Çanaqqala Türkiyədə qəhrəmanlar şəhəri kimi tanınır.
Turumuzun ilk günündə Yeşim Çözeli bütün jurnalistləri “Asiya”ya xoş gəldiniz deyə salamladı. Əslində Mərmərə bölgəsi bütöv bir ərazidən ibarət olub və Mərmərə dənizi sadəcə şirin suyu olan göl kimi Trakiya bölgəsinin cənub hissəsində mövcud olub. Tur bələdçimizin Eurasia Diary-yə verdiyi məlumata görə, təxminən eradan 8000 il öncə tektonik zəlzələlər nəticəsində ərazi parçalanaraq ikiyə ayrılıb və günümüzdə Avopa və Asiyanı ayıran o məşhur kanal Dardanel və yaxud Çanaqqala boğazı adlanır.
Türkiyənin Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin dəvəti və nazirlik nəzdində fəaliyyət göstərən Türkiyə Turizm Tanıtım və İnkişaf Agentliyinin təşkilatçılığı ilə bir qrup Azərbaycanlı jurnalistin Türkiyəyə səfəri davam edir. Yolumuz təşkilatın jurnalistlər üçün ayırdığı yüksək komfortlu avtobusla İstanbuldan start götürdü və təxminən 5 saat ərzində Mərmərənin əsrarəngiz bölgələrini keçərək nəhayət Gelibolu (yunancada Qalipoli) adlanan yarımadaya vardı.
Gelibolu yunan dilindən Türk dilinə assimlyasiya olunaraq keçən bir qəsəbə adıdır. Qali əslində yunancada gözəl, poli isə şəhər mənasını verir, yəni tam olaraq bu ad gözəl şəhər anlamına gəlir. Yarımada özü Avropa hissəsində yer alır və adı ilə məşhur olan Çanaqqala şəhərindən Dardanel və yaxud da Çanaqqala boğazı ilə ayrılır. Çanaqqalaya avtobusumuz bərə vasitəsilə təxminən yarım saatlıq bir boğaz turu edərək daxil oldu. Şəhər həqiqətən də bir qəhrəmanlar şəhəridir. İlk axşamı bizi sakit qarşılasa da, ertəsi günü gecələdiyimiz qonaq evinin pəncərələrini döyən güclü külək bizə sanki doğma Bakını xatırlatdı.
Şəhərə vararkən atıq hava qaralmışdı. O üzdən Çanaqqala səfərimizin əsas hissəsini ertəsi günü davam etməli olduq.
İlk olaraq ziyarətimizi Bəhramqala, yaxud da qədim adı ilə tanınan Assos antik şəhərindən başladıq. Keçmiş adından göründüyü kimi şəhərin yaranma tarixi qədim Yunan Roma tarixi ilə sıx əlaqəlidir və təxminən eramızdan əvvəl 10-cu minillikdə yarandığı bildirilir. Çanaqqladan təxminən 80km cənub qərbdə yerləşən Bəhramqala məşhur İda və Qaz dağları ilə qonşudur. Şəhər özü dəniz sahilində olsa da, ona yaxın qəsəbə olan Əzinə daha çox dağ bölgəsində olduğu üçün ləzzətli zeytun və pendiri ilə çox məşhrdur. Hətta bir çoxları buranın pendirini almaq üçün yüzlərlə kilometr yol qət edib bura gəlirlər. Bu da onu göstəir ki, ərazi heyvandarlıq və əkinçiliklə bu ərazidə yaşayanların ənənəvi peşəsidir. Bəhramqalanın bir tərəfi Egey dənizi, digər tərəfi isə dağlara baxır. Şəhərə girişdə yüksək dağın başındakı qala bütün turistləri salamlayır.
XV yuzillikdə atamız I Murad Xudavendegahın dönəmində inşa edilən Bəhramqala camisi 700 ilə yaxın bir tarixi özündə əks etdirir. Tarixin zənginliyi Bəhramqalada insana marlaqlı anlar bəxş edir. Bir tərəfdən qədim yunan mədəniyyətinin izləri, digər tərəfdən də Osmanlı türk inşaatı qarışıq mədəniyyətin sintezini ortaq bir nöqtədə özündə cəmləşdirir. Abidələrin çoxu tarixi milyon illərə dayanan andessit daşlarından hazırlanıb. Həmin daşlar vulkan püskürmələri nəticəsində formalaşan ən ağır nadir tapıntı daşlardır. Osmanlı dönəmində antik yunan abidələrinin söküntülərindən qalan həmin daşlarla bir çox məscid və qalalar inşa edilib.
Əziz oxucular, qəhrəmanlar şəhəri olan Çanaqqlaya səyahətimiz davam edir. Yaxında sizləri Çanaqqlanın daha maraqlı və görməli yerlərindən salamlayacağıq.
Elnur Ənvəroğlu
Çanaqqala
