İnsan orqanizminin xarici təhlükələrə verdiyi emosional reaksiyaya qorxu deyilir.
Fobiya isə hiss etdiyimiz qorxuların variasiyası hesab edilir. O, gündəlik həyatımıza olan mənfi təsirlər nəticəsində yaranır.
Demək olar ki, 10 insandan 6-sı müxtəlif fobiyalara sahibdir, onlar fobik adlanır.Hər bir canlı instinktiv olaraq təhlükəli hesab etdiyi və təhlükəyə atan vəziyyətlərdən qaçır. Başqa sözlə desək, qorxu əvvəlcədən xəbərdarlıq mexanizmidir.
Təhlükəli kimi qəbul etdiyimiz situasiyalardan uzaqlaşa bilməmək və ya onlardan qaçmağımıza baxmayaraq emosional olaraq rahatlaşa bilməmək qorxunun nəzarətimizdən çıxması deməkdir. İnsanın rahatlaşa bilməməsi nəticəsində yavaş-yavaş qorxu və təşviş artır, narahatlıq müşahidə edilir. Bu baş verdikdə özümüzü qoruma mexanizmimiz və əvvəlcədən xəbərdarlıq mexanizmi olaraq qəbul etdiyimiz qorxu fobiyaya çevrilir. Bir insanın qorxuları və ya fobiyaları həmişə bir varlıq və ya vəziyyətlə bağlı olmaya da bilər.
Fobiyalar cəmiyyətdə xəstəlik kimi deyil, şəxsiyyətin xüsusiyyəti və ya vərdişi kimi qəbul edilir. Bu səbəbdən müalicə üçün səhiyyə müəssisələrinə müraciət edənlərin sayı çox azdır. Fobiyalara kişilərə nisbətən qadınlarda daha çox rast gəlinir.
Bəs, cəmiyyətdə ən çox rast gəlinən fobiyalar hansılardır? Ednews oxucuları ilə fobiyalarla bağlı olan araşdırmanı bölüşür.
Hippopotomonstrosesquippedaliophobia: Ən uzun fobiya sözüdür; sözün uzunluğundan fərqli olaraq uzun sözlərdən qorxmaq deməkdir.
Anatidaefobiya: Bu fobiyaya sahib olan insanlar daha çox ördəklərdən və onlar tərəfindən izlənilməkdən qorxurlar. Bu fobiya daha çox uşaqlıqda ördək hücumuna məruz qalan və ya onu təqib edən insanlarda olur.
Geletofobiya: Gülmək və ya istehza edilmək qorxusu. Bu fobiyaya sahib olan insanlar ümumiyyətlə ətrafdakı hər gülüşü özlərinə lağ əlaməti olduğunu düşünürlər.
Agirofobiya: Bu fobiyaya sahib olan insanlar xüsusilə piyada keçidlərində böyük qorxu yaşayırlar.
Ranidafobiya: Qurbağalara qarşı olan fobiya növüdür. Beləki bu fobiyaya sahib olan insanlar qurbağalardan qorxurlar.
Ksantofobiya: Elə rənglər var ki, insanı narahat edir. Sözügedən fobiya isə daha çox sarı rənglə bağlı olaraq yaranır. Bu fobiya insanlarda psixoloji və hətta hormonal narahatlığa da səbəb ola bilər.
Obezofobiya: Bu fobiya kökəlmək qorxusu olaraq da bilinir.
Poqonofobiya: Saqqal və ya saqqallı insanlardan qorxmaq. Bu fobiya uşaqlıqda saqqallı insanlarla əlaqəli pis bir hadisəyə də işarə ola bilər.
Qlobofobiya: Şarlardan, xüsusən də onların partlamasından qorxmaq.Bu fobiyaya sahib olan insanlar şar olan yerlərdə böyük narahatlıq yaşayırlar.
Gametofobiya: Evlənmək qorxusu. Bu fobiyası olan insanlar ümumiyyətlə bir mühitdə diqqət mərkəzində olmağı sevməyən və sosial həyatlarında çətinlik çəkənlərdir.
Gynophobia: Anası, böyük bacısı, müəllimi və ya insan üzərində böyük təsiri olan hər hansı bir qadın haqqında pis xatirələri olan və bu insanlar tərəfindən pis rəftar edilən insanlarda tez-tez görülən qadın qorxusudur
Aritmofobiya: Uşaqlıqda və ya yeniyetməlikdə riyaziyyatla bağlı pis xatirələri olan insanlarda tez-tez rast gəlinən bu fobiyaya sahib olan insanlar rəqəmlərdən qorxur.
Gefirofobiya: Bu, körpü qorxusu deməkdir və bu fobiyaya sahib olan insanlar körpüləri keçməkdən qorxurlar.
Heliofobiya: Günəşdən, günəş işığından və ya parlaq işıqdan qorxmaq.Bu fobiya gündəlik həyatda bir çox problemə səbəb ola bilər.
Hipnofobiya: Ümumiyyətlə qeyri-sabit həyat sürən və ya tez-tez kabuslar görən insanlarda görülən bu fobiya yuxulamaq qorxusudur.
Eyzotrofobiya: Güzgüdə özünün və ya başqasının əksini görmək qorxusu olaraq təyin olunur.
Ablutofobiya: Adətən kiçik uşaqlarda müşahidə olunan yuyunmaq qorxusudur.
Nəzrin Beydiyeva
