İyunun 1-dən daşınmaz əmlakın icbari sığortası ilə bağlı mövcud qanunvericiliyin tələbləri icra edilməyə başlanılacaq.

Ednews xəbər verir ki, “İcbari Sığortalar haqqında” Qanuna əsasən, sığorta məcburi xarakter daşıyır. Daşınmaz əmlakını sığortalamayan şəxslər isə İnzibati Xətalar Məcəlləsində nəzərdə tutulan qaydada və məbləğdə cərimə olunurlar.  

Daşınmaz əmlakın icbari sığortası və qanunvericiliyin tələblərinin həyata keçirilmə mexanizmi barədə Ednews-a danışan sığorta məsələləri üzrə ekspert İlkin İbrahimov qeyd edib ki, sözügedən qanun 2011-ci ildən qüvvədə olsa da, Fövqəladə Hallar Nazirliyi ölkədə hüquqi şəxslərə nisbətdə onun tələblərini həyata keçirir, cərimə protokolu tərtib olunur. Fiziki şəxslərə gəldikdə isə, dövlət bununla bağlı yumşaq siyasət yeridir. Ekspert bunun səbəbini belə izah edib:

“Fiziki şəxslərin cərimələnməsilə bağlı protokol nümunəsi olmadığı üçün cərimə yazmaq mümkün deyil. Ona görə də bu qanunun prosedur qaydası hələ ki, yoxdur. Fiziki şəxlərə cərimə protokolu yazmaq səlahiyyəti yerli icra hakimiyyəti orqanlarına verilib. Onlar da hələ ki, bu məsələ ilə dərindən məşğul olmurlar”.

Ekspert qeyd edib ki, cərimələrin tətbiq olunması ilə bağlı addım vətəndaşlarda sığortanın vacibliyinə diqqəti çəkmək üçün atıla bilər:

“Ümumiləşdirsək, onu deyə bilərəm ki, iyunun 1-dən İcbari Sığorta Bürosu ilə Dövlət Əmlak Xidməti arasında elektron mübadilə proqramı olacaq. Bu da o deməkdir ki, Dövlət Əmlak Xidməti məlumatları ötürəcək İcbari Sığorta Bürosuna, o da hansı əmlakın sığortalı, hansının sığortasız olduğunu yoxlayacaq. Bu qurumlar cərimə etmək səlahiyyətinə malik deyil. Nə sığorta şirkətləri, nə İcbari Sığorta Bürosu bu məsələ ilə bağlı tədbir görə bilər. Bütün bunlar manipulyasiya xarakteri daşıyır”.  

Bəzi sığorta növlərinin məcburi, bəzilərinin isə könüllü xarakter daşıdığına diqqət çəkən ekspert qeyd edib ki, bir müddət sonra sığorta könüllü əsaslarla həyata keçirilə bilər:

“1999-cu ildə Türkiyədə böyük zəlzələ baş verdi, daha sonrakı illərdə ölkəmizdə də daşqınlar oldu, Kürün səviyyəsi qalxdı. O vaxt dövlət büdcəsindən 240 milyon manat məbləğində maliyyə ayırıldı. Balakən-Zaqatala zonasında uçunlar, torpaq sürüşmələri oldu, evlərə ziyan dəydi. Artıq dövlət bununla bağlı tədbirlər planı hazırlamağa başladı. Vətəndaş təbii fəlakət baş verən kimi anındaca dövləti günahlandırır, ondan kompensasiya tələb edir. 2019-cu ildə Şamaxıda zəlzələ baş verdi, onun təsirindən İsmayıllı və digər yaxın bölgələrdə də torpaq sürüşmələri oldu. O zaman da qanunun olmağına baxmayaraq yenə də vətəndaşlar dövlətdən kömək istəyirdilər. Sığorta kompensasiyası verilməyə başlandı. Dövlət sığortası olmayan evlərə də kömək etdi. Sığorta olunmuş evlərlə bağlı isə sığorta şirkətləri vətəndaşlara problem yaradırdı. Belə bir təzadlı vəziyyət yaranmışdı”.

İ.İbrahimov onu da vurğulayıb ki, vətəndaşlar bu məsələdə diqqətli olmalı, əmlaklarını sığortalamalıdırlar. Kompensasiyanın az olmasının səbəbi isə sığorta məbləği ilə bağlıdır.

“Bölgələrdə sığorta haqqı 30-50 manat arasıdır. Bakıda sığorta kompensasiyası 20-25 min manat arası dəyişir. Narazılıq edirlər ki, Bakı üçün bu məbləğ azdır. 2011-ci ildə bu qanun qüvvəyə minəndə minimum 25 min manata kiçik evlər almaq olurdu, kompensasiyanın məbləği də o vaxtkı qiymətlərə əsasən müəyyən olunmuşdu. Evin qiyməti daha bahadırsa, 25 minlik kompensasiya üçün lazım olan sığorta məbləğinin qalan hissəsini vətəndaş könüllü şəkildə ödəyə bilər, yəni  artıq 50 manat yox, daha çox ödəməli olacaq”.

Ekspert son olaraq sığorta şirkətlərinin qiymətləri artırmasına da münasibət bildirib:

“Sığorta risklə bağlıdır. Əgər risk varsa və artırsa, bu, sığorta qiyməti ilə düz mütənasiblik təşkil etməlidir. Evlərin, avtomobillərin qiyməti artır, əmlakı təmir etmək üçün tikinti materiallarının qiymətləri artır, ustaların pulu artır... Sığorta da belədir. Sığorta ilə bağlı sahələrdə qiymət artımları varsa, sığorta şirkətlərinin də qiymətləri qaldırması təbii prosesdir. 2011-ci ildən bu yana icbari sığorta ödənişləri artmayıb”.

Törə Zeynal