Xəbər verdiyimiz kimi Prezident İlham Əliyev iyunun 26-da Kəlbəcər rayonunda “İstisu” sanatoriyasının təməlqoyma mərasimini edib. Ali Baş Komandan çıxışı zamanı dağıntıların erməni faşizminin təzahürü olduğunu, belə abidələrin qurulacağını vurğulayıb.

“Onlar binalarımızı, məscidlərimizi, məktəblərimizi, şəhər və kəndlərimizi dağıdıblar. Bu sanatoriyanı da dağıdıblar. Amma bir müddətdən sonra burada yeni gözəl mehmanxana və müalicə mərkəzi yaradılacaq. Mən hesab edirəm ki, bu, çox vacibdir. Çünki “İstisu” sanatoriyası və İstisu suyu bu bölgənin rəmzi, Kəlbəcərin təbii sərvəti idi. Bütün şəhər və kəndlərimizi yenidən, sıfırdan bərpa edirik və edəcəyik, o cümlədən Kəlbəcər rayonunu da...”

Kəlbəcərin incisi “İstisu”...

Akademik Mirəli Qaşqay Kəlbəcərdə yerləşən dirilik suyu – İstisu haqqında deyirdi:

“Kəlbəcər rayonundakı İstisu mineral su bulağı təbiətin gözəl hədiyyəsidir. Öz kimyəvi tərkibi və fiziki xüsusiyyətlərinə görə, bu sular dünyada məşhur olan Karlovı-Varı bulaqlarının (Çexiya) eynisidir və bəzi xüsusiyyətlərinə görə dünyada yeganədir”.

Hələ SSR zamanı sovet alimlərinin apardıqları tətqiqatlar Kəlbəcərin bu ərazisini  yüksək qiymətləndirib və bu müalicə otağının təkcə bu əraziyə, Azərbaycana, SSRİ-yə deyil, dünyaya şöhrət gətirəcək bir mənbə olduğunu göstərib.

Əfsuslar olsun ki, 30 illik işğal zamanı ermənilərin istifadəsində olan bu bulaqlar vəhşicəsinə istismar olunub, vandallar tərəfindən dağıdılıb. 

Tarixi...

1936 kvadrat kilometr ərazisi, 60 min əhalisi, 128 kəndi olan Kəlbəcər rayonu böyük tarixi keçmişi, zəngin mədəniyyəti, qədim tarixi abidələri ilə seçilir. Kəlbəcər çoxları üçün unudulmaz yerlərdən sayılır. Onu unudulmaz və dünyaca tanıtdıran əsas səbəb isə İstisu bulağının olmasıdır. 

1138-ci ildə güclü zəlzələ zamanı əmələ gələn bu mineral bulaqlar kimyəvi tərkibinə, fiziki xüsusiyyətlərinə görə dünyada yeganədir. Bir litr suyun tərkibində litium, brom, yod, mərgümüş, fosfor, sink, mis, nikel, maqnezium, dəmir və digər kimyəvi maddələrlə zəngin olan bu su müalicəvi əhəmiyyətə malikdir. Termal yeraltı suların dərinliyi 30-600 metr, istiliyi isə 58,8 selsi dərəcədir. Ancaq bu dərəcə bəzən arta-azala bilər. Dərinlikdə 90 dərəcə, səthdə isə 60 dərəcəyə qədər çata bilir. 

Daha sonra "İstisu" bulağı ətrafında  eyni adlı sanatoriya salındı. 1928-ci ilə təsadüf edən sanotoriya az müddət ərzində Kəlbəcəri dünyaya tanıtdı. Dünyanın dörd bir yanından bura gələnlər var idi. Gələnlər  mədə-bağırsaq xəstəliklərinə, maddələr mübadiləsi pozğunluqlarına, sinir sistemi, hərəkət orqanları və ginekoloji, uroloji xəstəliklərinin müalicəsi üçün üz tutublar. 

1993-cü il aprelində Kəlbəcər işğal edilən zaman Erməni vandalları buranı dağıdaraq talan edir. Kəlbəcər istisu kompleksinin əsarətdə qalması Azərbaycan dövlət büdcəsinə hər il milyardlarla dollar ziyan vurub.

44 günlük haqq savaşımızda Zəfər qazanaraq, Azərbaycana qaytarılan Kəlbəcər indi Ali Baş Komandanın göstərişi ilə yenidən qurulur. 

İndi o torpaqlar da, o tarixi abidələr də Azərbaycana əzəli sahiblərinə qayıdıb.  Qarabağ Azərbaycandır!

Ləman Abbaslı