“Yadda saxlamaq lazımdır ki, əgər biz analiz verməsək heç vaxt HİV-ə yoluxduğumuzu bilmərik. Çünki bir çox insan potensial HİV daşıyıcısıdır və həyatlarında özləri belə bilmədən bir çox insanı yoluxdurur”.
Bu sözləri QİÇS üzrə ekspert Zülfiyyə Mustafayeva Ednews-a açıqlaması zamanı bildirib.
O, qeyd edib ki, Əslində mən istəyərdim ki, Qazanılmış İmunitet Çatışmazlığı Sindromu (QİÇS)-ə qarşı məlumandırma günü yalnız dekabrın 1 qeyd olunmasın:
“Bütün il boyunca ölkəmizdə bu sahədə gedən tədbirlər,profilaktiv işlər, müalicə sahəsində baş verən yeniliklər mütamadi olaraq mətbuatda işıqlandırılsın. Bu məsələ əsasən sosial bir problem olduğu kimi qarşısını almağın ən yaxşı yolu maarifləndirmə və məlumatdırılma profilaktikanın əsas hissəsidir. Çünki profilaktika daha ucuz başa gəlir nəinki müalicə. İllər öncə ölkəmizdə HİV-ə yoluxma yolu infeskiya yolu idi. Bu da əsasən narkotik aludəçiləri arasında baş verirdi. İndi isə bu əsasən heteroseksual(qarşı cinsli), homoseksual(eyni cinsli) cinsi münasibətlər yolu ilə HİV-in yayılması daha çox baş verir. Təbii ki, biz insanların əyləncəsini qadağan edə bilmərik. Lakin çox vacibdir ki, insanlar sağlam davranışlar nümayiş etdirsinlər. Hazırda 10853 nəfər QİÇŞ ilə bağlı mübarizə mərkəzində qeydiyyatdadır”.
Ekspert bildirib ki, müayinələr isə əsasən Respublika QİÇS ilə mübarizə Mərkəzində aparılır:
“Əlavə olaraq bütün dövlət və özəl müəssələrdə HİV-in müayinəsi aparılır.
Sadəcə dövlət müəssələrində müalicə pulsuz və anonimdir. Xəstələrin müanəsi ilə bağlı son zamanlarda dəyişikliklər əlavə olunub.
Kart sistemi tətbiq olunur və ekspress testlər vasitəsilə 10-15 dəqiqə ərzində cavabları əldə etmək olur. Əlavə olaraq ağız suyu vasitəsilə də test etmək mümkündür.
Həmçinin HİV bədənin bütün selikli qişalarında mövcuddur”.
Müayinə üçün insanların müraciət etməməsinin əsas səbəbi kimi ekspert cəmiyyətin onlara normal baxmaması ilə əlaqələndirilir:
“İnsan düşünür ki, HİV aşkar olunarsa,o cəmiyyət tərəfdindən diskrinimasiyaya məruz qalacaq.
Bəzən insanlar bu cür düşünməkdə haqlıdırlar. İnsanlar hətta bununla bağlı möhkəm danışmaqdan belə qorxur.
Çünki cəmiyyətin münasibəti birmənalı deyil. Biz sevinirik ki, son illərdə bu mövzuyla bağlı mətbuatın diqqəti artıb, insanlar daha müasir yanaşırlar, HİV-ə yoluxan insanların arasında ailə həyatı quran insanların sayı artıb.
Ən problemlisi yoluxmanın sürətlə yayılmasıdır. Məsələn əgər bir kişi yoluxubsa evdə xanımına yoluxdurur və qadının getdiyi bütün tibb və gözəllik mərkəzlərində təhlükə yarada bilər. Biz etiraf etməliyik ki, bir çox tibb mərkəzlərində sterilizasiya qaydalarına əməl olunmur”.
Xəyal Ramiz
