Müasir dövrümüzdə gənclər arasında yayılmış emosional problemlər sırasında depressiya xüsusi yer tutur. Və bu da gün keçdikcə intihar xəbərlərinin artmasına səbəb olur. 

 

Bəs, nəyə görə məhz yeni nəsil depressiyaya meyillidir? Bunun qarşısını almaq üçün hansı tətbirlər görülməlidir? Bununla bağlı dövlət proqramı tərtib olunmalıdır? 

 

Mövzu ilə bağlı Ednews-a danışan psixoloq Taryel Faziloğlu bildirdi ki, əslində Azərbaycanda gənclərin depressiyaya meyilli olmasının ən böyük səbəbi, yeniyetmələr və gənclərin arzularının, hədəflərinin, məqsədlərinin olmamasıdır.Günlük həyat yaşayan insanların depresiyyaya meyilliliyi çox yüksəkdir. 

 

“İnsanı motivasiya edən, hərəkətə gətirən arzuları, çatmaq istədikləri müəyyən nöqtələrdir. Müasir gənclərin əksəriyyətində isə bu yoxdur. Təhsil sisteminin ddə çox ciddi şəkildə rolu var. Sovet dönəmində, 2000-lərə qədər təhsil sistemi emosional intellektin üzərində qurulmuşdur. Emosional intellektin üzərində qurulmuş təhsil sistemi gənclərə arzulamağı, hədəf qoymağı, böyük düşünməyi öyrədirdi. 2000-ci ildən sonra Azərbaycan təhsil sistemini Amerika təhsil sistemi ilə dəyişdirdi. Və bu dünyanın ən zərərli, uyğunsuz təhsil sistemidir. Emosional təhsil sisteminin yerinə rasional sistem quruldu. Rasional təhsil sistemi məntiq üzərində qurulub. Və məntiq üzərinə qurulan təhsil sistemində xəyal qurmağa, arzulamağa ehtiyac görülmür. Məntiqi elmlərə daha çox üstünlük verilir.  Buna görə də gənclərdə hədəf qoymaq kimi xüsusiyyətlər formalaşmır. Bu da psixoloji problemləri ortaya çıxarır.

 

Psixoloqun sözlərinə görə bu da bir sıra fəsadlara yol açır. Məsələn intihar, panik atak, paranoyalar, şizofreniya kimi xəstəlikləri üzə çıxarır. 

 

“Dövlət proqramı tərtib olunmalıdır. Həm də təhsil sisteminin tərzi dəyişdirilməlidir. Üstəgəl Azərbaycanda geniş psixoloji  maarifləndirmə, məlumatlandırma proqramları hazırlanmalıdır. Eyni zamanda xəstəxanalarda psixoloqların sayı artırılmalıdır. Yəni Azərbaycanda psixoloji xidmət dövlət tərəfindən dəstəklənmə və təşviq olunmalıdır. Gənclərimizi və cəmiyyəti qorumalıyıq. Bunu etməsək bir neçə ildən sonra etməsək çox gec ola bilər”. 

 

Məsələnin rəsmi tərəfi barədə danışan deputat Faziı Mustafa isə bildirdi ki, depressiya bütün ölkələrdə olur. Bu təkcə sosial vəziyyətlə bağlı deyil. Sosial vəziyyətin yaxşı olduğu ölkələrdə də depressiyaya məruz qalan insanlar var. 

 

“Məsələn, Danimarka, Norveç kimi ölkələrdə Günəş enerjisi almayan, tutqun havadan yorulan insan obrazları çoxdur. Buna görə də onlar çox vaxt Şərq ölkələrinə səyahət edirlər. Bizdə isə bu hal insanların arzuladığı şəkildə boya başa çata bilməməsi, istədiyi təhsili ala bilməməsi, peşə əldə etməməsi ilə bağlıdır. Və sonra insan həyatda öz yerini tapa bilmir. İnsan ailədə yerini tapa bilməyəndə, çətinliklər qarşısında hansısa çözüm yolları tapa bilməyəndə depressiyaya düşür. Çətinliklər həmişə var. Amma hazır olmayan insan intihara meyilli olur. Başqa yol tapa bilməyəndə ağlından məhrum olur, özünü həlak edir. Ona görə də depressiya məsələsinə meyillilik birbaşa insanın öz ağlını idarə edə bilməməsindən, güvənsizlikdən qaynaqlanan prosesdir. Yəni bu prossesi psixoloqla çözmək məsələsi çox çətin məsələdir. Çünki psixoloq özü də yoxdu. Özünü psixoloq adlandıran xeyli sayda insanlar var. Sadəcə gəlişi gözəl sözlərlə insana təsir edəcəklərini düşünürlər. Əslində onlar insana fayda verə biləcək bilgi və təəcrübə sahibi deyillər. Ola bilər içlərində 3-5 adam yetişə bilər”.

 

Millət vəkili əlavə etdi ki, insanın formalaşmasına səbəb olan sahələri diriltmək lazımdır. Məsələn idman, təhsil və.s kimi. 

 

“Hesab edirəm ki, əgər bu sahadə mütəxəssislər yetişsə, hər halda onların təklifləri müəyyən dərəcədə faydalı olar. Birinci kadr bolluğu olmalıdır ki, onun içindən müzakirələr apara biləcək, televiziyada bu istiqamətdə insanlara tövsiyyə verə biləcək könüllü insanlar olsun. Cəmiyyətdə birinci növbədə bu peşəni bilən insanların çoxluğu lazımdır ki, alternativlər çox olsun. Hər halda dövlət intiharların qarşısını almaq üçün bu problemi köklü şəkildə müzakirəyə çıxarmalıdır və ondan sonra konkret proqramlar qəbul oluna bilər. Bizdə isə bu məsələ demək olar ki, müzakirə olunmur.”

 

Səbinə Qənbərova