Litvalı jurnalist Riçardas Lapaitis - Xocalı hadisələrinin canlı şahidi, Qarabağ müharibəsi həqiqətlərini bilən və bu barədə yazan hərbi müxbir.
Bu yaxınlarda Beynəlxalq Avrasiya Mətbuat Fondunun Litvadakı səlahiyyətli nümayəndəsi Riçardas Lapaitis Azərbaycan Prezidenti tərəfindən mükafatlandırılıb, "Dostluq" ordeni alanlarların siyahısında onun da adı var. Lapaitis EDNews.net saytının əməkdaşının suallarını cavablandırıb.
- Litvalı bir jurnalist olaraq Azərbaycan Prezidenti tərəfindən “Dostluq” ordeninə layiq görülməyiniz sizin üçün nə məna kəsb edir?
- Azərbaycan Prezidenti tərəfindən mükafata layiq görülmək xüsusi məna kəsb edir. Mən, yəqin ki, belə bir önəmli dövlət mükafatı almış yeganə litvalıyam. Bu xəbəri eşidərkən əvvəl sadəcə susdum. Sonra uzun illər yaxşı və yaman günümdə yanımda olan insanları xatırladım. Bu “Dostluq” ordeni bütün həmkarlarımın və ilk növbədə Beynəlxalq Avrasiya Mətbuat Fondunun əməyidir. 1992-ci ildən bəri onlarla birlikdəyəm. Litvalı jurnalist olaraq Azərbaycan Prezidenti tərəfindən diqqətə layiq görülmək – bunu sözlərlə ifadə etmək mümkün deyil! Hörmətli İlham Əliyev, bu qərarla, obyektivliyin, dürüstlüyün, cəsarətin, ən çətin anda kömək etmək istəyinin nəzərdən qaçmadığını göstərdi! “Dostluq” ordenini bütün qaçqınlara və həlak olan insanlara və jurnalist həmkarlarıma, mülki şəxslərə və əsgərlərə həsr edirəm!
- Riçardas Lapaitis üçün Azərbaycan hansı anlam daşıyır?
- Bilirsiniz, müharibə zamanı çox sayda mülki şəxs, könüllü, həkim ölüb... Elə hal olub ki, onları sonuncu dəfə sağ ikən görən insan mən olmuşam. Körpə uşaqlar qalıb. Onların bir çoxu ilə hələ də ünsiyyət qururam. Mərhum həkim Gültəkin Əsgərovanın qızı Əmina mənim üçün öz doğma qızım kimidir! Cəbhə bölgəsində qaçqın ailələrini ziyarət etdim. Onlarla çörək kəsdim. Hazırda necə yaşadıqlarını gördüm. Erməni ordusunun gecə vaxtı atəşkəsi pozması adi hala çevrilib. Bu haqsızlıq mənə çox təsir edir. Azərbaycan mənim ikinci Vətənimdir! Ümid edirəm ki, Azərbaycanın bütün tarixi torpaqlarının azad ediləcəyi günü görəcəyəm. Azərbaycan xalqının mehribanlığı, qonaqpərvərliyi, dostluğu – axı bu sərhədləri aşan amillərdir! Sərhədlər, yalnız erməni ideoloqlarının düşüncələrində mövcuddur. Mən Azərbaycanı güclü və dünyaya açıq bir ölkə kimi görürəm! Əlbəttə, hərbi jurnalist kimi fəaliyyətimə mən burada başlamışam!
- Azərbaycan və Ermənistan arasında yaşanan son qarşıdurma ilə bağlı Litvada indi nə düşünürlər? Hansı tərəfə rəğbət var?
- Birincisi, ümumiyyətlə məlumat az idi. Səssizlik! Bu məni çox məyus etdi. Sonra döyüşlərin getdiyini və hər iki tərəfdən itkilərin olduğunu göstərən quru faktları ifadə edən məqalələr çıxdı. Rəsmi reaksiya isə yoxdur! Tam səssizlik! Düşünürəm ki, bu daha çox Ermənistanın xeyrinə idi. Qərbin belə bir reaksiyası ona sərf edirdi.
Bəzi litvalılar açıq şəkildə yazırdılar ki, münaqişənin bu qədər davam etdiyini başa düşmürlər. İndiki vəziyyət mənə yenidən 1992-ci ili xatırladır, o vaxt heç kim Xocalı haqqında həqiqəti bilmək istəmirdi. Belə yanaşmaq olmaz! Buna bənzər vəziyyət istənilən dövlətdə ola bilər. Aydın bir mövqe bildirmək lazımdır!
- Litva Avropa Birliyinin üzvüdür. Aİ Qarabağ məsələsində neytral mövqe tutaraq düzgün hərəkət edir? Bununla onlar sanki nasist Almaniyasına münasibətdə neytrallıq nümayiş etdirirlər.
- Dövlət sərhədi pozulduqda Aİ neytral mövqe tutdu, Sükut! Sanki heç nə baş vermir! Sonra da deyirlər ki, biz münaqişənin sülh yolu ilə həllinin tərəfdarıyıq! Bunu görməmək sadəcə cinayətdir! Ümid edirəm yaxın gələcəkdə bu nəzərə alınacaq. Əks təqdirdə, geniş miqyası müharibə qaçılmaz olacaq. Bir şey aydındır: bütün bu səssizliyin fonunda Azərbaycan özü Ermənistan təcavüzünün qarşısını aldı. Ancaq bu yalnız aysberqin görünən hissəsidir. Azərbaycan heç vaxt tarixi müharibəsindən vaz keçməyəcək. Digər tərəfdən, Ermənistan bir daha bütün dünyaya əsl simasını göstərmiş oldu.
- Litvadakı erməni diasporunun sizə münasibəti necədir?
- Məni ən az onlar düşündürür. Mən hərbi jurnalistəm və dəfələrlə ölümün gözünün içinə baxmışam. Uşaqların və qadınların öldürüldüyünü görmüşəm. Hərbi əsirləri görmüşəm. Xocalının şahidi olmuşam. Qoy onlar istədiklərini düşünsünlər və etsinlər. Qarabağdan başqa dəfələrlə müharibənin qızğın dövründə Çeçenistana səfər etmişəm. Hətta məni güllələməyə aparmışdılar; bir rus zabiti möcüzəvi şəkildə məni elə öz rus muzdlularından xilas etdi. Bütün bu sınaqlardan sonra bu tipli təhdidlərə əhəmiyyət vermirəm!
- Gələcək üçün planlarınız nələrdir?
- Bir neçə mühüm layihələr var. Hələlik onlar haqqında ətraflı danışa bilmirəm. Bu barədə yaxın gələcəkdə öyrənəcəksiz. Bircə onu əminliklə deyə bilərəm ki, tam qələbəyə kimi Azərbaycanla olacağam!!!