Bu gündən Azərbaycan Respublikasının ərazisinə gətirilən aksizli malların aksiz dərəcələri artırılıb.
Qərara əsasən, denaturasiya olunmamış etil spirti üçün (80 həcm faiz və ya çox spirt qatılığı ilə, həcm faizi 80-dən az qatılığı olan denaturatlaşdırılmamış etil spirti) aksiz dərəcəsi 1 litr üçün 5,2 manatdan 6 manata qaldırılıb. Aksiz dərəcəsi tərkibində tütün olan siqaretlərin və tərkibində tütün əvəzləyicisi olan siqaretlərin isə 1000 ədədi üçün 43,0 manatdan 46,5 manata qaldırılıb. Qəlyan və onların əvəzedicilərinin 1 ədəd üçün isə aksiz dərəcəsi 0,25 manat müəyyənləşdirilib.
Bununla bağlı Ednews-a açıqlamasında iqtisadçı ekspert Eldəniz Əmirov bildirib ki, dünyada mal və məhsul qiymətlərinin qalxması müəyyən digər sahələrdə kompensasiyanın olması, eyni zamanda da daxili istehsal potensialının artırılmasına kömək etmək məqsədilə xaricdən gələn bəzi məhsulların aksiz dərəcələri artırılır, amma hansı ki, o məhsulları yerlərdə istehsal etmək olar.
.jpg)
Ekspert həmçinin qeyd edib ki, elə məhsullar var ki, aksiz dərəcəsi sıfıra endirilib və həmin məhsullara ölkənin həqiqətən də ehtiyacı var və ərzaq təhlükəsizliyində rolu var.
“Amma qəlyan, tütün və tütün məhsulları, spirtli içki, məhz bu konteksdən olan məhsullara fərqli yanaşma var. Sözügedən məhsulların aksiz dərəcəsinin artırılması əhalinin ərzaq təhlükəsizliyində heç bir rola malik deyil. Eyni zamanda bu, zərərli vərdişlərin azalmasına az da olsa xidmət etmiş olur. Bu səbəbdən biz bu artımları müxtəlif vaxtlarda müəyyən faizlə müşahidə edirik və artıq bu qəbildən olan məhsullar üçün “ƏDV geri al” layihəsi də dayandırılıb”.
Eldəniz Əmirov bildirib ki, o qeyd olunan məhsullarla bağlı bütün tədbirləri dəstəkləyir.
“Çünki insan sağlamlığı üçün zərərli vərdişlərdir və yüksələn hər qiymət müəyyən insanı bu vərdişləri tərgitməsinə səbəb olur. Doğrudur, elə insanlar var ki, onsuz da siqaret çəkir və bu artım onun cibinə ciddi zərər vurur. Amma dövlət hər bir sahəyə xüsusi diqqət göstərə bilməz. Məsələn un, taxıl, qida məhsulları kimi strateji məhsular var ki, ölkəyə idxalında sıfır faizədək endirmələr var. Ərzaq təhlükəsizliyində rolu olmayan amma insanların sağlamlığında mənfi təsiri olan məhsulların aksiz dərəcəsinin artırılması isə başa düşüləndir”.
Qeyd edək ki, aksiz dərəcəsi üzüm çaxırının və ya üzüm puçallarının distillə edilməsi nəticəsində alınan spirtli tinkturalar üçün 1 litr üçün 7,2 manatdan 8 manata, viski üçün 1 litr üçün 11,2 manatdan 12 manata qaldırılıb.
Aksiz dərəcəsi qızdırılma nəticəsində istehlak edilən (buxar) tütün və tütün məhsullarının 1000 ədəd üçün 12,9 manatdan 14 manata qaldırılıb.
Qəlyan üçün tütünlər və tütün əvəzləyiciləri, istehsal məqsədli tütünlər istisna olmaqla digər çəkməli tütünlər, “homogenləşdirilmiş” və ya “bərpa edilmiş” tütünlər, çeynənilən və ya buruna çəkilən tütünlərin aksiz dərəcəsi isə 1 kq üçün 30 manat olacaq.
Eyni zamanda 2024-cü il 31 dekabr tarixinədək qüvvədə olacaq qərara əsasən isə, idxal edilən qəlyan üçün tütün əvəzləyicilərinin 1 kiloqramına 1 ABŞ dolları gömrük rüsumu müəyyən edilib. Eyni zamanda idxal edilən birdəfəlik istifadə üçün elektron siqaret, qəlyan və onların əvəzediciləri hər ədədinə 15 % gömrük rüsumu tətbiq ediləcək.
Gülnar Səlimova
