Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Soçidə Vladimir Putinlə rəsmi görüş keçirib. Putinin də qeyd etdiyi kimi bu görüşlər mütəmadi xarakter daşıyır və əslində hər iki dövlət üçün münasibətlərin inkişafı baxımından çox önəmlidir. Lakin, istənilən halda Azərbaycan prezidenti Rusiyaya səfər edirsə müzakirə olunacaq əsas məsələnin Dağlıq Qarabağ problemi olacağını müəyyən etmək çətin deyil.

Qeyd etmək lazımdır ki, son illərdə Azərbaycan-Rusiya və Rusiya-Ermənistan üçlüyü arasında münasibətlərdə bir çox dəyişikliklər baş vermişdir. Belə ki, xüsusən Ermənistanda “məxməri inqilabdan” sonra hakimiyyətə gələn Paşinyan və onun komandasının loru dildə desək “gah nala, gah mıxa vurması” və Rusiyaya verdiyi vədləri yerinə yetirməməsi, Azərbaycanın isə siyasi və geopolitik nüfuzunun günü-gündən artması və bu artımın regional siyasətdə hiss edilməsi ilə bağlıdır. Bütün bu dəyişikliklər Azərbaycan və Rusiya arasında münasibətlərin getdikcə daha da möhkəmlənməsinə və yüksələn xətlə inkişafına səbəb olmuşdur. Azərbaycan-Rusiya münasibətlərində formalaşan bu halın digər bir səbəbi isə Azərbaycanın müttəfiqi olan, qardaş ölkə Türkiyə ilə Rusiya arasında baş verən yaxınlaşmadır.

Azərbaycan və Rusiya arasındakı münasibətlərin demək olar ki, ideal səviyyədə olması Qarabağ probleminin həllinə böyük ümidlər yaratsa da təssüflər olsun ki, bu ümidləri doğruldacaq heç bir siyasi və ya hərbi fakta şahid olmuruq. Bəs Qarabağ probleminin həllində “açar ölkə” və ya mediatr rolunu oynayan Rusiya nə üçün regionda ən önəmli müttəfiqinin bu problemini həll edə bilmir və həll etməkdən boyun qaçırır? Əslində Rusiya günü-gündən Cənubi Qafqaz regionunda öz nüfuz dairəsinin zəiflədiyini anlayır. “Qızılgül inqilabında” Gürcüstanı itirən Rusiya “məxməri inqilabdan” sonra Ermənistanı itirməsə də buraya birbaşa təsir imkanlarını itirib. Və belə olan halda Dağlıq Qarabağ probleminin həlli Rusiya üçün bəlkə də bütövlükdə Cənubi Qafqazın bir növ “əldən çıxması” deməkdir. Lakin Qarabağ probleminin donmuş münaqişə şəklində varlığını davam etdirməsi Rusiyanın regionda əsas strateji müttəfiqi olan Azərbaycanın maraqlarına ziddir. Rəsmi Moskva Azərbaycan maraqlarına qarşı da diqqətli və həssasdır. Çünki Putin yaxşı bilir ki, siyasətdə belə bir deyim var “müttəfiqinin maraqlarını təmin etmirsənsə axı niyə müttəfiqin olaraq qalsın?“

Bütün bunlara rəğmən Azərbaycan və Rusiya müttəfiqdir. Və Rusiya Azərbaycan üçün çox önəmli hərbi-strateji əməkdaşdır. Bu fakta sübut kimi Azərbaycan və Rusiya prezidentlərinin Soçidə imzaladığı 5 milyard dollar dəyərində hərbi təchizat ticarəti haqqında müqaviləni göstərə bilərik. Azərbaycan bu müqavilə ilə öz hərbi arsenalını daha da zənginləşdirəcək və qeyd etmək lazımdır ki, Rusiya silah istehsal edən ölkələr arasında iqtisadi baxımdan ən sərfəli alternativdir.

Nicat İsmayılov