Bu gün Xan Şuşinskinin anım günüdür

Mədəniyyət 00:06 18.03.2025

Ömrünü xalq musiqisinin təbliğinə həsr edənləri xalq heç vaxt yaddan çıxarmır, unutmur. İllər ötdükcə bu qəbildən olan insanların xatirəsi daha böyük hörmət və ehtiramla yad olunur. Azərbaycan muğam sənətinin, klassik musiqi nümunələrinin gözəl bilicisi, orijinal, özünəməxsus ifa tərzi ilə seçilən, milli musiqi xəzinəmizin zənginləşməsində misilsiz xidmətləri olan Xan Şuşinski də belə sənətkardandır.

“EDnews” xəbər verir ki ,  bu gün Azərbaycan muğam sənətinin “Xan”ı adlandırılan İsfəndiyar Aslan oğlu Cavanşirin ölümündən 46 il ötür.

1901-ci il avqustun 20-də Şuşa şəhərində dünyaya göz açan sənətkar adını milli musiqi tariximizə böyük hərflərlə yazdırmağı bacarıb.

“Xan” ləqəbinin tarixçəsinə görə İsfəndiyar ustadı - Segah İslam kimi tanınan İslam Abdullayevlə birgə Ağdamın Novruzlu kəndində bir məclisdə imiş. Ev sahibi İslam Abdullayevin arzusu ilə qrammofonu qurur və onlar təbrizli Əbülhəsən xanın ifasında "Kürdü Şahnaz"ı dinləyirlər. Hamının heyranlıqla qulaq asdığı bu ifadan sonra Segah İslam gözlənilmədən üzünü İsfəndiyara tutaraq: “Bəlkə sən də bizim üçün “Kürdü Şahnaz”ı oxuyasan?” - deyir. İsfəndiyar 12-13 yaşından başlayaraq saatlarla Cabbar Qaryağdıoğlunun, Seyid Şuşinskinin, Əbülhəsən xanın vallarını dinləyib, onların ifasının ən incə məqamlarını belə olduğu kimi təqlid etməyə çalışsa da, birdən-birə, özü də Əbülhəsən xanın ifasından sonra oxumağa tərəddüd edir, lakin ustadının sözünü yerə salmır. “Kürdü Şahnaz”ı İsfəndiyar elə oxuyur ki, məclis əhli yerbəyerdən Əbülhəsən xanın adının birinci hissəsini ixtisara salıb, heyrətlə “Əsl xan elə bu imiş ki!” - deyir. Vəcdə gələn İslam Abdullayev isə “Bu gündən sənin adın oldu Xan Şuşinski”, - deyərək ona ustad xeyir-duasını verir.

Xan Şuşinski 1920-ci illərdə Bakıya gələrək öz ifaçılıq fəaliyyətini genişləndirib. O, muğamların mahir bilicisi və ifaçısı idi. Xanın repertuarında “Mahur-Hindi”, “Bayatı-Qacar”, “Qatar” muğamları, “Qarabağ şikəstəsi”, “Arazbarı”, “Heyratı” zərbi muğamları ilə yanaşı, xalq mahnıları və təsniflər böyük yer tutub. Xan Şuşinski xalq mahnılarını xüsusi bir şövqlə oxuyub, onları yeni çalarlarla zənginləşdirib.

Görkəmli xanəndənin bir sıra bəstələri də olub. Çox zaman xalq mahnıları kimi təqdim olunan “Qəmərim”, “Şuşanın dağları”, “Ay gözəl”, “Məndən gen gəzmə”, “Al yanağında”, “Dağlarda çiçək”, “Gözəl yarım”, “Ölürəm, a Ceyran bala” mahnılarının müəllifi əslində Xan Şuşinskidir. “Şuşanın dağları” mahnısının musiqisi ilə yanaşı, sözləri də onundur.

Xan Şuşinski Üzeyir Hacıbəylidən başqa heç bir bəstəkarın yaradıcılığına müraciət etməyib. Deyilənə görə, Üzeyir Hacıbəyli də xanəndənin ifasında mahnıları, xüsusilə “Qaragöz”ü dinləməkdən zövq alırmış.

Görkəmli xanəndə 1979-cu il martın 18-də vəfat edib.

Azərbaycan musiqi tarixinin korifeyi Xan Şuşinskinin səsindən yadigar kimi cəmi 240 dəqiqəlik lent yazısı qalıb.

Qərinələr, əsrlər ötəcək, ancaq Xan əminin sənətinə olan sevgi heç vaxt azalmayacaq. Ona görə ki, bu sevginin mayasında, ruhunda Azərbaycanın heç vaxt təravətini itirməyən əbədi və əzəli muğamları dayanır. Onun yaratdığı ölməz sənət əsərləri Azərbaycan musiqisinin ən dəyərli inciləri kimi əsrlərboyu yaşayacaq, öz müəllifini hər zaman yaşadacaq, onu unudulmağa qoymayacaq.

Fatimə Mərdanlı//EDnews

Rusiyada pələng deputatı parçaladı

Xəbər xətti

Azərbaycan sənaye zonalarında “yaşıl enerji"dən istifadəni genişləndirəcək
15:02 18.03.2025
“Azərbaycan Prezidentinin qlobal transformasilayarla bağlı mövqeyi maraqla qarşılanır”
14:04 18.03.2025
İqlim Dəyişikliyi şəhər infrastrukturuna necə təsir göstərir?
13:55 18.03.2025
Fuci dağına qalxmaq artıq pulsuz deyil
13:03 18.03.2025
Monqolustanda Çinin Han sülaləsi dövrünə aid təsgər məzarlığı tapılıb
12:58 18.03.2025
Kosmosda ilişib qalan NASA astronavtları yerə qayıdırlar
12:27 18.03.2025
Suqovuşanda məscid istifadəyə verilib
12:23 18.03.2025
Azərbaycanın qarşılıqlı turizm xidmətlərinin dövriyyəsi 38 % artıb
12:03 18.03.2025
Azərbaycanda xüsusi karantin rejiminin müddəti uzadıldı
11:56 18.03.2025
Azərbaycan Ordusunun mövqeləri növbəti dəfə atəşə tutulub
11:19 18.03.2025
Prezident İlham Əliyev və xanımı Ağdərənin Umudlu kəndinə gedən avtomobil yolunun açılışında iştirak edib
10:59 18.03.2025
Prezidentlə xanımı sakinlərlə birlikdə Novruz tonqalı qaladılar
10:45 18.03.2025
"Husilərə dəstək verən İran ağır nəticələrlə üzləşəcək"
10:36 18.03.2025
Azərbaycan səfiri ITF direktoru ilə mina problemini müzakirə edib
10:18 18.03.2025
İlham Əliyev və xanımı Ağdərə açılışda iştirak etdi
10:16 18.03.2025
Xankəndiyə həsr edilmiş broşür üç dildə nəşr edilib
10:13 18.03.2025
İsrail Qəzzanı bombardman etdi: Ölənlərin sayı 300 nəfəri keçdi
10:12 18.03.2025
" Rusiya və Ukrayna arasında atəşkəs sazişinin bir çox bəndi razılaşdırılıb"
10:09 18.03.2025
"İnsanlar 5-7 ildən sonra Marsı koloniyalaşdırmağa başlayacaq"
09:18 18.03.2025
Tramp və Putin arasında müzakirə edilən şərtlər hansılardır?
09:07 18.03.2025
Kral III Çarlz Kanadanın yeni Baş naziri ilə görüşüb
02:48 18.03.2025
Bu gün ilk Qədr gecəsidir
00:18 18.03.2025
Çanaqqala zəfərindən 110 il ötür
00:12 18.03.2025
Bu gün Xan Şuşinskinin anım günüdür
00:06 18.03.2025
Bu gün İlaxır çərşənbədir
00:01 18.03.2025
Beynəlxalq Avrasiya Mətbuat Fondu (BAMF) Avropa Parlamentinin “Erməni girovların qanunsuz tutulması və qondarma məhkəmə prosesləri” adlı Qətnaməsinə dair bəyanat yaydı
19:52 17.03.2025
"Dilçilik İnstitutunda doktorantura yerləri 4 ildir ki, boş qalıb"
16:54 17.03.2025
"Azərbaycanın işğal edilmiş ərazilərində “İskəndər M”, “Toçka U” və “Smerç” silahları olmayıb"
16:21 17.03.2025
Əmək və əhalinin sosial müdafiəsi naziri Anar Əliyev “Yüksəliş” müsabiqəsinin qalibləri ilə görüşüb
14:38 17.03.2025
ABŞ və İsrail Qəzza sakinlərini Suriyaya köçürmək istəyir
12:50 17.03.2025
Almaniya prezidenti Azərbaycana gələcək
12:34 17.03.2025
Tehranda “Koka-kola” satışına qadağa qoyuldu
12:23 17.03.2025
İlaxır çərşənbənin hava proqnozu açıqlanıb
12:18 17.03.2025
Bakıda yeni park salınacaq
11:43 17.03.2025
"Ən böyük arzum ölkəmin kosmik sahə üzrə inkişafına töhfə verməkdir"
11:29 17.03.2025
Azərbaycanda fevral ayının ərzaq qiymətləri indeksi açıqlandı
11:20 17.03.2025
Azərbaycan buğda idxalını 40 %-ə yaxın artırıb
11:19 17.03.2025
Modi Zelenskiyə müraciət edib
11:14 17.03.2025
Çin mütəxəssisləri kosmosda mineralları çıxaracaq robot hazırlayıb
11:06 17.03.2025
Təbiətə 65 min manatdan çox ziyan vurulması faktları ilə bağlı cinayət işləri başlanılıb
11:04 17.03.2025
Hamısı