Gürcüstandakı Bakı küçələri və onların tarixçələri ARAŞDIRMA

Maraqlı 20:23 14.01.2020

Batumi şəhərindəki Bakı küçəsi Tbilisidəki eyniadlı küçədən 8 il “yaşlı”dır

Gürcüstanda Azərbaycanın paytaxtı Bakı şəhərinin adını daşıyan üç küçə var. Onlardan ikisi qonşu ölkənin paytaxt şəhərlərində - Tbilisi, Acarıstan Muxtar Respublikasının əsas şəhəri olan Batumi və digər biri isə Marneuli rayonunda yerləşir.

“Report” qonşu ölkədəki Bakı küçələrinin tarixçəsini araşdırıb. Araşdırma zamanı həmin küçələrin tarixi ilə bağlı diqqətçəkən məqamlar üzə çıxıb.

Tbilsidəki “Bakı”nın 120 illiyi tamam olur

Tbilisidə Bakı küçəsi şəhərin Çuqureti rayonunun ərazisinə düşür. Bu küçənin tarixi haqqında məlumat İrakli Abaşidzenin müəllifi olduğu və 2008-ci ildə nəşr olunan “Tbilisi – Küçələr, prospektlər, meydanlar” adlı ensiklopediyada yer alıb. Nəşrdən məlum olur ki, hazırda Bakı adını daşıyan küçə XIX əsrin ikinci yarısında salınıb və ilk adı Asatiani olub. 1900-cü ildə küçəyə Azərbaycan paytaxtının adı verilib. 120 ildir Bakı adını daşıyan bu kiçik küçədə yarandığı dövrə aid ikimərtəbəli binalara rast gəlinir.

Küçəni bəzəyən binalardan biri isə memarlıq incisidir. Əzəmətli bina Tbilisinin memarlığının formalaşmasında önəmli rol oynayan alman memar Paul Fridrix Sternin layihəsi əsasında 1893-cü ildə inşa olunub. Tikili Bakı küçəsinin mərkəzi David Aqmaşenebeli prospekti (keçmiş Mixaylovski) ilə kəsişməsində yerləşir. Binanın fasadına bu barədə məlumatın əks olunduğu lövhə vurulub.

P.Stern Azərbaycanda da yaxşı tanınır. Belə ki, onun ən möhtəşəm layihələrindən biri Bakının mərkəzində - Azneft meydanında yerləşir. 1896-cı ildə tikilmiş bu bina vaxtilə Azərbaycanın neft milyonçularından biri olan Mirtağı Babayevə məxsus saray olub. Hazırda isə burada Azərbaycan Dövlət Neft Şirkətinin inzibati ofisi fəaliyyət göstərir.

Tbilisinin Bakı küçəsi ilə addımlayarkən onun adını bildirən və müxtəlif dövrlərə aid lövhələr də diqqəti cəlb edir. Küçə boyu üzərində rusca və gürcücə Bakı yazılan köhnə və pas atmış lövhələrlə yanaşı, nisbətən yenilərini də görmək mümkündür.

Tbilisi meriyası şəhərdəki küçələrin adlarını bildirən lövhələrin vahid standartlara uyğun hazırlanaraq yenilənməsi prosesini mərhələli şəkildə həyata keçirir. Bu il küçəyə Bakı adının verilməsinin 120 illiyi tamam olur. Küçədəki lövhələrin yeniləri ilə əvəzlənməsi bu tarixin qeyd olunmasına böyük bir töhfə olardı.

Tbilisidə “26 Bakı komissarı” adlanan bir neçə məkan olub

Adıçəkilən ensiklopediyada Tbilisidə vaxtilə Bakı adı ilə bağlı olan digər bir məkan barədə də məlumat verilib. Bu, sovet dövründə “26 Bakı komissarı” adlanan hazırkı “9 aprel parkı”dır.

Araşdırma zamanı məlum olub ki, bu istirahət bağı bolşeviklərin adını daşıyan yeganə məkan olmayıb. Həmin dövrdə Tbilisidə metro stansiyalardan biri də bu cür adlanıb. Belə ki, 1967-ci ildə istifadəyə verilən indiki “Avlabar” metro stansiyasının adı SSRİ dövründə “26 komissar” olsa da, ittifaqın süqutundan sonra ona hazırkı adı verilib.

Batuminin “Bakı”sı daha qədimdir

Batumi şəhərindəki Bakı küçəsi Tbilisidəki eyniadlı küçədən 8 il “yaşlı”dır. Bu küçənin tarixi daha qədim olmaqla yanaşı, həm də çox maraqlıdır. Belə ki, şəhərin mərkəzində yerləşən bu küçəyə Bakı adı 128 il bundan öncə - 1892-ci ildə verilib.

Lakin 1954-cü ildə küçənin adı Qoqebaşvili adına dəyişdirilib. 2010-cu ilin avqustunda isə Batumi Şəhər Şurasının yekdil qərarı ilə küçəyə tarixi Bakı adı qaytarılıb.

Küçənin adını bildirən lövhələr müxtəlif formalara malikdir. Bəzi lövhələrdə Bakı adının ingilis dilində tərcüməsi gürcü səslənməsinə uyğun olaraq “Bako” kimi yazılıb.

Bakı küçəsini bir sıra köhnə və yeni tikililərlə yanaşı, 2015-ci ilin mayında açılan Azərbaycan Dövlət Neft Şirkətinin Acarıstan nümayəndələyinin inzibati binası da bəzəyir.

Batumidə mərkəzi küçələrdən birinə Bakı adının verilməsi şübhəsiz ki, həmin dövrdə Azərbaycan paytaxtının bu şəhərin inkişafında oynadığı böyük rolu ilə əlaqəli olub. Belə ki, 1883-cü ildə Bakı və Batumi arasında magistral dəmir yolu xətti ilə neftin nəql olunmasına başlanılır. 1897-1907-ci illərdə isə iki şəhəri birləşdirən neft boru kəməri inşa olunur. Bakı nefti Batumidə sənayenin inkişafına təkan verməklə yanaşı Qara dəniz sahilində yerləşən bu şəhəri dünyanın əsas və iri limanlarından birinə çevirir.

Marneulidəki “Bakı”nın tarixi naməlum qalır

Gürcüstanda azərbaycanlıların yığcam yaşadıqları Marneuli rayonunundakı küçələrdən biri də Bakı adlanır. Araşdırma zamanı bu küçənin tarixi barədə hər hansı bir mənbəyə rast gəlinmədi. Marneulinin bir neçə sakini arasında apardığım kiçik sorğu da Bakı küçəsinin dəqiq yeri və tarixi barədə heç bir məlumatı üzə çıxarmayıb. 

Xankəndi şəhərində İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının 17-ci Zirvə görüşü keçirilir

Xəbər xətti

Ərdoğandan PKK açıqlaması
19:25 05.07.2025
UEFA məşhur klubları milyonlarla avro cərimələdi
19:10 05.07.2025
“Tərlan - 2025” təlimində iştirak edəcək Qazaxıstan hərbçiləri ölkəmizə səfər edib
18:55 05.07.2025
“Xankəndidə keçirilən ECO Zirvəsi Azərbaycanın diplomatik və strateji qələbəsidir”
18:40 05.07.2025
Yusif Məmmədəliyevin 120 illiyi dövlət səviyyəsində qeyd olunacaq
18:25 05.07.2025
Ərdoğan: Azərbaycan Suriyaya təbii qaz tədarükündə yardım etməyə hazırdır
18:10 05.07.2025
"İran uranı zənginləşdirməyə davam edir"
17:55 05.07.2025
İran Prezidenti Xankəndi səfəri ilə bağlı açıqlamar verib
17:40 05.07.2025
Rusiya-Azərbaycan gərginliyinə Ərdoğandan münasibət
17:25 05.07.2025
Fransada indi də aviadispetçerlər etiraz edir
17:10 05.07.2025
İrlandiyada təyyarə yanıb
16:55 05.07.2025
"Qalatasaray" Hakan Çalhanoğlunu Türkiyəyə gətirməyə çalışır
16:40 05.07.2025
Bu gün Əməkdar artist Əzizağa Qasımovun doğum günüdür
16:25 05.07.2025
Şesni "Barselona"da qalacaq
16:10 05.07.2025
ABŞ-də daşqınlar nəticəsində ölənlərin sayı 24-ə çatıb
15:55 05.07.2025
Ərdoğandan Zəngəzur dəhlizindən danışdı
15:32 05.07.2025
"İnter" Fransalı yeni hücumçusunu qarşıladı
15:25 05.07.2025
Muxtar Babayev Dünya Bankı ilə "Bakıdan Belenə" yol xəritəsinin hazırlanmasını müzakirə edib
15:10 05.07.2025
Aİ İsraillə imzaladığı assosiasiya sazişini dayandıra bilər
14:55 05.07.2025
Türkiyədə üç bələdiyyə başçısı saxlanıb
14:40 05.07.2025
Naxçıvanda barama istehsalı 17 % artıb
14:25 05.07.2025
Bakı-Xankəndi-Laçın növbəti avtobus reysi açılacaq
14:10 05.07.2025
Əli Əsədov UNESCAP-ın icraçı katibi ilə görüşüb
13:55 05.07.2025
Azərbaycan Prezidenti: Ölkəmizdə çox müsbət sərmayə iqlimi var
13:40 05.07.2025
Tramp gələn həftə Qəzzada atəşkəslə bağlı razılaşma əldə oluna bilinəcəyini deyib
13:25 05.07.2025
QMİ sədri: Azərbaycan Qarabağda dini ayrıseçkilik etmədən bütün dini abidələri bərpa edir
13:10 05.07.2025
“Estrozi erməni separatizminin açıq müdafiəçilərindən biridir”
13:02 05.07.2025
Qazaxıstan XİN başçısının müavini Aİ və NATO yanındakı Nümayəndəliyin rəhbəri təyin edilib
12:55 05.07.2025
"Liverpul" həlak olan futbolçunun almalı olduğu məbləği ailəsinə ödəyəcək
12:40 05.07.2025
Azərbaycanla Pakistan arasında Anlaşma Memorandumu imzalanıb
12:25 05.07.2025
Makron Starmerdən Fələstini tanımağını istəyir
12:13 05.07.2025
Rusiya aeroportunda 40-dan çox aviareys gecikdirilib
12:08 05.07.2025
Azərbaycan neftinin qiyməti ucuzlaşıb
11:53 05.07.2025
Azərbaycana qarşı döyüşmüş separatçı Ermənistanda saxlanıldı
11:38 05.07.2025
Kür çayında gənc oğlan boğulub
11:23 05.07.2025
İlham Əliyev Nikolas Maduronu təbrik edib
11:10 05.07.2025
ABŞ Ukraynaya "Patriot" tədarükünü bərpa edəcək
10:34 05.07.2025
Klublararası dünya çempionatı: "Çelsi" yarımfinala yüksəldi
10:06 05.07.2025
Yaponiyada güclü zəlzələ baş verib
09:32 05.07.2025
Britaniyada COVID-19-un yeni ştamı yayılıb
09:01 05.07.2025
Hamısı