“ABŞ əhalisinin özəyi keçmişdə bütün dünyadan oraya gələn miqrantlardır. ABŞ-da öz həyatını quran, əvvəldən məskunlaşan miqrantlar indi digər yeni miqrantların gəlməsinə mane olurlar”.
Bu fikirləri politoloq Zərdüşt Əlizadə Ednews-a açıqlaması zamanı səsləndirib. O, hazırda dünyada baş verən böyük miqrasiya axınından danışıb.
Son zamanlar dünyada baş verən münaqişə ocaqlarında yaşayan insanlar, müharibə səbəbilə öz doğma yurdlarını tərk edərək köç edirlər. Əsasən Ərəb baharı zamanından başlayan miqrasiya hazırda kütləvi hal alıb. Əsasən ərəb ölkələrindən olan miqrantlar digər ölkələrdə əsasən Avropada böyük narazılıqlar yaradıb və məhz buna görə də sərt qanunlar belə tətbiq olunub.
Bəs hazırda Azərbaycanda miqrasiya hansı səviyyədədir?
Siyasi analitik bu haqda danışarkən qeyd edib ki, Avropa ölkələrindən fərqli olaraq ölkəmizdə əsasən daxili miqrasiya əsas problemdir:
“Azərbaycanda hazırda 2 cür miqrasiya baş verir. Xarici miqrasiya və daxili miqrasiya. Təbii ki, bizdə Avropa ölkələrində olan miqrasiya prosesi qismən yoxdur. Sadəcə olaraq Afrika və Yaxın Şərqdən ölkəmizə nisbətən daha zəif iqtisadiyyatı olan ölkələrdən cuzi miqdarda axın olur. Lakin daxili miqrasiya isə Azərbaycanda daha böyük problemdir.
Yəni Azərbaycanın daxili əyalətlərindən əhali bir regiona (Abşerona) axın edir. Azərbaycanda olan daxili miqrasiyanın səbəbi dünyada baş verən miqrasiya ilə eynidir. Yaşayış, təhsil, səhiyyə və digər sosial imkanları və s. miqrasiyanın ən böyük təsiri təəssüf ki, yalnız əhalinin artımı ilə bağlı deyil, miqrantların regiona uyğunlaşması problemidə əsasdır. Yeni texnolgiyaların tətbiqi və əmək məhsuldarlığının artması nəticəsində urbanizasiya prosesi baş verir. Dünya ilə Azərbaycanda eyni proses var tək fərqləri daxili miqrasiya və qeyri-müharibə şəraitli olmasıdır. Bakıda ciddi şəkildə təmərküzləşmə gedir və əsas maliyyə axınları Abşeron regionundadır.
Rəsmi statiskaya əsasən Azərbaycana gələn vergi yığımlarının ümumi göstəricisi 7 faizdir, bununda 93 faizi Bakıya aiddir. Hərçənd ki, Gəncə, Lənkəran, Mingəçevir kimi böyük şəhərlərimiz var.
Azərbaycan da digər problem isə beyin köçünün olmasıdır.
Savadlı kadrlar əsasən sosial rifaha görə Qərb ölkələrinə köç edirlər. Təhsil almaq üçün isə gedənlər ümumiyyətlə qayıtmırlar”.
Politoloq düşünür ki, Şimali Afrika və Ön Asiyada olan imiqrasiyanın səbəbi Qərb ölkələridir:
“Qərb qoşunları bəzi mənafelərinə görə Liviyanı, Suriyanı, Əfqanıstanı, Suriyanı məhv etdi. Daha sonra istədilər ki, ordakı əhali qaçıb Avropaya pənah gətirməsin. Liviyanı Qərb 3 yerə böldü və vətəndaş müharibəsi kimi nifaq toxumu saldı. Mən həmişə vurğulamışam ki, Liviya bir butulkanın ağzıdır və Afrikdan gələn miqrantların qarşısını alır. Lakin onlar buna qulaq asmadılar və Avropada olan miqrant axınında əsas hissəsi buradan qaynaqlanır.
Latın Amerikasında isə müharibə olmasa belə oradan gələn axının səbəbi Transmilli şirkətlərin insanları vəhşicəsinə istismar etməsidir.
İşsiz və kasıb insanlar isə gələcəklərini ABŞ-a bağlayırlar və Meksika sərhədlərinə toplaşırlar. Avropada isə miqrantlardan şikayətləndiyi halda nəyə görə ölkəyə daxil almağa icazə verir? Bunun əsas səbəbi var o da işçi qüvvəsinin olmamasıdır. Həmçinin doğum nisbəti çox aşağı səviyyədədir. Avropa ölkələrində əhalinin qocalması prosesi sürətlə gedir. Eyni zamanda daha onlar ucuz işçi qüvvəsi sayılır”.
Xəyal Ramiz
