Bu gün Xan Şuşinskinin anım günüdür

Mədəniyyət 00:06 18.03.2025

Ömrünü xalq musiqisinin təbliğinə həsr edənləri xalq heç vaxt yaddan çıxarmır, unutmur. İllər ötdükcə bu qəbildən olan insanların xatirəsi daha böyük hörmət və ehtiramla yad olunur. Azərbaycan muğam sənətinin, klassik musiqi nümunələrinin gözəl bilicisi, orijinal, özünəməxsus ifa tərzi ilə seçilən, milli musiqi xəzinəmizin zənginləşməsində misilsiz xidmətləri olan Xan Şuşinski də belə sənətkardandır.

“EDnews” xəbər verir ki ,  bu gün Azərbaycan muğam sənətinin “Xan”ı adlandırılan İsfəndiyar Aslan oğlu Cavanşirin ölümündən 46 il ötür.

1901-ci il avqustun 20-də Şuşa şəhərində dünyaya göz açan sənətkar adını milli musiqi tariximizə böyük hərflərlə yazdırmağı bacarıb.

“Xan” ləqəbinin tarixçəsinə görə İsfəndiyar ustadı - Segah İslam kimi tanınan İslam Abdullayevlə birgə Ağdamın Novruzlu kəndində bir məclisdə imiş. Ev sahibi İslam Abdullayevin arzusu ilə qrammofonu qurur və onlar təbrizli Əbülhəsən xanın ifasında "Kürdü Şahnaz"ı dinləyirlər. Hamının heyranlıqla qulaq asdığı bu ifadan sonra Segah İslam gözlənilmədən üzünü İsfəndiyara tutaraq: “Bəlkə sən də bizim üçün “Kürdü Şahnaz”ı oxuyasan?” - deyir. İsfəndiyar 12-13 yaşından başlayaraq saatlarla Cabbar Qaryağdıoğlunun, Seyid Şuşinskinin, Əbülhəsən xanın vallarını dinləyib, onların ifasının ən incə məqamlarını belə olduğu kimi təqlid etməyə çalışsa da, birdən-birə, özü də Əbülhəsən xanın ifasından sonra oxumağa tərəddüd edir, lakin ustadının sözünü yerə salmır. “Kürdü Şahnaz”ı İsfəndiyar elə oxuyur ki, məclis əhli yerbəyerdən Əbülhəsən xanın adının birinci hissəsini ixtisara salıb, heyrətlə “Əsl xan elə bu imiş ki!” - deyir. Vəcdə gələn İslam Abdullayev isə “Bu gündən sənin adın oldu Xan Şuşinski”, - deyərək ona ustad xeyir-duasını verir.

Xan Şuşinski 1920-ci illərdə Bakıya gələrək öz ifaçılıq fəaliyyətini genişləndirib. O, muğamların mahir bilicisi və ifaçısı idi. Xanın repertuarında “Mahur-Hindi”, “Bayatı-Qacar”, “Qatar” muğamları, “Qarabağ şikəstəsi”, “Arazbarı”, “Heyratı” zərbi muğamları ilə yanaşı, xalq mahnıları və təsniflər böyük yer tutub. Xan Şuşinski xalq mahnılarını xüsusi bir şövqlə oxuyub, onları yeni çalarlarla zənginləşdirib.

Görkəmli xanəndənin bir sıra bəstələri də olub. Çox zaman xalq mahnıları kimi təqdim olunan “Qəmərim”, “Şuşanın dağları”, “Ay gözəl”, “Məndən gen gəzmə”, “Al yanağında”, “Dağlarda çiçək”, “Gözəl yarım”, “Ölürəm, a Ceyran bala” mahnılarının müəllifi əslində Xan Şuşinskidir. “Şuşanın dağları” mahnısının musiqisi ilə yanaşı, sözləri də onundur.

Xan Şuşinski Üzeyir Hacıbəylidən başqa heç bir bəstəkarın yaradıcılığına müraciət etməyib. Deyilənə görə, Üzeyir Hacıbəyli də xanəndənin ifasında mahnıları, xüsusilə “Qaragöz”ü dinləməkdən zövq alırmış.

Görkəmli xanəndə 1979-cu il martın 18-də vəfat edib.

Azərbaycan musiqi tarixinin korifeyi Xan Şuşinskinin səsindən yadigar kimi cəmi 240 dəqiqəlik lent yazısı qalıb.

Qərinələr, əsrlər ötəcək, ancaq Xan əminin sənətinə olan sevgi heç vaxt azalmayacaq. Ona görə ki, bu sevginin mayasında, ruhunda Azərbaycanın heç vaxt təravətini itirməyən əbədi və əzəli muğamları dayanır. Onun yaratdığı ölməz sənət əsərləri Azərbaycan musiqisinin ən dəyərli inciləri kimi əsrlərboyu yaşayacaq, öz müəllifini hər zaman yaşadacaq, onu unudulmağa qoymayacaq.

Fatimə Mərdanlı//EDnews

“Xatirələr işığında Heydər Əliyev” -in təqdimatı keçirildi

Xəbər xətti

QHT Agentliyi layihələrin icrasını 100 ballıq şkala ilə qiymətləndirəcək
14:26 06.05.2025
Kürdə suyun səviyyəsi artdı
12:32 06.05.2025
İlham Əliyev Belarusu Azərbaycanda keçiriləcək Dünya Şəhərsalma Forumunda iştiraka dəvət edib
12:28 06.05.2025
Sabah 28 dərəcə isti olacaq
12:25 06.05.2025
Ruben Vardanyanın cinayət işi üzrə məhkəmə davam edir
12:20 06.05.2025
Bakıda kibertəhlükəsizlik konfransı keçiriləcək
12:18 06.05.2025
Yuxuda bayquş görmək nə deməkdir? - Həqiqətənmi bədbəxtlik gətirir?
11:59 06.05.2025
İncilin əvvəllər məlum olmayan fraqmenti tapıldı
11:46 06.05.2025
Belarusun Baş naziri Zəfər parkını ziyarət edib
11:43 06.05.2025
Macarıstan şirkətləri əczaçılıq üzrə azərbaycanlı istehsalçılarla danışıqlar aparır
11:42 06.05.2025
Rusiya Müdafiə Nazirliyi: Ukraynadan buraxılan 100-dən çox PUA məhv edilib
11:39 06.05.2025
Nyu-Yorkda Fələstin tərəfdarları etiraz aksiyası keçirib
11:36 06.05.2025
Bakıda Beynəlxalq Aqrar İnnovasiya Forumu təşkil olunacaq
11:32 06.05.2025
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Belarusun Baş nazirini qəbul edib
11:31 06.05.2025
1167-ci gün: Rusiya Ukraynanın itkilərini yenilədi
11:29 06.05.2025
ABŞ yeni hipersəs sisteminin sınağını keçirdi
11:25 06.05.2025
Gündəlik Tehran-Bakı reysləri açıldı
11:22 06.05.2025
Xocalı və Ağdərəyə 2073 nəfər qayıdıb
11:09 06.05.2025
Belarusun Baş naziri Fəxri xiyabanı ziyarət edib
11:06 06.05.2025
Qazaxıstan Rusiyaya Volqa çayının axınını birgə tənzimləməyi təklif edəcək
11:03 06.05.2025
"Qazaxıstan Mərkəzi Asiyada ilk strateji tərəfdaşımız olacaq"
11:02 06.05.2025
Təbriz mediası Ulu Öndər Heydər Əliyev haqqında məqalə dərc edib
10:55 06.05.2025
Fərid Şəfiyev İrana səfər edəcək
10:50 06.05.2025
İslamabad Bakıya karbon kvotaları bazarına və günəş enerjisinə investisiya yatırmağı təklif edib
10:48 06.05.2025
Gənclər Kitabxanasında Əkrəm Cəfərin xatirəsi anılıb
10:45 06.05.2025
İsveçdə ərzaq inflyasiyası yavaşlayır
10:45 06.05.2025
Sudanda PUA hücumundan sonra yanğın başlayıb
10:38 06.05.2025
Azərbaycan və İranın beyin mərkəzləri Anlaşma Memorandumu imzalayıblar
10:15 06.05.2025
İrəvan Ağsaqqallar Şurasının üzvünün avtomobili yandırılıb
10:12 06.05.2025
Suriyanın keçid dövrü Prezidenti sabah Fransaya səfər edəcək
09:18 06.05.2025
Qəzza zolağının ərzaq ehtiyatları tamamilə tükənib
08:23 06.05.2025
Kubada Heydər Əliyevin anadan olmasının 102 illiyinə həsr olunmuş tədbir keçirilib
08:09 06.05.2025
Hindistan çoxməqsədli sualtı minanı sınaqdan keçirib
07:13 06.05.2025
Alimlər vərəm xəstəliyi ilə mübarizədə böyük irəliləyiş əldə ediblər
03:21 06.05.2025
Hodeyda limanı İsrailin zərbələri səbəbindən fəaliyyətini dayandırıb
01:26 06.05.2025
Bu gecə Bakıda meteor yağışı müşahidə ediləcək
00:10 06.05.2025
Bu gün akademik Rəfiqə Əliyevanın xatirə günüdür
00:01 06.05.2025
Xarici İşlər Nazirliyinin fəaliyyət istiqamətləri və vəzifələri müəyyənləşib
16:14 05.05.2025
"Azərbaycanla bizi strateji tərəfdaşlıq birləşdirir"
14:38 05.05.2025
Məhkəmədə Serj Sarkisyanın və Movses Akopyanın Azərbaycan ərazilərinin işğalında iştirakını ifşa edən material nümayiş olunub
14:16 05.05.2025
Hamısı