Silahlı münaqişə və təbii fəlakət zonalarında məcburi köçkünlərin sayı rekord həddə - 83,4 milyon nəfərə çatıb. AZƏRTAC xəbər verir ki, bu barədə BMT-nin Beynəlxalq Miqrasiya Təşkilatının (BMqT) yeni hesabatında bildirilir.
“EDnews” xəbər verir ki, təşkilatın Baş direktoru Emi Poup jurnalistlərə müsahibəsində qeyd edib: “Bu rəqəmlər dünya ictimaiyyətinə açıq xəbərdarlıqdır: cəsarətli və əlaqələndirilmiş fəaliyyətlər olmasa, öz ölkələrində köçkün həyatı yaşayan insanların sayı sürətlə artmaqda davam edəcək”.
Hesabatda qeyd olunur ki, son vaxtlar bütün dünyada - xüsusilə Sudan, Konqo Respublikası, Livan, Ukrayna və Fələstində münaqişələrin artması milyonlarla insanı köçkün vəziyyətinə salıb. Eyni zamanda, Əfqanıstan, Kolumbiya, Suriya və Yəmən kimi ölkələrdə artıq uzun sürən köçkünlük şəraitində yaşayan on milyonlarla insan da bu kateqoriyaya daxildir.
BMqT bildirir ki, təbii fəlakətlər səbəbindən köçkünlərin sayı kütləvi şəkildə artaraq 2023-cü ildəki 26,8 milyondan 2024-cü ildə 45,8 milyona yüksəlib. Təşkilatın nəzdindəki daxili yerdəyişmə monitorinqi mərkəzinin (IDMC) yeni hesabatında bildirib ki, 2024-cü ildə təbii fəlakətlər nəticəsində yerdəyişmələrin sayı ötən on ilin orta illik göstəricidən təxminən iki dəfə çox olub.
Hesabatda vurğulanır: “Demək olar ki, 30 ölkə və ərazi misli görünməmiş təbii fəlakətlər nəticəsində insanların yerdəyişməsi barədə məlumat verib, siklonlar evlərini tərk etmək məcburiyyətində qalan hər iki nəfərdən birinə təsir edib. Təkcə Birləşmiş Ştatlarda təbii fəlakətlər nəticəsində evlərindən didərgin düşənlərin sayı qlobal köçkünlərin təxminən 20 faizini təşkil edir. İqlim dəyişikliyi səbəbindən davamlı olaraq pisləşən hava təhlükələrinin tezliyi, intensivliyi və müddətini nəzərə alaraq bu tendensiyanın davam edəcəyini proqnozlaşdırmaq heç də çətin deyil”.
Emi Poup bildirib: “Bu hesabat profilaktik tədbirlərə çağırışdır, köçkünlük baş verməmişdən əvvəl məlumatlardan və digər vasitələrdən istifadə etmək, humanitar və inkişaf sektorlarının yerdəyişmənin qarşısını almaq üçün uzunmüddətli həllər hazırlamaq üzrə hökumətlərlə birgə iş aparılmalıdır”.
Münaqişə və zorakılıq nəticəsində yaranan köçkünlüyün səviyyəsi də yüksək olaraq qalır. 2024-cü ildə əvvəlki 12 ay ilə müqayisədə bu səbəbdən evlərini tərk edən məcburi köçkünlərin sayı bir qədər azalsa da, silahlı münaqişələr və müharibələr hələ də əsas amillərdən biridir. Hazırda müharibə və silahlı münaqişə zonalarında 20 milyondan çox məcburi köçkün qeydə alınıb və onların demək olar ki, yarısı Sudan və Konqo Demokratik Respublikasından qaynaqlanır.
BMqT-nin daxili köçkünlərin monitorinqi Mərkəzinin direktoru Aleksandra Bilak bildirib: “Son rəqəmlər sübut edir ki, daxili yerdəyişmə təkcə humanitar böhran deyil. Bu, hazırda olduğundan qat-qat artıq diqqət tələb edən aydın inkişaf problemi və siyasi çağırışdır. Fəaliyyətsiz olmaq vəziyyəti daha da gərginləşdirir və insanlar bunun ağır nəticələri ilə üzləşirlər”.
Fatimə Mərdanlı //EDnews
