Eurasia Diary diqqətinizə Sankt – Peterburqdan olan daimi ekspertimiz, rus siyasətçisi Dmitriy Salonnikovun metroda müşahidə etdiyi qorxulu hadisələri çatdırır. Xoşbəxtlikdən o, vaqonlarından birində terakt törədilən, 14 nəfərin həyatına son qoyulmuş qatara minməyib.
“Burada diqqət yetirilməli olan bir neçə məqam var.
Birincisi partlayışın təşkil olunması barədə.
Öz müşahidələrimdən başlayım.
Mən elə Petroqraddan Çernişevskaya doğru gedirdim ki, Nevski prospektindən Qostinıy Dvora keçiddə Vosstaniya Meydanının giriş və çıxışının və Mayakovski stansiyasından Vosstaniya Meydanına keçidin bağlandığını elan etdilər. Bununla belə Moskva-Petroqrad xətti hələ işləyirdi.
Mənim Texnologiya İnstitutu stansiyasına getmək və oradan minmək fikrim vardı. Bir çoxları məhz bu istiqamətdə getdilər, kimisi Texnologiyaya, kimisi də Sennaya .
Lakin mən Qostinıy Dvor stansiyasında beş dəqiqə ləngidim(“Sputnik Radiosu”na müsahibə verirdim). Neva prospekti ilə gedəndə isə Senna tərəfə gedən qatar artıq dayanmışdı, tuneldən tüstü çıxırdı. Bir az sonra xətt üzrə hərəkətin dayandırıldığını elan etdilər. TASS-a piyada getmək üçün yuxarı qalxmalı olduq. Bu zaman Peterburqlular, şəhərin qonaqları, eləcə də xarici turistlər metrodan yavaş-yavaş çıxırdı. Terakt barədə hələ məlumat verilmədi, metronun texniki səbəblərdən bağlandığı elan edildi.
Belə ki, birinci Vosstaniya Meydanı stansiyasını bağladılar və beləcə Senna və Texlologiyayada minənlərin sayı artmış oldu.
Xəbər verildiyi kimi Vosstaniya Meydanı stansiyasında yad əşya tapıldı. Ümumiyyətlə, İnternet və bir sıra KİV-lər dünən bir neçə “sahibsiz əşyalar”ın tapıldığı barədə yazdılar. Bu barədə məlumatlar səhərdən etibarən daxil oldu. Əgər belədisə ola bilsin ki, informasiya məkanı “yalan hədəflər”lə diqqəti yayındırırdı.
Hələ səhər metronun Çornaya Reçka stansiyasını bağladılar. Eləcə də Senna meydanı daha sonra isə Vosstaniya Meydanının bağlanması xəbəri gəldi. Bütün bunlar partlayışa kimi baş verdi.
14.40 –da metrodakı vaqonda Senna stansiyası və Texnologiya İnstitutu stansiyaları arasında çoxlu sayda təsirli elementləri olan əldəqayırma partlayıcı qurğu işə düşdü.
Faciə baş verdikdən sonra xəbər verdilər ki, Vosstaniya Meydanında metropolitenin vaqonunda işə düşən partlayıcı qurğudan daha təsirli elementləri olan güclü əldəqayırma partlayıcı qurğu tapılıb və zərərsizləşdirilib.
Yəni ki, bu dəqiq kiçik miqyaslı bir cinayət deyil.
Verilən məlumata görə bu yalnız terror aktı ola bilərdi.
Digər bir sual kim və necə bunu təşkil edib? Bu terrorçu qrup yoxsa təkbaşına hərəkət edən terrorçu idi? Lakin bu istintaq prosesinin işidir. Hələ ki, alınan məlumatlardan çıxış etsək, bu təkbaşına hərəkət edən terrorçunun əməlinə bənzəmir.
İkincisi partlayışın vaxtı. Bazar ertəsi Sankt–Peterburqda ÜMC-nin (Ümumrusiya Milli Cəbhəsi) mediaforumunda Vladimir Vladimiroviç Putin iştirak edirdi. Daha sonra onun Belarus prezidenti Aleksandr Qriqoreviç Lukaşenko ilə görüşü planlaşdırılmışdı. Belə təxmin etmək olar ki, partlayışın təşkili bu görüş üçün nəzərdə tutulub. Bir tərəfdən də şəhərdə birinci şəxslərin iştirakı edəcəyi tədbiri işıqlandıracaq çoxlu sayda jurnalist və telekamera var idi. Belə bir vaxtrda terakt çox böyük diqqət cəlb etmiş olur. Mediada daha çox yayılmaq kimi məqsədinə çatmış olur. Digər tərəfdən xüsusi xidmət orqanlarının bütün diqqəti prezidentlərin təhlükəsizliyinin təmin olunmasına yönəldilibmişdi. Ola bilsin ki, belə bir vaxtda partlayıcı maddəni metrodan keçirə bilmək daha asan olub.
Üçüncüsü, təşkilatçılar. Versiyalar çox ola bilər. Sankt–Peterburqda buna bənzər hadisələrin tarixinə nəzər salsaq, əvəllər bunu bizim satqın ruslar və ya islamı qəbul etmiş yerli vəhabilər ya da milliyyətçi qruplaşmaların nümayəndələri törədirdi. Onların içərisində həm Peterburqda anadan olanlar, eləcə də, ölkəmizin müxtəlif yerlərindən gələnlər də olurdu. Artıq bunun əhəmiyyəti yoxdur. Belə bir variant indi də aktualdır.
Amma digərləri də var.
Biz görürük ki, son zamanlar Ukraynada zorakılıq aktları çoxalıb. Heç kim tərəfindən idarə olunmayan silahlar və partlayıcı maddələr ölkədə hərəkət edir, aqressiya və şizofreniyanın həddi artır. Bu nə vaxtsa dövlət sərhədlərindən istənilən tərəfə gec-tez keçməli idi. Bizə və ya Avropaya. Partlayışa düz altı saat qalmış Kiev sakini Yekatirina Rubanova bazar günü terakt olacağı barədə İnstaqrama məlumat və foto qoymuşdu. Yani ki, burada ukrayna izi ehtimalı daha böyükdür.
Əlbəttə ki, beynəlxalq islam terrorizmi. Çox güman ki, bu indi əsas versiyadır. London, Berlin, Brüssel, Paris... onun qanlı təzahürlərini biz bütün Avropada görürük və Peterburq – Rusiyanın ən avropayönümlü şəhəri də bu sırada yer ala bilər.
Dördüncüsü, şəhərdəki reaksiya. Metroda panika yox idi. Peterbuqlular zərərçəkənlərə bacardıqları qədər peşəkar və təşkil olunmuş şəkildə kömək edə bildilər. Partlayışlardan sonra şəhər nəqliyyatı və bir çox taksilər pulsuz fəaliyyət göstərirdi. Şəhər sakinləri tanıdıqları və ya tanımadıqları insanları daşıyırdılar. Kilometrlərlə uzanan piyada keçidləri şəhərin əsas magistralları boyu uzanırdı. Lakin təşviş yox idi.
Bəli, çox ağrıdan və xoşagəlməz haldır, lakin biz bunu aşa bilərik. Hər yerdə dəstək və həmrəylik müşahidə edilir. Bu şəhər bir zamanlar blokadada olub. Bu artıq vətəndaşların qanındadır.”
Dmitriy Salonnikov
Rus siyasətçisi, müasir dövlət inkişafı institutunun direktoru,
Özəl olaraq Eurasia Diary üçün
