2023-cü il üzrə ali təhsil müəssisələrinə qəbul üçün ixtisas seçimləri avqustun 16-dan etibarən başlayıb. Hələ də davam edən ixtisas seçimləri avqustun 28-də başa çatacaq.

Təhsil sahəsindəki mövcud inkişaf durumu nəinki qərarların vaxtında qəbul edilməsi, həm də gələcək inkişafın müəyyən dərəcədə proqnozlaşdırılmasını tələb edir. Bu səbəbdən də düzgün ixtisas seçməliyik ki, gələcəkdə seçimimizdən peşman olmayaq. Bəs ixtisas seçimləri zamanı nələrə diqqət etmək lazımdır, gələcəkyönümlü ixtisaslar hansılardır?

Mövzu ilə bağlı Ednews-a təhsil eksperti İlham Əhmədov bildirdi ki, ixtisas seçimi, peşə seçimi insan həyatının ən mühüm mərhələsidir. İnsanın xoşbəxtliyinin 50 % bu seçimdən asılıdır. Abituriyentlər  ixtisasını və ya universitetini gələcəkdə dəyişmək istəmirsə, ona ciddi qərar verməlidirlər. Ballarının hara uyğun olduğuna yox, bilik və bacarıq və meyllərinə uyğun ixtisas seçməlidirlər:

“İxtisas seçiminə qəbul imtahanları  bitəndən sonra yox, ən azı 2 il əvvəldən hazırlaşmaq lazımdır. Bu işdə məktəb, ailə birgə fəaliyyət göstərməlidir. Bu  fəaliyyətlər peşəyönümü adlanır. Təəssüf ki, bizim təhsil sistemində uzun müddət peşəyönümü işi kölgədə qalmışdır.  Vaxtı ilə hətta bu adda fənn də tədris edilib, xüsusi dərsliyi olub. Düzdür, son 3-4 ildə bu sahədə müəyyən işlər aparılır, amma zəifdir. Peşəyönümü üzrə məktəblərə ştat da verilib, amma mütəxəssisilər azdır bunların arasında.

Bu gün peşə seçimi bütün ölkələrdə ciddi problemlərlə müşahidə edilir. Çünki, yaxın gələcəkdə bir çox peşələr əmək bazarından silinəcək, yeni peşələr yaranacaq. Amma bunların  hansı peşələr  olması barədə indi məlumat azdır”.

Ekspertin sözlərinə görə, TN-nin ETN olması imkan veriri ki, təhsilə dair bir çox ciddi məsələlər elmi əsaslarla araşdırılsın və tövsiyyələr verilsin: 

“Bu günə qədər belə olmayıb. Peşəyönümü üzrə də ölkədə elmi tədqiqat mərkəzi yaradılmalıdır. Vaxtı ilə belə laboratoriyalar olub, peşəyönümü mərkəzləri olub (sovet vaxtı). İndi dünyanın indiki sürətli inkişafı və mürəkkəb vaxtında  belə mərkəzlər olmadan faydalı iş görmək mümkün deyil. Bu mərkəzlər də il boyu işləməli, şagirdlərə və valideynlərə məsləhət xidmətləri etməlidir. Şəxsən mən, 30 il əvvəl belə bir firma açmışdım, psixidiaqnostik testlərlə uşaqların meyl və maraqlarını müəyyən edirdik, psixoloqlarımız onlara peşə seçimi üzrə məsləhətlər verirdi. Bu işi həmən vaxt 5-6 universitet və kollecdə icra edə bildik. Sonralar başqa unikal layihələr də etdik, bu sahə üzrə ekspert sistemi yaratdır, ölkədə ilk və yeganə.  İndi bütün dünya inkişaf etdiyi halda, irəli getdiyi halda  biz geri gedirik. Son 25 ildə bütün yaxşı təşəbbüsləri, təklifləri, müasir iseyaları TN bloklayır, innovasiyalara imkan verməyib, nəticə də göz önündədir. Səbəb də budur ki, deyirlər ki, siz bizdən bu layihələrə pul istəyirsiniz, bu pullar bizim özümüzə lazımdır, sizlər isə gedin sponsor tapın, öz ideyalarınızı reallaşdırın. 

Məsələlər köklü həll edilməlidir, bunun üçün isə savadlı kadrlar və ideyalara investisiya lazımdır. Bunlarsız bu günkü vəziyyət yaranır”.

Oğuz