Muasir dövrdə artıq bir neçə qarışıq tipli təşkilatlar formalaşır ki, onlardan biri də BRİCS-dir. 2024-cü ildən özünü genişləndirərək rəsmi status almağı hədəfləyən təşkilata gələcəkdə Azərbaycanın da qoşulmasını görə bilərikmi. Belə olduğu təqdirdə təşkilat bizə hansı imkanlar yarada bilər?
Ednews beynəlxalq ekspertlər arasında sorğu keçirib:
Siyasi Şərhçi İlyas Hüseynov:
BRİCS artıq güclü bir təşkilata çevrilməkdədir. Əvvəlcə geosiyasi bir layihə kimi qiymətləndirilsə də, Ukrayan müharibəsi ilə birlikdə ətrafına bir sıra tərəfdaşlar topluya bildi. Eyni zamanda burada sosial – iqtisadi motivlər əsas götürülməklə yanaşı, geosiyasi maraqlar da bu dövlətləri ortaq bir yerdə birləşdirir. Qonşularımızdan İranın və Türkiyənin də buraya maraqları mövcuddur. Təzəlikcə üzvlüyə qoşulan ölkələrdən Səudiyyə Ərəbistan məsələn artıq praktiki addımlar atmaqdadır. Mən 5 – 6 il əvvəl Rusiyada olduqda təşkilatla bağlı fərqli fikirlər gəzirdirsə, indi isə artıq bu fikirlərin reallığa çevrilməsi görünməkdədir. Azərbaycan da ələxsus bu təşkilatın fəaliyyətini yaxından izləyir. Lakin bu cür müxtəlif geosiyasi ittifaqlara tələsik qoşulmaq problemlər çıxara bilər. Milli maraqlarımız bu ittifaqın fəaliyyətini uğurla analiz etmək lazımdır. Hazirki dönəmdə əsasən Qərbin iqtisadi sistemi ilə mübarizədə görünür. Ona görə də bu mübarizədə daha iqtisadi, siyasi gücünə görə ön plana çıxan ölkələrin ittifaqa qoşulması görünür. Hazırda heç bir hərbi komponentinə görə ön plana çıxmayan İttifaqın yaxın gələcəkdə öz təyinatının hansı şəkildə irəliləyəcəyini görəcəyik. Düşünürəm buraya əsasən Qərbin imperial maraqlarından əziyyət çəkən ölkələr buraya daha çox maraq salacaqlar.
ABŞ – ın Azərbaycandakı keçmiş səfiri Metyu Brayza:
“Mən Azərbaycanın BRİKS-ə qoşulmasını elə də yüksək qiymətləndirmirəm, çünki Azərbaycanın son illərdə əsas xarici siyasət prinsipi hər hansı geosiyasi bloklardan uzaq durmaq olub. Bunun əvəzində son 4 ildə olduğu kimi Qoşulmama Hərəkatının liderliyini yerinə yetirməkdədir. Ona görə düşünmürəm ki, ölkənin siyasi mövqeyinə təsir göstərəcək belə bir təşkilata maraq salsın”.
Cənubi Asiya və Beynəlxalq Araşdırmalar Mərkəzinin icraçı direktoru Mahmud Ulhəsən Xan:
“Azərbaycan gələcəkdə BRİCS üçün potensial daşıyan ölkədir. Azərbaycanın burada iştirakı “Orta dəhliz” və “Bir Kəmər, Bir yol” kimi İttifaqa önəm kəsb edən layihələrin gerçəkləşməsini asanlaşdıracaq. Zəngəzur dəhlizinin tamamlanması məsələsində BRİCS - ə maraq salan ölkələrin daha çox burada aktiv olması buna görədir. Qısacası Azərbaycan buraya qoşulmağı düşünə bilər”.
Əkbər Novruz
