Hər gün istifadə etdiyimiz şəkər haqqında QEYRİ-ADİ FAKTLAR

Sağlamlıq 19:01 30.03.2023

Şəkər - bir çoxu qida olaraq istifadə olunan, şirin dad verən, kimyəvi olaraq qısa zəncirli, suda həll olunan bir sıra karbohidrata verilən ümumi addır. Müasir dövrdə ən çox yayılmış qida məhsuludur. Şəkər əksər bitkinin toxumalarında mövcud olsa da sənaye istehsalı üçün kifayət qədər yüksək konsentrasiya əsas şəkər qamışı və şəkər çuğundurunda var. Dünya üzrə 94-97 milyon ton şəkər istehsalının 56-60 milyon ton şəkər qamışının, 36–38 milyon tonu şəkər çuğundurunun payına düşür.

Ednews şəkər haqqında maraqlı məlumatları təqdim edir:

Hər birimiz gün içərisində şəkərdən (qənddən) istifadə edirik, lakin onun xassələri, mənşəyi və əvəzediciləri haqqında məlumatımız bir o qədər yaxşı deyil.

Həddindən artıq miqdarda şəkər istehlak etsəniz, bu, şəkərin dərinin kollagenlərində ehtiyatda yığılması və daha az elastik olması səbəbindən qırışların yaranmasına səbəb ola bilər. Yaxşı xəbər budur ki, şəkər qəbulunu azaltsanız, bu proses tərsinə çevrilir;

Hindistanda təxminən 2000 il əvvəl qamışdan ilk kristal şəkər hazırlandı. Makedoniyalı İskəndər Hindistan ərazisinə çatanda arılardan istifadə etmədən bal (yəni şəkərdən süni bal) əldə etmə prosesi onu təəccübləndirdi;

"Şəkər" sözünün özü də "sarkara" sözündən götürülmüşdür. Orta əsrlərdə və yeni dövrün əvvəllərində şəkər qamışı bitkisi Hindistandan Araviyaya, Suriyaya, Misirə və Kipr adasına köçürüldü. Misir Avropa üçün əsas şəkər tədarükçüsü oldu.

Dünyada 1500 şəkər qamışı emal edən və təxminən 1000 şəkər çuğunduru emal edən (onlardan 800-dən çoxu Avropada yerləşir) zavod mövcuddur.

Tərəvəzlərdən bəziləri şəkərin miqdarına görə zəngin hesab olunurlar. Çuğundurda 16%, qarpızda 12%, yerkökündə 7% olur. Saxarozanın miqdarı şəkər çuğundurunda 15–25% və şəkər qamışında 15–26% olur. Meyvətərəvəzdə saxaroza qismən hidroliz olunur.

1747-ci ildə alman kimyaçısı Andreas Marqqraf şəkər çuğundurunun şəkərinin şəkər qamışındakı şəkərlə eyni olduğunu kəşf etdi. Bu kəşf şimal bölgələrində şəkər istehsalına yol açdı - çuğundurdan şəkər qəbul edən ilk şəkər zavodu 1802-ci ildə işə başladı;

Bir oturuşda 16 kub şəkər yeyə bilərsinizmi? Bilirdinizmi ki, 500 ml Coca-Cola tərkibində 16 kub şəkərə bərabərdir və siz onu istifadə etdiyiniz zaman şəkər həll olunmuş şəkildə mədənizə daxil olur;

Sintetik dadlandırıcılar (təbii şəkər deyil) olan içkilər piylənməyə səbəb ola bilər. Çünki onların tərkibində şəkərin olmaması bədənimizi daha çox içki qəbul etməyə “aldadır”;

Ən güclü şəkər əvəzedicisi şəkərdən təxminən 300.000 dəfə şirin olan lugdunamedir. Bu o deməkdir ki, məsələn, bir fincan çayı şirinləşdirmək üçün iki çay qaşığı adi şəkər (təxminən 10 q) əvəzinə bu gözəl maddənin bir kristalı (qramın 30 milyonda biri) kifayətdir. Və bir kilo paket lugdunam bütün 10 zolaqlı Olimpiya hovuzunu “şirinləşdirə” bilər;

Əgər siz qlükoza, qarğıdalı siropu və selitranı qarışdırsanız, model raket elmində həvəskarların istifadə etdiyi raket yanacağı növlərindən birini alırsınız;

ABŞ-da Obecalp adlı tabletlərdə maraqlı bir dərman istehsal olunur. Onun əsas komponenti şəkərdir və bu cür tabletlər kiçik sağlamlıq şikayətləri olan uşaqlar üçün təyin edilir. Qlikozamid (bir növ şəkər) siçanlarda immunosupressant kimi işləyir və ksilitol (şəkər spirti) uşaqlarda infeksiyaların qarşısını ala bilər.

Vəfa Ustayeva

“Xatirələr işığında Heydər Əliyev” -in təqdimatı keçirildi

Xəbər xətti

Prezident və birinci xanım faşizm üzərində Qələbə uğrunda mübarizədə həlak olan Azərbaycanlıların xatirəsini ehtiramla anıblar
12:35 09.05.2025
Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyeva Faşizm üzərində Qələbə Günü münasibətilə paylaşım edib
10:03 09.05.2025
Azərbaycan Prezidenti Almaniya Kanslerinə təbrik məktubu göndərib
09:52 09.05.2025
"Bakı ilə dialoqda vasitəçilərə ehtiyac yoxdur"
09:12 09.05.2025
“Sülhün kökləri” Təşkilatı “Sülh Yürüşü” təşkil edəcək
16:31 08.05.2025
ANAMA yanında İctimai Şuranın üzvləri regiona səfər ediblər
16:03 08.05.2025
"1948-ci ildən bəri Şri-Lanka rəhbərləri etnik münaqişəni “ötürmə” vasitəsinə çeviriblər"
15:21 08.05.2025
Laçında “Heydər Əliyev – Müstəqillik, Suverenlik və Şanlı Zəfər” mövzusunda konfrans keçirilib
12:52 08.05.2025
Sabah 30 dərəcə isti olacaq
12:44 08.05.2025
“Turkish Airlines” Pakistana uçuşları ləğv edib
12:41 08.05.2025
Livanda Azərbaycan Evi açılıb
12:32 08.05.2025
Əminə Ərdoğan “Beynəlxalq İslam Sənətləri” sərgisində Azərbaycan stendini ziyarət edib
12:29 08.05.2025
Ukrayna Prezidenti Anım və İkinci Dünya müharibəsində Qələbə Günü münasibətilə xalqa müraciət edib
12:15 08.05.2025
Ümummilli Lider Heydər Əliyevin anadan olmasının 102-ci ildönümü Berlində qeyd edilib
12:08 08.05.2025
Qaxda silah-sursat aşkarlanıb
12:05 08.05.2025
Bu gün Avropa Liqasında finalçılar bəlli olacaq
12:02 08.05.2025
Azərbaycan Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyası "Sən elə bir zirvəsən" adlı tədbir təşkil edib
11:57 08.05.2025
Pakistanın hava limanı yaxınlığında partlayışlar baş verib
11:52 08.05.2025
"Vyetnam Azərbaycan ilə əməkdaşlığı özünün strateji-siyasi xətti hesab edir"
11:47 08.05.2025
CNN: Hindistan və Pakistan arasında son illərin ən böyük hava döyüşü baş verib
11:35 08.05.2025
Azərbaycanın və Vyetnamın dövlət başçıları mətbuata bəyanatlarla çıxış ediblər
11:32 08.05.2025
Putinlə Szinpin arasında görüş başladı
11:28 08.05.2025
Azərbaycan və Almaniya arxeoloqları Ağalıqtəpə yaşayış yerində tədqiqat aparıblar
11:23 08.05.2025
Bakıda “Kənddən Şəhərə” həftəsonu yarmarkası təşkil olunacaq
11:20 08.05.2025
Qubada II Beynəlxalq folklor rəqs və yaradıcılıq festivalından
11:11 08.05.2025
Azərbaycan və Vyetnam arasında Biznes Şura yaradılır
11:06 08.05.2025
Bu gün görkəmli bəstəkar Soltan Hacıbəyovun doğum günüdür
11:02 08.05.2025
Vyetnam Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Baş katibi Şəhidlər xiyabanını ziyarət edib
Vyetnam Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Baş katibi Şəhidlər xiyabanını ziyarət edib
11:00 08.05.2025
Vyetnamın KP MK-nın Baş katibinin xanımı İçərişəhərlə tanış olub
10:59 08.05.2025
Alimlər Britaniya sahillərində üzən qədim köpəkbalığı növü kəşf ediblər
10:53 08.05.2025
Azərbaycanın etibarlı tərəfdaş kimi mövqeyi möhkəmlənir
10:30 08.05.2025
Azərbaycan və Vyetnam XİN başçıları strateji tərəfdaşlığın inkişaf perspektivlərini müzakirə ediblər
10:27 08.05.2025
“Aztelekom” bayrağı Heydər Əliyev zirvəsində dalğalanıb
10:22 08.05.2025
Yeni dövrün mübarək, azad Şuşa!
09:40 08.05.2025
Türk Dövlətləri Ali Məhkəmələrinin Konfransının Əsasnaməsi təsdiq edilib
09:23 08.05.2025
Alimlər Günəş sistemində doqquzuncu planetin mümkün namizədini aşkar ediblər
07:56 08.05.2025
KİV: İsrail və Türkiyə Azərbaycanın vasitəçiliyi ilə Bakıda danışıqlar keçirəcək
00:28 08.05.2025
Mayın 8-i Beynəlxalq Talassemiya Günüdür
00:00 08.05.2025
Bakıda "Azərbaycan-Türkiyə nəqliyyat və kommunikasiya əlaqələri haqqında elmi seminar keçirildi
17:50 07.05.2025
Mina sahələrində ümidlərin bərpası - Thembisa Fakude yazır...
14:31 07.05.2025
Hamısı