Britaniya Sarayındakı Casus Haqqında Məlumatlar Üzə Çıxdı

Maraqlı 07:23 16.01.2025

Böyük Britaniya Kraliçası II Elizabetin ölümündən 2 ildən çox vaxt keçsə də, onun 71 il davam edən hakimiyyət dövrünə dair bir çox məxfi məlumat hələ də üzə çıxır. 

"EDnyus" xəbər verir ki, bu məlumatlardan biri də bu günlərdə üzərindəki məxfilik qərarı ləğv edilərək Britaniyanın Milli Arxivlərinə daxil edilmiş MI5 sənədlərində ortaya çıxıb.

Saraydakı casus

Britaniyanın daxili kəşfiyyat xidməti Mİ5-ın yayımladığı sənədlərə görə, uzun illər boyunca Kraliça II Elizabetin sarayında Sovet casusu  fəaliyyət göstərib. Söhbət Kraliyyət Rəsm Kolleksiyasının qoruyucusu və tanınmış sənət tarixçisi Entoni Blantdan gedir. 1964-cü ildə Blant etiraf etmişdi ki, 1930-cu illərdən bəri Sovet İttifaqı lehinə casusluq edib.

Sənədlərə əsasən, Blantın casusluq fəaliyyəti II Dünya müharibəsi zamanı başlasa da, bu həqiqət Kraliça II Elizabetə yalnız 1970-ci illərin əvvəlində, yəni etirafından təxminən 9 il sonra bildirilib. Maraqlıdır ki, sənədlərdə Kraliçanın bu xəbəri aldıqda son dərəcə sakit olduğu və heç bir təəccüb ifadə etmədiyi vurğulanır.

Niyə illərlə gizlədildi?

Əslində Blantın casus olduğunu Kraliçaya daha uzun müddət deməməyi planlaşdırıblar. Lakin Blantın ölümcül bir xərçəng xəstəliyinə tutulduğu və həyatının qısa müddətdə sona çatacağı ehtimalı vəziyyəti dəyişib.

Öldükdən sonra onun keçmişinin və məhkəməyə cəlb olunmamasının üzə çıxacağı ehtimalı saray və hökumət rəsmilərini narahat edib. Artıq jurnalistlər Blantın ikili həyatı haqqında araşdırmalar aparmağa başlyıb və qalmaqalın qarşısını almaq çətinləşib.

1951-ci ilə qayıdırıq...

MI5 Blantın casus olduğundan ilk dəfə 1951-ci ildə şübhələnməyə başlayıb. O vaxt Blantın yaxın dostları və Sovet casusları olan Qay Börces və Donald Makklin Britaniyadan qaçaraq Sovet İttifaqına sığınıb. 

Blant və Börces 1930-cu illərdə Kembric Universitetində oxuyub və o dövrdən yaxın dost olublar. Onlar daha sonra "Kembric Beşliyi" adı verilən Sovet agentləri qrupunun üzvləri olub. Bu beşliyə Blantdan başqa Kim Filbi, Donald Makklin, Qay Börces və Con Kernkross daxil idi.
 

II Dünya müharibəsi zamanı MI5-da çalışan Blant 1951-ci ildən sonra 11 dəfə dindirilsə də, hər dəfə casusluq etdiyini inkar edib. Lakin ABŞ vətəndaşı Maykl Streytin FTB-yə verdiyi ifadə Blantın sonunu gətirib. Streyt Blantın onu Sovetlər üçün casusluq etməyə razı saldığını bildirmişdi.

Etiraf və Mİ5-in təklifi

1964-cü il aprelin 23-də MI5 müstəntiqi Artur Martin Blantla görüşərək ona bildiklərini danışdığı halda məhkəməyə verilməyəcəyinə dair söz verib. Blant bunun müqabilində casusluq etdiyini tam etiraf edib. 

Sənədlərdə Blantın danışarkən narahat olduğu, hər suala uzun fasilələrlə cavab verdiyi və bu müddətdə daxili mübarizə apardığı qeyd edilib. Blant etirafı zamanı "vicdanımla savaşmaq üçün mənə 5 dəqiqə vaxt verin" deyərək vəziyyətini açıqlayıb.

Kraliçaya nə vaxt bildirildi?

Blantın casus olduğu barədə məlumatın 1973-cü ildə, o vaxt Kraliçanın xüsusi katibi olan Martin Çarteris tərəfindən II Elizabetə çatdırıldığı sənədlərdə yer alır. MI5-ın direktoru Maykl Hanli tərəfindən imzalanan bir sənəddə qeyd olunur ki, Çarteris Kraliçanın bunu çox sakit və təəccübsüz qarşıladığını bildirib. 

Sənəddə "Kraliça, Börces və Makklin hadisələrindən sonra Blantdan da şübhələnildiyini xatırladığını dedi" ifadəsi yer alıb. Bu, Kraliçanın vəziyyətdən daha əvvəl xəbərdar ola biləcəyini göstərir.

Blantın  ictimaiyyətə açıqlanması

Blant etirafından sonra uzun müddət sarayda fəaliyyətini davam etdirib. Hətta Şöhrət ordeni ilə mükafatlandırılıb. Lakin 1979-cu ildə Baş nazir Marqaret Tetçer parlamentdə etdiyi çıxış zamanı Blantın keçmişini ictimaiyyətə açıqlayıb. Bu hadisədən sonra onun bütün titulları və mükafatları əlindən alınıb. Blant 1983-cü ildə, 75 yaşında vəfat edib.

Blantın casus olduğu və Kraliçanın bu vəziyyətdən nə vaxt xəbərdar olduğu hələ də müzakirə mövzusudur. Lakin yeni açılan sənədlər göstərir ki, bu qalmaqal Kraliça II Elizabetin hakimiyyəti dövründə saray üçün ən böyük sirlərdən biri olub. Bu hadisə, həm də İngiltərə kəşfiyyat xidmətlərinin belə bir təhlükəni necə uzun müddət gizlətməyə çalışdığını ortaya qoyur.

“Xatirələr işığında Heydər Əliyev” -in təqdimatı keçirildi

Xəbər xətti

"Sinxua" agentliyi Azərbaycanda ipəkçiliyin dirçəlişindən yazıb
15:58 05.06.2025
"Azad olunmuş ərazilərdə biznes qurmaq üçün 10-dan çox Çin şirkəti müraciət edib"
15:52 05.06.2025
Ümumdünya Şəhərsalma Forumunun Təşkilat Komitəsi yaradıldı
15:13 05.06.2025
Azərbaycan biznesi istilik təchizatı sektoruna maraq göstərəcəkmi?
14:55 05.06.2025
Paşinyan Oskanyanı quldur adlandırdı
14:26 05.06.2025
Dəmir yolları gücləndirilmiş rejimdə işləyəcək
13:36 05.06.2025
“Azercell” danışıq tarifləri ilə bağlı yeni açıqlama verdi
13:19 05.06.2025
FTB Vaşinqton ştatında nasist simvolları aşkarladı
13:11 05.06.2025
Moskva Tehran və Vaşinqtonun nüvə danışıqlarına qoşula bilər
13:03 05.06.2025
Azərbaycan XİN Danimarkanı təbrik edib
12:44 05.06.2025
Böyük investorlar ABŞ bazarını tərk edirlər
12:26 05.06.2025
Almaniya hərbçilərinin sayını artırır
12:25 05.06.2025
Tacikistan Prezidenti MDB ölkələrini iqtisadi əməkdaşlığı fəallaşdırmağa çağırdı
12:16 05.06.2025
"Aİ dialoqa başlamaq xahişlərimizə kobud bəyanatlarla cavab verir"
12:12 05.06.2025
"McDonald's Azərbaycan" Qarabağ Universitetinin tələbələrinə təqaüd ayıracaq
11:20 05.06.2025
"E-ahik" elektron informasiya sistemi istifadəyə verilib
11:17 05.06.2025
"Arsenal" dörd futbolçusu ilə vidalaşdı
11:14 05.06.2025
AMB-nin Banklararası Kart Mərkəzinin ötənilki fəaliyyəti açıqlanıb
11:02 05.06.2025
İcra Hakimiyyətinin şöbə müdirinə elektron qolbaq taxıldı
10:42 05.06.2025
UNEC-də Beynəlxalq Elmi Konfrans keçiriləcək
10:38 05.06.2025
"Neftçi" sabiq PSJ-linin transferini açıqladı
10:25 05.06.2025
Ronaldo Portuqaliyanı Finala çıxardı
08:55 05.06.2025
Space Forge: Kosmosda Yarımkeçirici Materialların İstehsalı üçün Startap 30 Milyon Dollar Yığdı
08:41 05.06.2025
Rusiya Ukraynadan qisas aldı
08:36 05.06.2025
Fırıldaqçılar Böyük Britaniyanın vergi xidmətindən külli miqdarda pul oğurlayıblar
08:24 05.06.2025
Rusiyada məşhur xəbər agentliyinin ofisində AXTARIŞLAR BAŞLADI: Saxlanılanlar var
08:23 05.06.2025
Paşinyan II Qaregindən cavab gözləyir
08:14 05.06.2025
Azərbaycan 2026-cı ildə Ümumdünya Ətraf Mühitin Mühafizəsi Gününün Qonağı Olacaq
07:50 05.06.2025
Black Caspian Logistics and Trading” şirkətlər qrupu Omanla əməkdaşlığı genişləndirir
07:23 05.06.2025
12 ölkənin vətəndaşlarına ABŞ-yə giriş qadağan edildi
01:33 05.06.2025
ABŞ BMT TŞ-nın Qəzzayla bağlı qətnaməsinə veto qoydu
00:18 05.06.2025
Mikayıl Müşfiq — Azərbaycan poeziyasının böyük siması
00:01 05.06.2025
Eminem "Meta"-nı məhkəməyə verdi
19:35 04.06.2025
Mark Karni ABŞ-nin yeni tariflərini qeyri-qanuni adlandırıb
18:20 04.06.2025
Putin Bryansk və Kursk vilayətlərində qatarın partladılmasını terror aktı adlandırıb
17:39 04.06.2025
Bolqarıstan Avroya keçir
17:38 04.06.2025
"Putin Rusiyanın aerodromlarına edilən hücumlara cavab verəcək"
17:28 04.06.2025
Səudiyyə Ərəbistanı Avropa üçün neft qiymətlərini artıracaq
16:23 04.06.2025
"Səudiyyə Ərəbistanı OPEC+ kvotalarının davamlı surətdə artırılmasını istəyir"
15:26 04.06.2025
BAMF yerli QHT-lərə dəstək məqsədilə yeni layihənin icrasına başlayıb
12:33 04.06.2025
Hamısı