Stenford Tibb Məktəbinin alimləri lifin sağlamlığa təsirlərini araşdıraraq, bu qidanın genetik fəaliyyətə və xərçəngə qarşı mübarizədəki rolunu müəyyənləşdiriblər. “Nature Metabolism” jurnalında 2025-ci il yanvarın 9-da dərc olunan tədqiqat, lifin həzm prosesində yaranan qısa zəncirli yağ turşularının (propionat və butirat) gen ifadəsini dəyişdirərək, xərçəngə qarşı müdafiə mexanizmlərini aktivləşdirdiyini aşkara çıxarıb.
"EDnyus" adıçəkilən nəşrə istinadən xəbər verir ki, lifin həzmi zamanı bağırsaq mikrobiomu tərəfindən istehsal olunan propionat və butirat, hüceyrələrdə genetik səviyyədə apoptoz (hüceyrə ölümü), hüceyrə proliferasiyası və diferensiasiyası kimi prosesləri tənzimləyən genlərə epigenetik təsir göstərir. Bu proseslər nəzarətsiz hüceyrə artımını dayandırmaq və xərçəngin qarşısını almaq üçün həyati əhəmiyyət daşıyır. Araşdırma göstərib ki, bu yağ turşuları bağırsaqdan qan dövranına daxil olaraq bədənin müxtəlif hissələrində təsir göstərə bilər. Bu, liflə zəngin qidalanmanın sağlamlıq üçün universal əhəmiyyətini sübut edir.
Tədqiqatın rəhbəri, genetika üzrə professor Maykl Snider müasir insanların lifdən kasad pəhrizinin mikrobiomu zəiflədiyini və bunun qısa zəncirli yağ turşularının istehsalını azaltdığını vurğulayıb. Bu hal, sağlamlığın qorunması üçün zəruri olan biokimyəvi prosesləri zəiflədir. Kolon xərçənginin gənc nəsildə artan yayılma hallarını nəzərə alaraq, bu tədqiqat liflə zəngin pəhrizin xərçəng əleyhinə təsirlərini daha dərindən öyrənmək üçün yeni istiqamətlər təqdim edir. M.Snider əlavə edib ki, bu molekulların genetik hədəflərini anlamaqla lifin orqanizmdəki müsbət təsirlərini və xərçəng zamanı hansı mexanizmlərin pozulduğunu daha dəqiq müəyyən etmək olar.
Araşdırma nəticələri göstərir ki, qoz-fındıq, lobya, avokado və xaç ağacı tərəvəzləri kimi liflə zəngin qidaların gündəlik qəbulu yalnız ümumi sağlamlığı yaxşılaşdırmaqla kifayətlənmir, həm də genetik səviyyədə xərçəngin qarşısını almağa kömək edə bilər. Tədqiqatçılar hesab edirlər ki, bu yeni biliklər pəhrizin xərçəng müalicəsi ilə birgə istifadəsi üçün innovativ yanaşmaların inkişafına təkan verə bilər.
