı. Deyirdi, mən Allaha ibadət eləyirəm, amma “Ölülər”də Allaha qarşı çıxıram. “Fəryad” filmində isə düşmən obrazı yaratmalı idi. Bu rolu heç oynamaq istəmirdi. Yadımdadır ki, Ceyhun Mirzəyev yalvarırdı atama, deyirdi, bu rol sizə yazılıb. Atam onun sözündən çıxmadı, yaratdı o obrazı. Ən pisi də o oldu ki, rola görə atamı Ermənistanda milli qəhrəman kimi qəbul etdilər. Atam isə AzTV-də çıxış edərək həmin addan imtina etdi: “O adı heç vaxt heç cür özümə yaraşdıra bilmərəm. Bax buna görə də mən bu rolu oynamaq istəmirdim. Bilirdim ki, nəticəsi bu ola bilər.”
***
“Fəryad” filmindən çox sonralar isə belə bir hadisə olub. Məlik Dadaşov instituta gedəndə “Malakan” bağının yanında bir qadın onu görüb qışqırmağa başlayıb. “Ay camaat, bu adam ermənidi”, - deyib camaatı yığır başına. Aktyor sənədlərinin təqdim edəndən sonra ona inanıblar. Filmin premyerasında isə tamaşaçılar qulağı eşidə-eşidə Məlik Dadaşovu söyüblər.
Dövrün digər nəhəng sənətkarı Adil İsgəndərovla gənclik illərində münasibətləri yaxşı olsa da sonralar bilinməyən səbəblərdən onlar iki düşmənə çevriliblər. Hətta onun oğlu Rafael Dadaşovun filmlərə çəkilməməsində Adil İsgəndərovun böyük rol oynadığını dilə gətirib: “Bu, Adil İskəndərovla Məlik Dadaşovun arasında yaranan çox ciddi mübahisə ilə bağlı idi. Zamanında Məlik Dadaşov Adil İskəndərovun yarasına duz səpmişdi. Görünür Adil müəllim də bunu yaddan çıxarmamış, yeri gəldikcə onun oğluna müəyyən sərhədlər qoyurdu. Hətta Məlik Dadaşov özü o zaman Moskvaya gedib oranın vasitəsi ilə teatra bərpa olunub.”
***
Lakin, deyilənlərə görə Adil İsgəndərov “Axırıncı aşırım” filmində Kərbəlayi roluna görə ona verilən mükafatdan imtina edərək deyib: “Bu mükafat Məlik Dadaşova düşür, Qəmlonu yaratdığına görə”.
Uzun çəkişmələrdən sonra bir gün Məlik Dadaşov Milli Dram Teatrını tərk etməli olub. Qızı Gülnarə atasının teatrdan getmə səbəbini o vaxtkı mədəniyyət naziri Polad Bülbüloğlu ilə bağlayıb. İki il Rus Dram Teatrında işləyən aktyor təqaüd adı ilə ordan da uzaqlaşdırılıb.
***
Aktyor 70 yaşında övlad faciəsi yaşayır. İkinci nikahdan olan qızı xərçəngdən dünyasını dəyişib. Onun ölümündən sonra Məlik Dadaşov öz ağrısını bu sözlərlə ifadə edib: “Mən artıq yaşaya bilməyəcəm!”
Tədris Teatrında tələbələr ilə “Arşın mal alan”ı məşq edən zaman mizan göstərmək istəyəndə müvazinətini itirib yıxılıb. Gicgahı yaxınlıqdakı stolun küncünə dəyib. Onu xəstəxanaya çatdırırlar, bundan sonra altı gün yaşayıb. Huşu özündə olsa da, dili tutulur, danışa bilmir. Axırıncı gün qızından qələm-dəftər istəyib. Son istəyi nəşinin Akademik Milli Dram Teatrına aparılmaması və bəzi adamların dəfninə buraxılmaması olub.
***
Aktyor 1996-cı ildə 72 yaşında dünyasını dəyişib. Oğlu Rafael atasından incik olduğu üçün onun dəfninə getməyib. Üçüncü arvadı Dolares isə ərinin vəsiyyətinə uyğun olaraq əlindəki siyahıda adları yazılan adamları dəfnə buraxmayıb.
Oğuz Ayvaz
