Vaşinqtonun xüsusilə qarad dərili sakinlərinin xüsusi önəm verdiyi və tez-tez ziyarət elədiyi bir park var. Bu park onlar üçün həm xatirə, həm qürur, həm də mübarizə simvoludur. Parkın girəcəyində divarlarda çoxlu sayda yazılar var. Onlardan birini diqqətlə oxudum : - “Bir arzum var. Dörd uşağım bir gün dərilərinin rəngi ilə deyil, zəkaları və əməlləri ilə dəyərləndiriləcəkləri bir cəmiyyətdə yaşasın.”- bu sözlərin müəllifi ABŞ-da vətəndaş hüquqları müdafiəçisi Martin Lüter Kinqdir. Parkda elə onun adını daşıyır. 50 il əvvəl avqust ayının 28-də o,Vaşinqtonda təşkil edilən yürüşə rəhbərlik etmiş, “Bir arzum var” adlı nitqini söyləmişdi. Kinqin bu çıxışı Afrika mənşəli amerikalıların bərabər hüquqlarla təmin edilməsi mübarizəsinin təməli hesab edilir.Kinq həmin gün Amerika və dünya xalqlarına səslənir və bəyan edir ki, bütün qara dərililər artıq hərəkətə keçib və onları irqçiliyin heç bir dalğası dayandıra bilməyəcək.” Hər şey isə avtobusdan başlayır.Həmin dövrlərdə ictimai nəqliyyatda belə bir qayda var idi. Avtobusa ağ dərili daxil olanda, qara dərili sərnişin ona öz yerini verməli idi. Bu qaydaya etiraz edən gənc keşiş Kinqin başçılığı ilə start götürən hərəkat isə Alabama ştatında ictimai nəqliyyatda ayrı-seçkiliyə son qoyur. Matin Lüter Kinq dinc nümayişlər təşkil edir, qaradərili amerikalıların səsvermə və bərabərlik hüquqlarının təmin edilməsinə çağırır. Parkda gəzişərkən qara dərili sakinlərə ünvanladığım: Kinq sizin üçün kimdir ? sualına çox təsirli cavablar alırdım. Əksəriyyət onu özlərinin əsl lideri , amerikalılara iqrçilik, müharibə və yoxsulluq bəlasından xilas edilməsi yollarını öyrədən bir tarixi şəxsiyyət kimi qəbul edir. 1963-cü ildə Vaşinton yürüşünə 250 min insan qatılır. Nümayişçiləri ehtirasa gətirən isə Kinq olur. Martin Lüter Kinqin məhz məşhur “Mənim bir arzum var” çıxışı ilə bütün insanların rəğbətini qazanır. Bir çox siyasi ekspertin və tarixçilərin qənaətinə görə, Kinqin həmin parlaq çıxışı XX əsrdə natiqlik sənətinin ən yüksək zirvəsi sayılmağa layiqdir.Çünki bu nitqi ilə Martin Lüter Kinq o dövrdə Amerikada hökm sürən irqi ayrı-seçkiliyə öldürücü zərbə vurur, ölkədə həqiqi demokratiyanın təntənəsinə böyük töhfə verir. Bu parkı ziyarət edərkən çoxlu sayda ağ dərili sakinləri də görmək olar. Əslində o illər Kinqin hərəkatına təkcə qaradərililər deyil, elə ağlar da dəstək verirdi. Kinq kütləni onlara ehtiram göstərməyə çağırırdı və deyirdi :- ”Vaxt gələcək Allahın bütün bəndələri-ağlar və qaralar, yəhudi və protestantlar,katoliklər əl-ələ verib, azadlıq mahnısı oxuyacaq.” Kinqin nitqi cənub ştatlarda vətəndaş hüquqlarının müdafiəsi kampaniyalarına yol açır. 1964-cü ildə Kinq Nobel Sülh Mükafatına layiq görülür.Bir il sonra zənciləri səvermədən kənar saxlayan qanun ləğv edilir. Martin Lüter Kinq sonuncu kampaniyasını öldürüldüyü Tennisi ştatının Memfis şəhərində keçirir. Sui-qəsdin qurbanı olan Kinqin o vaxt cəmi 39 yaşı var idi. Bəlli idi ki, onu sevməyənlər də var idi. Həmin sevməyənlərin çirkin arzusunu isə bir snayper həyata keçirir. Kinqin bütün arzuları isə ölümündən 40 il sonra çin olur. 2008-ci ildə Barak Obamanın ilk Afrika mənşəli amerikalı kimi dövlət başçısı vəzifəsinə sahib olması buna əyani sübutdur...
Ayaz Mirzəyev, Eurasiadiary
WashingtonDC (ABŞ)
