Bəzən problemlərin həlli yolu baş verən hadisələrdən əvvəl düşünülür. Bu problemlərdən biri, Rusiya üzərinə tətbiq olunan ağır sanksiyalardır. Çünki müharibə fonunda Rusiya həm də iqtisadi embarqolarla üzüzə dayanmaqdadır. Son günlərdə Rusiya banklarının SWİFT-dən çıxarılması, enerji ixracı sahəsində bir sıra iqtisadi təzyiqlər bütün bunlara bir nümunədir. 

Bəzi ekspertlərin fikrincə, Rusiya bunun həlli yolunu tapıb. Təbii ki, söhbət kripto valyuta və hələ tam məlum olmasa da, dünyada durmadan dəyər qazanan “bitcoin”dən gedir.

Ümumdünya elektron pul vahidi və ya virtual valyuta kimi tanınan bitcoin 14 ildir ki, dünya iqtisadiyyatında dəyərini artırmaqdadır. Bircoinin özəlliyinin biri də  heç bir mərkəzi bank sistemi və ya üçüncü vasitəçi tərəfə bağlı olmamasıdır. Bu səbəbdən də Rusiyanın nə zamansa “bitcoin”ə güvənməsi təəccüblü sayıla bilməz. 

Ekspertlər qeyd edir ki, artıq yaxın 10 il ərzində dünya iqtisadiyyatı kripto valyuta siteminə inteqrasiya edə bilər. Bu həm də münaqişə zəminində ortaya çıxan bəzi sanksiyaları tanımayacaq qədər gücə sahib olduğu üçün daha əlverişli hesab edilir. Rusiyanın bu vasitədən yararlana biləcəyinə gəlincə isə, türkiyəli iqtisadçı ekspert İbrahim Yumşaq Ednews-a bildirib ki, Rusiyaya tətbiq olunan sanksiyalar sırasında onun SWİFT sistemindən çıxarılması, ölkə iqtisadiyyatına, xüsusilə də pul köçürmələrinə ciddi təsir edib və bundan sonra da edəcək.

 “Bu baxımdan Rusiyanın alternativ olaraq bir müddət kripto valyuta sisteminə üz tutması mümkün hesab edilə bilər. Lakin bu yenə də SWİFT sisteminin üstün cəhətlərini əvəz edə bilməyəcək. Çünki ödəmələr, banklar arası pul mübadiləsi və onun zaman baxımından sürəti kripto valyuta sistemi ilə müqaisə edilə bilməyəcək qədər fərqlidir. Həm də iri məbləğdə pul köçürmələri kripto valyuta sistemində daha riskli hesab edilir. Buna baxmayaraq, Rusiya SWİFT-dən tamam ayrıldıqca, nə qədər riskli olub-olmayacağından asılı olmayaraq kripto valyutaya üz tutmaq məcburiyyətində qalacaq”. 

Ekspert bundan əlavə, iqtisadi sanksiyalara davam gətirmək üçün dünya ölkələrinin bundan sonra kripto valyuta və ya “bitcoin”dən istifadə etməsinin mümkün variantları barədə də söz açıb.  

“İlk öncə qeyd etmək istərdim ki, hədəf seçilən bəzi ölkələrin ümumdünya pul köçürmə sistemindən məhrum edilməsi, onun iqtisadiyyatını tamamilə çökdürə bilməz. Bu kimi sanksiyalar daha öncə İran, Şimali Koreya və hətta Venesuelaya da tətbiq edilib. Lakin bütün bunlar həmin ölkələri öz yollarından döndərməyib. Buna baxmayaraq, həmin ölkələrin müəyyən iqtisadi böhranla üzləşməsi istisna edilmir. Qlobal iqtisadi çərçivədə bu, eynən Rusiya üçün də gözlənilir. Sadəcə Rusiya həm ərazisi, həm də iqtisadiyyatının gücü nöqteyi nəzərindən bu zərəri bir qədər adlaya biləcək”. 

Bundan əlavə, iqtisadçı ekspert qeyd edib ki,  Rusiya özünün və Çinin tətbiq etdiyi yeni ödəmə sistemindən istifadə etməklə iqtisadiyyatını Avropaya enerji ixracı xaric, digər sahələrdə müəyyən qədər sanksiyalardan qoruya biləcək. 

“Təbii ki, bu SWİFT-i yenə əvəz edə bilməyəcək, lakin valyutalar arasında hökmran olan dolların nüfuz təsirini azaldaraq dünyada yeni bir sistem kimi tanınmağa başlayacaq”.

Elnur Ənvəroğlu