Hicaba görə saxlanılan 22 yaşlı Məhsa Əmininin ölümü fonunda İranda kütləvi iğtişaşlar, aksiyalar səngimək bilmir. 

Etriazların dalğası təkcə cənubu yox, bütün İranı bürüyüb. İnsanlar işsizlikdən, səfalətdən, haqlarının tapdalanmasından cana yığılıb. Ölkə getdikcə xaosun içinə yuvarlanır. İranda yaşayan insanlar əsasən də azərbaycanlılar təzyiqlərə məruz qalır. İran sadəcə öz ölkəsinə deyil, qonşu ölkələrə də təzyiq göstərərək, hazırki yaşayışı çətinləşdirir. 

Son hadisələrlə bağlı İstanbulda yaşayan siyasi şərhçi Məhsa Mehdili Ednews-a açıqlamasında qeyd edib ki, İranda baş verən bu hadisələr ilk dəfə deyil ki, yaşanır. Onun sözlərinə görə, hətta 5-6 il ərzində belə hadisələr daha çox təşkil olunub. 

“İran siyasi məqamlarda da yanlış addımlar atır. Azərbaycanın Qarabağda əldə etdiyi qələbə və Türkiyə ilə daha da yaxınlaşması, İranı daha da çilədən çıxardı. Zəngəzur dəhlizi ilə əlaqəli olan məsələdə İranın Ermənistana verdiyi dəstəyi və sülhə qarşı atdığı addımları çox yanlış qiymətləndirirəm”.

Siyasi şərhçi İranı “cəhənnəm” adlandıraraq, bu sözün izahını daha geniş şəkildə belə vurğulayıb. 

“İran həm dinlərin, həm məzhəblərin, həm ölkələrin, həm də xalqının, xüsusilə də qadınların cəhənnəminə çevirilib. Əvvəl xalqın bir hissəsi narazı idisə, indi çoxu hökumətə qarşı çıxır. Əgər etiraz aksiyaları davamlı olsa, bəlkə irəli zamanlarda bir nəticə əldə etmək mümkün olacaq. Artıq Cənubi Azərbaycanda “Azadlıq”, “Ədalət” şüarları ilə rastlaşırıq. Məncə bu hərəkət tarixə atılan bir imzadır”.

Məhsanın sözlərinə görə, son 50 ildə İran edam saylarına görə, dünyada ilk sıralardadır. Millət artıq illərlə yığdığı hirsini Məhsa Əminin qətlindən sonra daha da biruzə verməyə başladı. İran öz xalqına onları eşitmədən və önəmsəmədən, zorbalıq edir.

Söhbət əsnasında şərhçi həmçinin, xaricdə yaşayan iran vətəndaşlarına və ailələrinə edilən təzyiqlərlə bağlı olan iddiaları da təsdiqləyib. 

“Şəxsən mən 10 ildir ki, öz vətənimə qayıda bilmirəm. Düşünürəm ki, əgər cənubi Azərbaycanda məcburi baş örtüyünə qarşı qadınların etdiyi aksiyalara bütün dünya qoşulsa, bəlkə bir nəticə əldə etmək mümkün oldu”. 

Mövzu ilə bağlı Fransada yaşayan “Ərk” İnsan Haqları cəmiyyətinin rəhbəri, hüquq müdafiəçisi Jalə Təbrizi də fikirlərini saytımızla bölüşüb:

“İranda qadınların haqları, hüquqları alınıb. Hicab, çadra adı altında qadınların bütün haqları tapdalanır. Düzgün riayət edilmədikdə, cəzası daha da sərtləşdilir. Qadın meydana çıxardılaraq, döyülür, söyülür, həbs edilir, hətta silahla vurulur. Bunların qarşısı alınsın, qadağalar aradan qaldırılsın deyə, qadınlar etiraza başlayıblar. Təkcə qadınlar yox, artıq cəmiyyət də bu haldan bezib ”. 

J.Təbrizi İranı sərt şəkildə tənqid edərək qeyd edib ki, insanlar artıq molla rejimini, İran İslam Respublikasını istəmir. 

“Sadəcə qadınlara qarşı yox, aclıq, işsizlik, gənclərin haqlarının tapdalanması da bu ölkədə baş alıb gedir. Hətta İran tərəfindən azərbaycanlılar da təzyiqlərə məruz qalır. Onlar ana dilimizə təsir edir, Urmu gölünü qurutdular, etiraz edənləri isə həbsə atdılar. Gölün qurumasından sonra orda yaşayan insanları yaşayışı çətinləşib, müxtəlif xəstəliklər yayılıb. İran sadəcə öz ölkəsinə deyil, qonşu ölkələrə də təzyiq göstərərək, hazırki yaşayışı çətinləşdirir. İran prezidenti Rəisinin Nyu-Yorkda çıxışı zamanı da iranlılar orada etiraz aksiyaları təşkil etmişdilər. Həqiqətən də ölkədəki hazırki vəziyyət çox çətin və ağırdır. Ümid edirik ki, bu etirazlar sayəsində insanlar öz istəyinə çatacaqlar”.

 Xatırladaq ki, İranda hicab taxmamaq cinayətdir. Buna görə qadınlara ağır cəzalar tətbiq olunur. 

Rəna Mürşüd

• Tag:
• İran
• Məhsa Mehdili
• Jalə Təbrizi