"Azərbaycanda Liderlik: Keçmişin Mifləri, Gələcəyin Reallıqları"

Maraqlı 14:30 25.11.2024

Bu gün dünyada liderlik anlayışı köklü şəkildə dəyişir. Texnologiyanın inkişafı, qlobal iqtisadi böhranlar və sosial dəyişikliklər liderlərdən yeni yanaşmalar və innovativ düşüncə tələb edir. Azərbaycanda da liderlik anlayışı, xüsusilə son illərdə sürətlə transformasiya prosesinə daxil olub. Bununla belə, cəmiyyətimizdə liderlik haqqında köhnə, bəzən də yanlış təsəvvürlər hələ də geniş yayılıb.

Bəzən liderlik güc, sərtlik və səs-küylü mövqelərlə eyniləşdirilir - İnsanlar düşünür ki, lider olmaq üçün ya xüsusi qabiliyyətlə doğulmaq, ya da yüksək vəzifə tutmaq lazımdır. Bu yanaşma isə çoxlarını lider olmaq arzularından çəkindirir və cəmiyyətin inkişaf potensialını məhdudlaşdırır. Halbuki liderlik sadəcə güc nümayişi deyil, həm də insanlara ilham vermək, onların ən yaxşı keyfiyyətlərini üzə çıxarmaq və birgə məqsədlərə çatmaqdır.

Bugünkü Azərbaycan reallığında liderlik daha çox aktuallıq qazanıb. Gənclər arasında startap ruhunun artması, qadınların müxtəlif sahələrdə lider mövqelərdə çıxış etməsi və yerli biznes mühitinin genişlənməsi liderlik anlayışının yenidən formalaşmasına səbəb olur. Lakin bu prosesdə doğru və yanlış anlayışların ayırd edilməsinə ehtiyac var. Çünki liderlik haqqında köhnəlmiş miflər cəmiyyətin inkişaf sürətini ləngidə bilər.

Bu yazıda liderlik haqqında Azərbaycanda geniş yayılmış 10 əsas yanlış təsəvvürə toxunacaq, onların niyə doğru olmadığını izah edəcək və bu anlayışı daha müasir, daha inklüziv və daha effektiv şəkildə necə dərk edə biləcəyimizi müzakirə edəcəyik. Azərbaycanın gələcək liderləri bu yanlış təsəvvürləri aşaraq, daha güclü və yaradıcı bir cəmiyyət qurmaq üçün nə edə bilər? Gəlin, bu suala birgə cavab tapaq.

 
Lider ancaq rəhbər vəzifədə olur
Azərbaycanda liderlik bəzən yalnız formal vəzifələrlə eyniləşdirilir. İnsanlar düşünür ki, lider olmaq üçün böyük bir şirkətin direktoru və ya dövlət idarəsində rəhbər olmaq lazımdır. Halbuki, liderlik  vəzifə deyil, təsir gücüdür. Lider insanlara istiqamət verə bilən, onların potensialını üzə çıxaran və motivasiya edən şəxsdir. Lider olmaq üçün kresloya ehtiyac yoxdur – bəzən  sinifdəki müəllim , bəzən də ailədə  valideyn lider ola bilər.

 
Lider doğulmur, yetişir
Bir çox insanlar liderliyin ancaq genetik xüsusiyyətlərdən asılı olduğunu düşünür. Bu fikir xüsusilə qədim liderlik miflərindən qaynaqlanır. Halbuki, liderlik əsasən öyrənilə bilən və təcrübə ilə inkişaf etdirilən bacarıqlar toplusudur. Təbii xarizmaya sahib olmaq üstünlükdür, lakin bu, kifayət etmir. Məsələn, güclü kommunikasiya, komanda qurma, qərarvermə kimi bacarıqlar mütləq şəkildə təkmilləşdirilməlidir. Azərbaycanda liderliyə yanaşmada bu yanlışlıq aradan qaldırılmalı, təhsil və təcrübənin önəmi vurğulanmalıdır.

Lider səhv etmir
Bu, liderlik haqqında ən zərərli stereotiplərdən biridir. Çoxları düşünür ki, lider olmaq mükəmməl qərarlar qəbul etmək və heç vaxt səhv etməmək deməkdir. Əslində isə ən uğurlu liderlər səhvləri ilə böyüyür. Səhv etmək prosesin bir hissəsidir və hər bir səhv yeni dərslər gətirir. Məsələn, İlon Mask və ya Stiv Cobs kimi liderlər öz uğursuzluqlarını qələbəyə çevirdilər. Liderlik mükəmməllik deyil, davamlı öyrənmədir.

Liderlik kişi xüsusiyyətidir
Azərbaycanda liderlik çox vaxt kişi ilə əlaqələndirilir. Cəmiyyətin bəzi dairələrində qadın liderlərə şübhə ilə yanaşılır. Lakin tarix göstərir ki, qadınlar ən çətin vəziyyətlərdə liderlik bacarıqlarını nümayiş etdiriblər. Məsələn, Kleopatra, Janna Dark, Məhsəti Gəncəvi kimi qadınlar öz dövrlərində güclü təsir göstəriblər. Liderlik cinsdən yoxl, düşüncə və əməldən asılıdır.

 Lider hər şeyi bilməlidir
Bir liderin hər mövzuda mütəxəssis olması gözlənilmir. Əksinə, əsl liderlər ətraflarına ağıllı və bacarıqlı insanları toplayaraq onlarla birgə işləməyi bacarırlar. Liderin gücü onun biliyində deyil, insanları bir araya gətirib onları bir məqsəd ətrafında cəmləşdirmək bacarığındadır. Azərbaycanın ən uğurlu komandaları bu prinsip üzərində qurulmuşdur.

Yaxşı lider sərt olmalıdır
Cəmiyyətimizdə sərtlik bəzən liderliklə qarışdırılır. Güclü liderlik sərt olmaq deyil, çevik və empatik olmaqdır. Lider həm komandasını anlaya bilməli, həm də lazım gəldikdə güclü mövqe nümayiş etdirməlidir. Çox sərt olmaq insanları uzaqlaşdırır, lakin empatiya ilə yanaşılan sərtlik həmişə uğur gətirir.

Lider hər kəsi razı salmalıdır
Bu yanlışlıq liderlik yolunda ən böyük maneələrdən biridir. İnsanlar liderlərdən hər kəsi razı salmağı gözləyirlər. Halbuki, liderin məqsədi hər kəsin xoşuna gəlmək deyil, doğruları həyata keçirməkdir. Lider hər kəsin məmnun olmasını düşünərsə, qərarsızlıq girdabına düşər. Uğurlu liderlər bəzən populyarlıqdan keçərək uzunmüddətli uğurlara fokuslanırlar.

Lider həmişə ön planda olmalıdır
Liderlərin yalnız ön planda olduğunu düşünmək, liderliyi məhdudlaşdırmaq deməkdir. Əslində, əsl liderlər bəzən səhnənin arxasında işləyərək komandasının parlamasına şərait yaradırlar. Liderlik təkcə görünmək deyil, nəticə verməkdir. Azərbaycanda liderlər bu yanaşmanı mənimsəməli, komandalarını daha çox ön planda tutmalıdırlar.

Liderlik yalnız güclülər üçündür
Çoxları liderliyin yalnız güclü və xarizmatik insanlara aid olduğunu düşünür. Amma liderlik xüsusiyyətləri bəzən sakit və düşüncəli insanlarda daha yaxşı təzahür edir. Çünki onlar analiz etməyi, dinləməyi və qərarlarını ölçüb-biçməyi bacarırlar. Hər  şəxs öz fərdi xarakterinə uyğun liderlik stilini formalaşdıra bilər.

Lider olmaq çətindir
Bəziləri lider olmağı ağırlıq və məsuliyyət kimi qəbul edir. Halbuki, liderlik məsuliyyətdən çox, fürsətdir. İnsanlara təsir göstərmək, onları irəli aparmaq və bir məqsədə çatdırmaq həm böyük zövq, həm də həyatın mənasıdır. Lider olmaq çətinlik deyil, özünü tapmaqdır.

Liderlik anlayışını yenidən düşünmək və cəmiyyətimizdə bu anlayışı doğru istiqamətə yönləndirmək, həm fərdi, həm də kollektiv inkişafımız üçün vacibdir. Liderlik, əslində, hər birimizin içində olan  potensialdır. Bu potensialı dərk etmək və inkişaf etdirmək üçün köhnə, yanlış təsəvvürlərdən azad olmalı və yeni yanaşmaları qucaqlamalıyıq.

Azərbaycanın gələcəyi, daha yaxşı liderlər yetişdirmək və liderlik anlayışını daha müasir, daha dinamik və daha empatik bir çərçivədə inkişaf etdirməkdən asılıdır. Hər birimiz bir lider ola bilərik – çünki liderlik yalnız başqalarına təsir etmək deyil, eyni zamanda özümüzü dəyişmək və daha yaxşı olmaqdır. Bu dəyişiklik isə Azərbaycanın yalnız bugünü deyil, həm də sabahını parlaq edəcək.

Şahlar RUHİ /EDnews

Paris Şuşada təslim oldu

Xəbər xətti

Piolli istefaya göndərildi
18:02 25.06.2025
"Azərbaycanın dəstəyi mübarizəmizə güc verir"
16:59 25.06.2025
NATO Ukraynaya hərbi yardımı davam etdirəcək
16:44 25.06.2025
"Neyrokolonializm şüura parazit kimi nüfuz edir"
16:18 25.06.2025
Xankəndidəki uşaq bağçasında Silahlı Qüvvələr Günü qeyd edilib
16:03 25.06.2025
Çin ağcaqanad ölçüsündə PUA hazırladı
15:48 25.06.2025
"Kaş ki, daha güclü liqalara üz tutardı" -Ballak Leroy Sanenin seçimindən danışdı
15:36 25.06.2025
Rusiya Silahlı Qüvvələri Donetskdə yaşayış məntəqəsini nəzarətə götürdü
15:21 25.06.2025
Baydenin əvəzinə sənədlərə o imza atırmış
15:06 25.06.2025
FIFA irqçi təhqirə görə Meksika klubunun oyunçusuna qarşı iş açdı
14:51 25.06.2025
"Yeni cərimə mexanizmləri QHT-lər üçün məhdudiyyət deyil"
14:36 25.06.2025
"Morning Midas"-ın necə yandığı məlum oldu
14:21 25.06.2025
ABŞ meqapolisləri istilikdən boğulur
14:06 25.06.2025
"Fransanın bölgədə xlordekon pestisidindən istifadəsi ciddi nəticələr doğurub"
13:51 25.06.2025
Moskva Ermənistanda hakimiyyətin qanuniliyində maraqlıdır
13:36 25.06.2025
"Ermənistanın bugünkü səyi - Azərbaycan diplomatiyasının təsirini etiraf etməkdir"
13:21 25.06.2025
“Bakı Fond Birjası” ötən il 1 milyon manat zərər edib
12:58 25.06.2025
Kibercasusluq: Gizli əməliyyatlar necə aşkar olur?
12:35 25.06.2025
Günəşdəki partlayışlar 72 saat ərzində planetdə iqlim cəhənnəmi yarada bilər
12:28 25.06.2025
" İranın nüvə proqramına dəyən ziyanı qiymətləndirmək hələ tezdir"
12:25 25.06.2025
İrlandiyada "ilah kral" mifi təkzib olundu
12:08 25.06.2025
Qvadelup və BTQ arasında əməkdaşlığa dair memorandum imzalanıb
12:02 25.06.2025
Ermənistan höküməti ilə erməni kilsəsi arasında gərginlik səngimir
11:46 25.06.2025
Şahzadə Harri ailəsiylə barışır
11:25 25.06.2025
Britaniya ABŞ-dən F-35A qırıcısı alacaq
11:09 25.06.2025
Daşınmaz əmlak nədir və hansı növləri var?
10:52 25.06.2025
"ABŞ bazasına zərbə Qətərin suverenliyini pozmaq məqsədi daşımırdı"
10:43 25.06.2025
Çin lideri BRİCS sammitində iştirak etməyəcək
10:42 25.06.2025
Albalı-qırmızı rəngli dodaq boyası kimlərə yaraşır?
10:38 25.06.2025
Messidən daha bir unikal nəticə -33-cü dəfə...
10:15 25.06.2025
İran məhsulları bahalaşacaq?
10:07 25.06.2025
"İranın nüvə obyektləri məhv edilməyib"
09:27 25.06.2025
Beş ölkə Rusiya ilə sərhəddi minalayacaq
09:16 25.06.2025
İsmayıl Qaaninin ölüm xəbəri təkzib edildi
09:01 25.06.2025
"Azərbaycanı vura bilərik" -Fars ekspertdən sərsəm iddia
08:55 25.06.2025
Azərbaycan Məktəblərində Çin dilinin tədris oluna bilər
08:40 25.06.2025
"Lion"İkinci liqaya göndərildi
08:10 25.06.2025
16 yaşlı qızı qaçırmaqda ittiham olunan din xadimi vəzifəsindən azad edildi
07:35 25.06.2025
Qeyri-rəsmi nikahda əmlak bölgüsü necə olur?
07:00 25.06.2025
“İranın nüvə silahı olmayacaq”
06:30 25.06.2025
Hamısı