İnqilabın başlanması
Ermənistanda gərgin sosial vəziyyət, rüşvətxorluq hallarının artması ölkədə sosial partlayış yaratdı. Biz bura 2016-cı il Aprel döyüşlərindəki məğlubiyyəti də əlavə edə bilərik.
Aprel ayının 13-də Nikol Paşinyan iqtidarda olan hakimiyyətə qarşı etiraz aksiyalarına başladı. Aksiyalar sakit halda başlasa da daha sonra polislə toqquşmalar yarandı. 16 Apreldə parlament binasına yürüş edən minlərlə Paşinyan tərəfdarları polisin təzyiqi ilə üzləşdi və bir çox insanlar Paşinyan da daxil omaqla yaralandı.
Ermənistan parlamenti 17 Apreldə 77 səs çoxluğu ilə Serj Sarkisyanı baş nazir seçdi. Qeyd edək ki, yalnız 17 deputat bu qərarın əleyhinə səs vermişdir. Sarkisyan iqtidarda olan Respublikaçı partiyası və Daşnaksütyundan səs toplamışdı. Sarkisyanın baş nazirliyinin əleyhinə isə Yelk partiyası səs vermişdir.
Yelk partiyası isə Nikol Paşinyanın baş nazir postuna layiq bilirdi. Sarkisyan hakimiyyətə gəldikdən sonra Paşinyan tərəfdarlarına hökumət binaları və küçələri tamamilə tutmaq göstərişi verdi.
22 Apreldə Nikol Paşinyan və Serj Sarkisyan Mariot otelində görüşdülər. Onlar media qarşısında sadəcə 3 dəqiqə danışdılar.
Paşinyan: “Mən bura sənin istefasını və sakit tərzdə hakimiyyəti tərk etməyini müzakirə etməyə gəlmişəm”.
Sarkisyan: “Bu danışıq deyil, belə dialoq olmur”, “Sən Mart 1 hadisələrindən heç bir dərs almamısan”.
Bu görüşdə Sarkisyan Paşinyana təzyiqlər etsə də Paşinyan bu hədələri rədd etdi. Nümayişlər isə davam edirdi. 23 Apreldə hətta 2016-cı il Aprel döyüşünün iştirakçıları da daxil olmaqla bir neçə hərbçi mitinqlərə qoşulmuşdu.
Serj Sarkisyanın istefası
23 Apreldə gözlənilməz şəkildə Serj Sarkisyan geri addım atdı. O hakimiyyətdən istefa verdi və Karen Karapetyan baş nazir kürsüsünə gətirildi. Qeyd edək ki, Karapetyan Rusiya və Ermənistanın birgə şirkəti ArmRosGazpromun rəhbəridir. Bu qərar da Paşinyanı razı salmadı və nümayişlər davam etdi. Karapetyan ilə Paşinyan arasında planlaşdırılan dialoq isə baş tutmadı.
Ən maraqlı hadisələrdən biri isə Ermənistan parlamentinin ikinci böyük partiyası Qaqik Tsakuryanın başçılıq etdiyi Çiçəklənən Ermənistan partiyasının üzvləri də küçələrə axışdı, lakin bunun Paşinyana dəstək olub olmaması açıqlanmadı.
Belə bir sual ortaya çıxır ki, niyə Serj Sarkisyan bu addımı 2008-ci il Mart hadisələrində yox məhz indi atıb. Bu suala erməni tədqiqatçı Aleksandr İskəndəryanın belə bir açıqlaması mövcuddur. O, bildirir ki, 2008-ci ildə situasiya bu qədər gərgin deyildi. Düzdür həmin dövrdə də sosial-iqtisadi vəziyyət pis idi, lakin Sarkisyan siyasi karyerasını başlamadan bitirə bilməzdi.
2015-ci ildə konstitusiya dəyişikliyi baş verdi və baş nazir vəzifəsinin səlahiyyətləri artırıldı. Sarkisyan 2 dəfə prezident olduqdan sonra baş nazir olmayacağını söyləmişdi. Bu səhv siyasi gediş idi və birdən məhşurlaşmış nümayiş lideri Paşinyan ortaya çıxdı. Qocalar, cavanlar da daxil olmaqla xalq Sarkisyana etiraz aksiyalarına başladı. Bütün bunlar xalqın yüksək etirazı və sosial partlayış Sarkisyanı istefa verməyə məcbur elədi.
O, istefa verdikdə “Paşinyan haqlı idi, mən isə yanlış. İndiki vəziyyəti düzəldəcək şəxs mən deyiləm” sözlərini söyləyib. 2017-ci il hökumət formasının parlamentli respublikaya çevrilməsi Sarkisyanın gənc liderlərə yol açması gözlənilməli idi, lakin onun yenidən hakimiyyəti zəbt etməsi xalqın qəzəbinə səbəb oldu.
Paşinyan baş nazir postunu qazandı
May ayının 1-də yeni seçkilər keçirildi. Müxalifətdə yalnız bir namizəd vardı, bu isə Nikol Paşinyan idi. Nikol Paşinyan 59 səslə qalib gəldi, onun əleyhinə isə 42 səs verilişdi və bu Respublikaçı partiyasının üzvləri idi. Lakin 13 üzv isə onun lehinə səs vermişdi. Mayın 8-də Paşinyan rəsmi olaraq Ermənistanın baş naziri postunu qazandı.
Onun populist çıxışları xalqı özünə cəlb etmişdi. Təmiz demokratik hakimiyyət qurmaq və inkişaf etmiş Ermənistan yaratmaq ideyaları xalqı özünə çəkirdi. Qan tökülmədən keçən bu nümayişlər mediyada “Məxməri İnqilab” kimi qeyd olundu.
İnqilab bitsə də hakimiyyətin dəyişməsi və hakimiyyət uğrunda mübarizə indi başlayır.
Ülvi Əhmədli
