Tez-tez rastlaşdığımız zorakılıq halları, xüsusilə də qadın və uşaqlarla bağlı xəbərlər yayıldıqca ölüm hökmünün bərpası məsələsi gündəmə gəlir. Ölkəmizdə isə bu qanun 1998-ci ildə ləğv olunub.
Ölüm cəzası tətbiq edilən ölkələrə nəzər saldıqda bu cəzanın 58 ölkənin konstitusiyasında hələ də qaldığı görünür.
Ednews xəbər verir ki, Beynəlxalq Əfv Təşkilatı öz hesabatında 2022-ci ildə edamların 84%-nin İran, İraq, Pakistan və Səudiyyə Ərəbistanında həyata keçirildiyini bildirib.
Çin
.jpg)
Çin dünyanın ən çox ölüm hökmü tətbiq edilən ölkələrindəndir. Hökümət bu məsələ ilə bağlı siyasi mövqeyini və dövlət sirlərini gizli tutmaq məqsədilə dəqiq məlumat verməkdən boyun qaçırır. Narkotik vasitələrin qanunsuz dövriyyəsi kimi hallar Çinlə yanaşı, İran, Səudiyyə Ərəbistanı və Sinqapurda da ölüm hökmü ilə nəticələnir. Çində ölüm cəzasının tətbiqinə ABŞ-da yerləşən “Dui Hua” adlı təşkilat nəzarət edir. Təşkilatdan verilən məlumata görə hər il təqribən 2000 nəfər bu cəzanın qurbanı olur.
Hindistan
Hindistanda ölüm cəzası ilə bağlı faktları araşdırdığımız zaman 2018-ci ildə 371 nəfərin ölüm cəzası aldığını görmək mümkündür. Orada 12 yaşına çatmamış uşağa təcavüz, adam öldürmə, habelə Azərbaycan hökumətinə qarşı terrora cəhd və ya terrora dəstək kimi cinayətlərə görə də ölüm hökmü verilir.
Amerika Birləşmiş Ştatları
ABŞ-ın 21 ştatında, o cümlədən Kolumbiyada ölüm hökmü ləğv edilib. Ümumilikdə ən çox ölüm hökmü cəzası çıxarılan ştat Texasdır. Həmçinin, ABŞ-da edam üsullarında müxtəliflik var. Belə ki, ölkədə ölüm hökmünün icrasında əsasən zəhərli İnyeksiya, Qaz Palatası (Arizona, Missuri və Vayominq), Elektrikli Kreslo (Alabama, Arkanzas, Florida, Kentukki, Oklahoma, Cənubi Karolina, Tennessi və Virciniya) və Asma (30 ştatda) aparıcı edam üsullarıdır.
Ağır cinayətlər, terror cinayətləri, dövlətə xəyanət, casusluq, hərbi cinayətlər kimi əmllərdə ölüm cəzası ilə nəticələnir.
Belarusiya
Belarusiyada da ölüm cəzaları müxtəlif üsullarla tətbiq edilir. Belə ki,terror aktları, soyqırım, kütləvi qırğın silahlarından istifadə, dövlət hakimiyyətini ələ keçirməyə hazırlıq, polis məmurunun öldürülməsi, insanlığa qarşı cinayətlər və s. məhz bu cəzayla nəticələnir. Bir sözlə bu ölkə də ölüm hökmünü dəstəkləyənlər siyahısına dxil edilir. Qeyd edək ki, Belarusiyada ölüm hökmü ilə bağlı məlumatlar dövlət sirri kimi qorunduğu üçün rəqəmlər o qədər də dəqiq deyil.
İran
İranda ölüm hökmü çox bilinən və tez-tez istifadə olunan cəza növüdür. Bu hallara mətbuatda və çap mediasında da tez-tez şahid olmaq mümkündür. Bunun əsas səbəbi İranda ölüm cəzası cinayətlərinin müxtəlifliyidir. Bu cəza növü silahlı soyğunçuluq, casusluq, qətl, narkotik ticarəti, zorlama, pedofiliya, cinsi qısnama, zina, homoseksuallıq, əxlaqsızlıq, İslam rejimini devirmək planı, bəzi maliyyə cinayətləri və s kimi cinayətlərə tətbiq edilir. İranda edam cəzasına məhkum edilmiş cinayətkarlar asılma (bəzən bu edam ictimai yerdə həyata keçirilir), güllələnmə (hərbi cinayət törədildikdə), daşqalaq (rəcm) və qayadan atılma yolu ilə həyata keçirilir.ğ
Nəzrin Beydiyeva
