Xəbər verdiyimiz kimi, Ermənistan parlamentinin - Milli Assambleyanın vitse-spikeri, Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatının (KTMT) Parlament Assambleyasının (PA) siyasi məsələlər və beynəlxalq əməkdaşlıq komissiyasının sədri Akop Arşayanın başçılıq etdiyi nümayəndə heyəti Moskvaya gedib.
Moskva hazırda KTMT-dəki “erməni üsyanına” təmkinli münasibət göstərmək zorundadır. Ermənistan isə bundan istifadə edərək, indi də yeni sərsəm tələblər irəli sürməkdədir. Bütün bunların fonunda Qafqazda siyasi proseslər necə olacaq? Azərbaycan-Ermənistan münasibətləri gərgin qalmaqda davam edəcəkmi?
Mövzu ilə bağlı Ednews-a danışan politoloq Elçin Mirzəbəyli bildirdi ki, rəsmi İrəvan ardıcıl şəkildə KTMT-nin Ermənistanın təhlükəsizliyinə cavab verə bilmədiyi tezisini gücləndirmək üçün hər dəfə təxribat törədir və daha sonra isə KTMT-yə kömək üçün müraciət ünvanlayırdı. Şübhəsiz ki, Nikol Paşinyan da, onu təlimatlandıranlar da KTMT-nin Azərbaycana qarşı olan heç bir prosesdə yer almayacağını başa düşməyəcək qədər axmaq deyildilər.
“Hələ Serj Sərkisyanın prezidentliyi və baş nazirliyi dönəmində KTMT çərçivəsində aparılan müzakirələrdə digər üzv dövlətlər Azərbaycana münasibətdə öz mövqelərini açıq şəkildə ifadə etmişdirlər. Amma buna baxmayaraq, KTMT-nin Azərbaycanla qarşıdurmaya cəlb edilməsi istiqamətində İrəvanın təxribatları, həmçinin Ermənistan mediasında sözügedən təşkilat əleyhinə total kampaniya səngimək bilmirdi. Ermənistanın bölgəyə regiondankənar qüvvələrin cəlb edilməsi ilə bağlı yürütdüyü siyasət və hazırda göz önündə olan mənzərə əslində hədəfin nədən ibarət olduğunu tam çılpaqlığı ilə ortaya qoyur”.
E.Mirzəbəyli hesab edir ki, Ermənistan parlamentinin - Milli Assambleyanın vitse-spikeri, KTMT Parlament Assambleyasının siyasi məsələlər və beynəlxalq əməkdaşlıq komissiyasının sədri Akop Arşayanın Moskvadakı sərsəmləmələrinə də məhz bu kontekstdən yanaşmaq lazımdır:
“Ermənistan Türk Dövlətləri Təşkilatının genişlənəcəyindən və zamanla hərbi-siyasi bloka çevriləcəyindən narahatdır. Hətta gələcəkdə Rusiyanın da belə bir təsisatda təmsil oluna biləcəyi ehtimalı var. Dünya dəyişir və bu dəyişiklik hazırda mövcud hərbi siyasi mənzərənin konfiqurasiyasını da dəyişə bilər. Rusiyanın rəsmi mənbələrində federasiyaya daxil olan subyektlərdə yaşayan türk əsilli xalqların ümumi sayının ölkə əhalisinin 16,9% təşkil etdiyi bildirilir. Amma türklərin təkcə muxtariyyətlərdə deyil, Rusiyanın bütün ərazisində yaşadığını nəzərə alsaq, real göstəricinin xeyli çox olduğunu müəyyənləşdirə bilərik. Qazaxıstanın araşdırma mərkəzlərinin 2015-ci ildə aparıldıqları araşdırmalara görə, Rusiyada, öz tarixi vətənlərində yaşayan və bu ölkəyə SSRİ dövründə, eləcə də daha sonra gələn türklərin sayı 40 milyondan çoxdur. Bu isə ölkə əhalisinin 40%-i deməkdir. Yenə də rəsmi göstəricilərə görə, Rusiyanın İslam inanclı əhalisinin sayı 20-25 milyon nəfərdir. Bütün bu göstəricilər Rusiyanın həm də türk və müsəlman ölkəsi olduğunu təsdiqləyir. Sözügedən federasiyanın türk xalqları və dövlətləri, eləcə də müsəlman ölkələri və İslam Konfransı Təşkilatı ilə münasibətlərinin hər zaman yüksək səviyyədə tutulmasını zəruri edir”.
Siyasi şərhçi qeyd etdi ki, avrasiyaçılıq, Rusiya, yaxud türk-slavyan birliyi və bu kimi digər nəzəriyyələrin, təxminən 2000-ci illərin əvvəllərindən başlayaraq, Rusiyada və bir sıra slavyan xalqlarının yaşadığı ölkələrdə önə çıxması təsadüfi deyil:
“Rus dövlətçiliyi klassik türk dövlətçiliyinin bir parçasıdır. Rusiyanın "Avrasiyaçılıq" konsepsiyası bu ölkənin vahid bir dövlətə çevrilməsinin rus-slavyanlarla deyil, turanlılarla - türklərlə - və monqollarla bağlı olduğunun etirafı ilə başlayır. Qeyd edim ki, həm türk (Osmanlı), həm də rus imperiyalarında Çingizilərin varisləri, həm də taxt-tacın varisləri hesab olunurdular. Osmanlı imperiyasında Krım xanları - Gireylər Osmanlı sülaləsinin taxt-taca varisi olmayacağı təqdirdə, dövlətin qanuni varisləri sayılırdılar. Rusiyada isə Çingizilər çardan sonra ən yüksək statusa sahib idilər. Buna nümunə olaraq, xristianlığı qəbul edənədək Xudaykul adını daşıyan Petr İbrahimoviçi, yaxud Simeon Bekbulatoviçi göstərmək olar. Bütün bunları nəzərə alsaq, Ermənistanın və bu mutant ölkəni türk-slavyan dünyasının mərkəzində bölücü faktor kimi qoruyub saxlayanların əndişəsini başa düşmək olar".
Oğuz Ayvaz
