Ukraynaya edilən dəstək paketlərinin azalması və Rusiya ordusunun tutduğu bölgələrdə güclənməsi müharibənin gedişatını mənfi yöndə dəyişib. Yetərsiz qalan əks hücum əməliyyatından sonra hökümətdə yaranan qeyri-sabitliyin ilk səsləri eşidilir.

Ukrayna ərazilərini geri qaytarmaq üçün nə edəcək?

Məsələ ilə bağlı Ednews-a danışan Darya Qrevçova Ukraynanın Qərb tərəfindən kifayət qədər istifadə edildiyini və artıq onu dəyişmək istədiklərini bildirib: 

“İndi Ukrayna yol ayrıcındadır. Əsas səbəb güclü hərbi hücum strategiyasının uğursuzluğudur. Strategiya 2022-ci ilin sonunda qəbul edilib. Bunu həyata keçirmək üçün Ukrayna ordusu güclü silah sistemləri aldı, bir neçə səfərbərlik dalğası həyata keçirdi. Silahlı Qüvvələr təkcə quru qoşunları, Zelenskinin bu gün dediyi kimi, 600 min nəfər təşkil edir. Ukrayna ordusu bir neçə istiqamətdə - Zaporojye və cənubda hücuma hazırlandı. Hücum təxminən altı ay davam etdi və indi tam məğlubiyyətlə başa çatdı.
Bütün bu müddət ərzində Ukrayna Silahlı Qüvvələri yalnız bir neçə kiçik kəndi ələ keçirə bilib və onlar da bir neçə kəndi itiriblər. Ukrayna ordusunun nəhəng hərbi potensialı məhv edilib, aydındır ki, mövcud strategiya - Rusiya ordusunu məğlub edib Qara dənizə və Krıma keçmək planı - iflasa uğrayıb. Ona görə də, indi Ukrayna da başda olmaqla ABŞ, Böyük Britaniya, NATO liderləri yeni strategiya axtarışındadırlar”.

Nəzərə alsaq ki, Ukrayna müharibəsinin əsaslı səbəblərindən biri ölkənin Aİ-yə daxil olmaq istəyi olub. Rusiya Qafqaz regionunda ölkələrin Qərbə yaxınlaşmasının qarşısını almaq üçün hansı addımları ata bilər? 

Hadisələrin gedişatından Ukraynaya hərbi yardımın davam edəcəyini demək mümkündür sualına rusiyalı politoloq ABŞ konqresində respublikaçıların kompromisə gedəcəyini açıqlayıb:

“Ukraynanın inkişafı ABŞ-ın hansı yeni strategiyanı qəbul etməsindən asılıdır. Müxtəlif variantlar mümkündür. Məsələn, Koreya modelinə görə münaqişənin dondurulması, sadəcə olaraq, hazırkı döyüş təmas xətti boyunca hərbi əməliyyatları dayandırmaq və Ukrayna ordusunu artıq 2024-cü ilin yayında yeni hücuma hazırlamağa başlamaq deməkdir. İkinci variant, bu həm də Koreya variantıdır, münaqişəni onilliklər ərzində dondurmaqdır. Üçüncü variant dondurulmamaqdır, Ukrayna ordusu sadəcə olaraq 2024-cü ildə hücum üçün yenidən təchiz edilir. Rusiya ilə real kompromis variantı hazırda Qərb ölkələri tərəfindən nəzərdən keçirilmir.
O ki qaldı pula. Bayden Konqresdən Ukraynaya 61 milyard pul istəyir, lakin bunun nəticə verməsi ehtimalı çox aşağıdır. Məsələ burasındadır ki, 2024-cü ilin noyabrında təkcə ABŞ-da prezident seçkiləri deyil, həm də ABŞ Konqresinə seçkilər olacaq. Respublikaçıların 2/3-i hesab edir ki, Ukraynaya çox pul gedir və onu azaltmaq lazımdır. Ona görə də bütün respublikaçı konqresmenlər Ukraynaya belə böyük həcmdə pul buraxılmasına mane olmağa məcbur olacaqlar. İndi onlar kompromis yolu seçiblər, burada Ukraynaya pul ayırmağa hazırdırlar. Lakin, bunun müqabilində qeyri-qanuni immiqrasiyanın qarşısını almaq üçün cənub sərhədlərinin abadlaşdırılması üçün pul ayrılmasını istəyirlər”.

ABŞ Ukraynaya dəstəyin təmin edilməsində Avropanın rolunu artırmağa çalışır:

“Bununla belə, Ukrayna ordusu pulsuz qalmayacaq. Birincisi, görünür, 61 milyard rəqəmi azaltmaqla respublikaçılarla demokratlar arasında kompromis tapılacaq. İkincisi, Konqresin ümumi paketi ilə deyil, Amerika büdcəsinin digər maddələri, Ukrayna ordusuna pul ayırmaqla başqa imkanlar da var. Üçüncüsü, bu, Avropa puludur. Birləşmiş Ştatlar qərara gəldi ki, Ukrayna ordusu və Ukrayna rejiminin siyasi sistemi üçün gələcək maliyyə əvvəlki illərdə olduğu kimi Amerika pullarından daha az, Avropa pullarından daha çox olmalıdır. İndi ABŞ-ın tələbi ilə Ukrayna rejimi üçün 50 milyard dollarlıq maliyyə paketi hazırlanıb. Birləşmiş Ştatlar Ukraynanın anti-Rusiya rejiminin daimi maliyyələşdirilməsinin təşkilati forması kimi Avropadan Ukraynanı Avropa İttifaqına daxil etməyi xahiş edib.
Hazırda Macarıstanla, eləcə də Slovakiya və Avstriya ilə problemlər yaransa da, Avropa İttifaqı daxilində intensiv danışıqlar gedir. Amma böyük ehtimalla bu problemlər həll olunacaq, çünki bunlar kiçik ölkələrdir və Avropa pullarından maliyyələşmənin təşkilati forması kimi Ukraynanın yarımüzvlüyü şəklində kompromis tapılacaq”.

Ukraynada müharibə vaxtı president seçkilərindən bəhs olunması Zelenskinin sarsılan reputasiyası ilə əlaqədardır sualına ekspert Zelenskinin Qərb tərəfindən uzaqlaşdırılmaq istədiyini bildirib:

“Zelenskinin şəxsi problemləri onun müstəqil olmaması ilə bağlıdır, çünki əsas qərarları amerikalılar verir. Bununla da, onların siyasi rejimlərə nəzarət nəzəriyyəsində yazılıb ki, kukla rejimin başçılarını vaxtaşırı dəyişmək lazımdır. Ukrayna rəsmiləri rəhbərləri ilə, yəni amerikalılarla ünsiyyətdə olurlar ki, siyasi subyektivliklərini artırmasınlar.
Əgər prezidenti dəyişsələr, bu, seçki yolu ilə olacaq. Zelenski sadəcə olaraq şokdadır, belə çıxır ki, onlar yalnız onu vəzifəsindən uzaqlaşdırmaq və döyüşləri yubatmaq istəyirlər. Zelenskinin siyasi rəqibi var - Zalujnı, onun reytinqi daha yüksəkdir və Zelenskinin reytinqi isə əksinə düşməyə davam edir. Qərb mediasında Zelenskini gözdən salmaq üçün kampaniyalar aparılır. Bu o nəticəyə gəlir ki, amerikalılar onu uzaqlaşdırmaq istəyirlər. Üstəlik, Kiyev meri Kliçko artıq Zalujnıya birbaşa dəstək verib və onun gələcək prezident olacağını bildirib.

Zelenski ABŞ-ın qərarına müqavimət göstərir, o Ukrayna parlamentinin bütün fraksiyalarının hərbi vəziyyət və hərbi əməliyyatlar zamanı seçkilərə ehtiyac olmadığı barədə çıxışlar edib. Amma aydındır ki, amerikalılar Zelenskini Zalujnı ilə əvəz etmək qərarına gəlsələr, bu bəyanatlara əhəmiyyət verməyəcəklər. Bu və ya digər şəkildə prezidentin dəyişdirilməsi intriqası yaxın gələcəkdə Ukrayna siyasətinin əsas əsəblərindən biri olacaq”. 

Fərid Axund