Ukrayna rəhbərliyi Xəzər dənizinin Rusiyaya aid olan hissəsini hərbi nöqteyi nəzərdən əsas təhlükə mənbəyi hesab edir.
İddialara görə hazırda, Ukraynaya qarşı əsas təhlükə Rusiyanın strateji aviasiya aerodromlarının yerləşdiyi Xəzər dənizi bölgəsindən gəlir. Etibarlı mənbələrdə qeyd olunur ki, Ukraynaya havadan zərbələr endirən Rusiyanın Tu-96 MS tipli taktiki bombardman təyyarələri Xəzərdə yerləşən “Engels” və “Engels2” aerodromlarında yerləşir. Hətta ekspertlər hesab edir ki, həmin qırıcıların 80%-i “Engels” aerodromunda yerləşib və ruslar Xəzər dənizinin akvatoriyasından Ukrayna üzərinə raketlər buraxırlar.
Xəzər dənizində hərbi bazaların yerləşdirilməsinə gəlincə, məsələnin hüquqi tərəfləri barədə hərbi ekspert Ramil Məmmədli Ednews-a açıqlaması zamanı deyib ki, Xəzərin hüquqi statusunun müəyyənləşdirilməsi zamanı onun silahsızlaşdırılması istiqamətində müəyyən fikirlər səsləndirlib.
“Hətta bu sənəddə də qeyd olunub ki, Xəzər dəniz hövzəsi sülh və əminamanlıq hövzəsi olmalıdır. Çox təəssüf ki, Rusiya bu danışıqlar getdiyi ərəfədə öz silah və texnikasını sürətlə gücləndirdi və bu gün Xəzər dənizində ən güclü donanmaya malikdir. Onun tabeliyində “Uqliç”, “Ustyuq” və “Dağıstan” kimi raket-artilleriya gəmiləri mövcuddur. Düşünürəm ki, baş verən hadisə Xəzər dənizi hövzəsindən Ukraynaya raket zərbələrinin endirilməsi Xəzər dənizi hövzəsinin sahilində yerləşən ölkələri ciddi şəkildə maraqlandırmalıdır və Rusiya qarşısında tələb qoyulmalıdır ki, bu dənizdən hərbi məqsədlər üçün istifadə olunmasın. Bir sözlə, Rusiyanın cavabı bəlli olsa da, sahil ölkələri Rusiya qarşısında öz siyasi iradələrini bildirməlidir”.
Ramil Məmmədli Rusiyanın Xəzər hövzəsindən Ukraynaya raket zərbəsi endirməsi məsələsinə gəlincə qeyd edib ki, bu Rusiyanın xeyli əvvəlki planlarından biri olub.
“Ukraynada müharibə başlayan ilk gündən Rusiya ordusu Xəzər dənizində yerləşən Rusiya hərbi dəniz qüvvələrinin imkanlarından daim istifadə edib. Məlum olduğu kimi bu yaxınlarda da Rusiya Xəzər donanmasına aid olan gəmilərdən dəniz yer raketlərindən istifadə edərək, Ukraynada bəzi hədəflərin məhv edilməsi üçün istifadə edib. Adətən “kalibr” raketlərindən istifadə etməklə həyata keçirilən bu döyüş tapşırığında Ukraynanın bu və ya digər strateji obyektləri sıradan çıxarılıb. Əlbəttə Rusiya son illər Xəzər dənizində hərbi imkanlarını olduqca sürətlə gücləndirib və birmənalı olaraq deyə bilərəm ki, bu gün Xəzər dənizində son iyirmi il ərzində həyata keçirilən modernləşmə layihələri sayəsində Rusiya ordusu olduqca güclü raket-artilleriya gəmilərinə sahib olub. Hansı ki, bu da uzaq məsafədə olan obyektləri məhv etmək qabiliyyətindədir”.
Ekspert əlavə edib ki, Rusiyanın Xəzərdə öz donanmasını gücləndirməsi digər dövlətlər üçün də təhdid hesab edilə bilər.
“Təbii ki, Rusiyanın bu cür aviabaza imkanlarına sahib olması Cənubi Qafqaz və Mərkəzi Asiya ölkələrinin gələcyi üçün bir təhlükədir. Lakin bunu birmənalı olaraq söyləmək olmaz ki, Rusiya gələcəkdə hansısa ölkə ilə konflikt zəminində həmin aviabazalrdan mütləq şəkildə ona qarşı istifadə etsin. Rusiyanın sön dövrlərdə Cənub hərbi dairəsini şəxsi heyətlə təmin edərək gücləndirməsi və silahlandırması məhz elə baş verə biləcək hadisələrdə Rusiyanın maraqlarnı qorumağa xidmət edir. Bu gün Ukraynada baş verənlər həm də Cənubi Qafqaz və Mərkəzi Asiya ölkələri üçün bir örnəkdir. Bunu nəzərə alaraq hesab edirəm Rusiya ilə münasibətlərdə hər zaman diqqətli olmaq lazımdır”.
Elnur Ənvəroğlu
