Hindistanın Aqra şəhərində, Camna çayı sahilində yerləşən Tac-Mahal dünya memarlığının şah əsəridir. Bu abidə Böyük Moğolların türk, islam və hind memarlıq üslublarının elementlərini birləşdirən ən möhtəşəm abidəsidir. Böyük Moğollar İmperiyasının hökmdarı Əmir Teymurun nəslindən olan Cahan şahın əmri ilə ucaldılmış Tac-Mahal həm də əbədi məhəbbətin rəmzidir.
Bəs belə bir möcüzəni yaratmağa Cahan şahı nə sövq etmişdi? 1630-cu ildə Cahan şaha böyük kədər üz verdi. Xanımı Mümtaz Mahal Banu Bəyim 14-cü övladını dünyaya gətirən zaman gözlərini əbədi yumdu. Heç cür ovuna bilməyən Cahan şah bir il sonra Mümtaz Mahala böyük məhəbbətini misli görünməmiş memarlıq abidəsində əbədiləşdirmək qərarına gəldi.
Türbənin tikintisi 1652-ci ildə başa çatdı. Tac-Mahalı ərsəyə gətirmək üçün minlərlə sənətkar gecə-gündüz çalışdı.
Böyük və gözəl fəvvarəli bağ içində salınmış Tac-Mahal beşgünbəzli möhtəşəm binadan və künclərindəki 4 minarədən ibarət tikilidir. Türbənin xarici görünüşü mütləq simmetriya konsepsiyasına söykənir və Mümtaz Mahalın məqbərisinə nəzərən mərkəzi-ox simmetriyasına malikdir.
Tac Mahal haqqında maraqlı faktlar:
- Tikintidə istifadə olunan əsas material mərmərdir. Ancaq bu qeyri-adi bir mərmərdir. Rəngi dəyişir. Səhər çəhrayı, gündüz parlaq ağ, gecə gümüşü rənglərə çalır. Mərmər bloklar qiymətli daşlarla bəzədilmişdir. Günəşin şüaları sayəsində parıldayır və heyranedici bir görünüş yaradırlar.
- Tac Mahalın hündürlüyü 75 metrdir. Qübbələr ampul şəklindədir. Məqbərənin ətrafında 4 minarə var. Onlar elə qurulmuşdur ki, sanki məzardan müxtəlif istiqamətlərə əyilirlər.
- Minarələrdə bir neçə qəza baş verdiyinə görə qonaqlar yuxarı mərtəbəyə buraxılmır. Aşiq olan cütlüklər buraya gəlir və özlərini atırdılar.
- Bu gün insanlar Tac Mahala baş çəkərək, işin tamamilə ümidsiz olmasına baxmayaraq hamilə qalma ehtimalının olacağına inanırlar.
XIX əsrin sonunda Tac-Mahalın ayrı-ayrı hissələri baxımsız vəziyyətə düşdü. Türbə Britaniya əsgərləri və məmurları tərəfindən qarət edildi. Onlar binanın divarlarından qiymətli daşları söküb aparırdılar. Elə həmin vaxt lord Keyzon irimiqyaslı yenidənqurma işlərinə başladı. Bərpa işləri 1908-ci ildə başa çatdı. Moğalların bir vaxtlar cənnəti xatırladan bağına da əl gəzdirib, onu Britaniya üslubuna saldılar.
Tac-Mahal Hindistanın hər il milyonlarla turist cəlb edən ən görməli yerlərindən biridir. Bu abidə 1983-cü ildə UNESCO-nun Dünya Mədəni İrs Siyahısına, 2007-ci ildə isə ümumdünya səsverməsi nəticəsində Dünyanın Yeddi yeni möcüzəsi siyahısına salınıb.
Səbinə Qənbərova
