Ermənistanda bundan sonra Paşinyanın mövqeyi daha da möhkəmlənəcək. Ola bilsin ki, Ermənistan yaxın gələcəkdə Azərbaycan və Türkiyə ilə diplomatik münasibətlərin qurulması üçün müəyyən addımlar atacaq. Bu sözləri EDnews.net-ə Ermənistan parlamenti tərəfindən yenidən formalaşan Paşinyan hökumətinin növbəti dönəmdə regional təhlükəsizlik siyasətində atacağı addımları şərh edən politoloq Zərdüşt Əlizadə bildirib.

Qeyd edək ki,  avqustun 2-də Nikol Paşinyan Prezident Armen Sarkisyan tərəfindən ölkənin yenidən baş naziri təyin edilib. Hal-hazırda Ermənistan parlamentində yeni hökümətin qurulması üçün səsvermə prosesləri gedir. Artıq səsvermə nəticəsində hökümətin bəzi üzvləri müəyyənləşib.

Ermənistan konstitusiyasına görə, Ermənistanda yeni hökumət 15 gün ərzində qurulur.

Ümumiyyətlə, müharibədə ağır məğlub olmasına baxmayaraq, yenidən hakimiyyətə gələn Nikol Paşinyanın bundan sonra regional sülh və təhlükəsizlik üçün hansı addımları atacağı gözlənilir?  Paşinyan hökumətinin  Azərbaycanla tez bir zamanda  sülh danışıqlarına qatılacağı nə dərəcədə realdır? Ermənistanda Azərbaycan və Türkiyə ilə münasibətlərin qurulmasına nə reaksiya olacaq?

Politoloq Zərdüşt Əlizadə hesab edir ki, Ermənistanda Paşinyan öz mövqeyini möhkəmləndirdikdən sonra ölkəsinin və xalqının manefiyinə cavab verən tədbirlər görməlidir. Bu tədbirlər arasında ilkin olaraq Azərbaycana və Türkiyəyə münasibət dəyişməlidir.

“Paşinyanın ölkəsinin rifahı və inkişafı üçün görəcəyi ilk prioritet addım Azərbaycan və Türkiyə ilə əlaqələrin normallaşdırılması olacaq. Nə hərb, nə sülh vəziyyətinə son qoyulmalıdır. Ermənistan və Azərbaycan arasında münaqişələrə və qarşıdurmalara son qoyan müqavilə imzalanmalıdır. Lakin, müqavilədə ilkin olaraq iki dövlət arasında sərhədlərin delimitasiyası və kommunikasiyaların açılması nəzərdən keçirilməlidir”, - deyə Z.Əlizadə bildirib.

Politoloq Ermənistan və Azərbaycan arasında sülh danışıqlarının baş tutacağı təqdirdə, bunun Rusiyanın vasitəçiliyi ilə həyata keçiriləcəyini qeyd edib.

“Təbii ki, iki ölkə arasında sülh məsələləri üzrə danışıqlar Rusiyanın vasitəçiliyi ilə aparılacaq. Ona görə ki, Moskva bu bölgədən əl çəkmək niyyətində deyil. Rusiyanın vasitəçiliyi ilə Ermənistan və Azərbaycan arasında sülh müqaviləsinin imzalanmasından sonra iki dövlət arasında qarşıdurmalara son qoyulacaq. Erməni xalqının Azərbaycan və Türkiyə ilə əlaqələrin normallaşmasına müsbət reaksiya verəcəyinə əminəm”, - deyə politoloq qeyd edib.  

Ermənistanın Azərbaycanla sərhəd ərazilərində Rusiya sülhməramlı qüvvələrinin yerləşdirilməsi ehtimalına toxunan Z.Əlizadə hesab edib ki, iki dövlət arasındakı sərhədə başqa dövlətin sülhməramlılarının cəlb olunması  üçün heç bir səbəb yoxdur.  Politoloqun fikrinə görə,  Azərbaycan Ermənistanla müharibəni sərhəddə yox, öz ərazisi Qarabağda aparıb.  

“Rusiya sülhməramlı qüvvələri Dağlıq Qarabağın ermənilərin yaşadığı ərazilərdə fəaliyyət göstərir. Azərbaycan Ermənistanla sərhəddə müharibə aparmayıb ki, sülhməramlı qüvvələrə ehtiyac olsun. Azərbaycan öz ərazisində hərbi əməliyyatlar aparıb və işğal altında olan  torpaqları azad edib”.

“Hesab edirəm ki, bu məsələdə başqa bir siyasət müəyyənləşəcəkdir. Ermənistan və Azərbaycan hökumətləri sərhədlərin delimitasiyası haqqında danışıqların aparılmasına razılıq verəcəklər. Delimitasiya zamanı sərhəddə mübahisəli ərazilər həll olunacaq və hər iki tərəfin mövqeləri müəyyən ediləcəkdir. O ki qaldı Ermənistanın Azərbaycanla sərhəd ərazilərində öz ordusunun və ya hər hansı bir dövlətin hərbi qüvvələrinin yerləşdirməsinə o onun öz işidir. Əsas odur ki, iki qonşu dövlət sərhədlərin delimitasiyası barədə razılığa gəlsinlər. Azərbaycan və Ermənistan sərhədlərin delimitasiyasını həll etdiyi təqdirdə, Dağlıq Qarabağda qalan minlərlə erməni qoşunları öz mövqelərinə geri çəkiləcəkdir”, deyə o, əlavə edib.

Politoloq sərhədlərin delimitasiyası və demarkasiyası üzrə üçtərəfli komissiyanın qurulması ehtimalının olduğunu da bildirib.

“Sərhədlərin delimitasiyası üzrə üçtərəfli komissiya qurula bilər. Bu tərəflərin razılığından aslıdır. Bu komissiyanın əsas subyektləri Ermənistan və Azərbaycan olacaq. Əlbətdə ki, bu komissiyada əsas vasitəçi ölkə Rusiya olacaq. Ermənistan və Azərbaycan rəsmiləri danışıqlarda Rusiyanın iştirakını rəsmiləşdirəcəklər. Rusiya mütəxəssisləri Ermənistan və Azərbaycan arasında sərhəd xətlərinin həm coğrafi, həm də hüquqi səviyyədə müəyyən olunmasında iştirak edəcəklər. Onu da deyim ki, sərhədlərin delimitasiyası və demarkasiyası sadə məsələ deyil. Uzun müddət ərzində həll olunası bir məsələdir. Məsələn, Moskva və Bakı arasında Rusiya-Azərbaycan sərhədində mübahisəli ərazilərin həlli üçün 20 il danışıqlar aparılıb. O demək deyildi ki, biz düşmən idik. Delimitasiya prosesi zamanı mütəxəssislər müəyyənləşdirilməlidir, xəritələr hazırlanmalıdır və işçi qrupu yaradılmalıdır. Delimitasiya tərəflərin xoş niyyətindən aslıdır. Bu prosesi düşmənçilik əhval-ruhiyyəsində aparmaq qeyri-mümkündür. Ermənistan və Azərbaycan hökumətləri sakit və ağıllı başla sərhədlərin delimitasiyasını həll etməlidir. Delimitasiyadan sonra demarkasiya işlərinə başlanılmalıdır,” – deyə politoloq vurğulayıb.

Sonda Z.Əlizadə Ermənistan parlamentinin sədr müavini seçilmiş Hakob Aşhakyanın regional sülhlə bağlı səsləndirdiyi fikirlərə də münasibət bildirib. H.Aşhakyan sədr müavini seçilməmişdən qabaq parlamentdə çıxışında Ermənistanın blokadadan çıxarılmasının və regionda uzun müddətli sülhün qoyulmasının vacibliyini vurğulayıb. Erməni deputat regional sülh və sabitliyin möhkəmləndirilməsinin Ermənistan hökumətinin əsas prioritetlərdən biri hesab edib.

“Ermənistan hakimiyyəti sülhlə bağlı xoş niyyətlərini həyata keçirməlidir. Ermənistanın blokadadan yeganə çıxış yolu, eləcə də erməni xalqının rifahının təmin edilməsi Azərbaycan və Türkiyə ilə münasibətlərin normallaşdırılmasından keçir”,  – deyə politoloq tamamlayıb.

Yunis Abdullayev

Məqalə Azərbaycan Respublikası Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə hazırlanmışdır