Sərhədlərdə artan gərginlik masada da özünü büruzə verməyə başlayıb. Bu gərginlik Rusiya və ABŞ arasında başlanan danışıqlar zamanı tərəflər arasında müsbət nəticə əldə olunmayacağına öncədən möhür vurub. Bir-birinə qarşı ən sərt formada bəyanatlar verən Rusiya və ABŞ rəsmiləri hesab edirlər ki, danışıqlar yalnız açıq müharibənin qarşısını almaqdan başqa heç bir işə yaramır. 

Lakin artıq buna da ümidlər azalıb. “Danışıqlar prosesi getdiyi zamanda Rusiyanın on minlərlə əsgəri Ukrayna sərhədi boyu toplaşaraq silahı qərb istiqamətində tuşlamaqdadır”, - deyə Qərb tərəfi bildirir. 

Rusiya isə Qərbin iddia etdiyi işğalçılıq iddiasını təkzib edir, Rusiya prezidenti Vladimir Putin isə ordunun sərhəd boyu toplanmasında özünü haqlı sayaraq, Qərbdən təhlükəsizliyi üçün zəmanət istəyir. Bu zəmanət şərtlərinə NATO-nun Şərqə doğru irəliləməməsinin dayandırılması, Ukraynanın, eləcə də Gürcüstanın heç bir zaman alyansa üzv edilməməsi tələbi də daxildir.     

ABŞ-ın və Qərbin bu tələbi qəbul etməyəcəyi isə öncədən aydın idi. Ortada ciddi güvənsizlik mövcuddur. Qərbin dəyişkən xarakteri, Putinin isə sözü ilə əməlinin çox zaman üst-üstə düşməməsi tərəfləri heç cür qane etmir. 

Danışıqların ikinci mərhələsi yanvarın 9-da İsveçrənin paytaxtı Cenevrədə baş tutub. Növbədə görüş 12 yanvar tarixində Brüsseldə gözlənilir. Lakin ABŞ Dövlət Departamentinin katibi Entoni Blinken görüşün nəticəsi barədə qabaqcadan belə bir ifadə işlədib: “Biz növbəti həftəki görüşdə Rusiya ilə hansısa bir nəticənin əldə ediləcəyinə ümid bəsləmirik. Çünki bunun üçün hər iki tərəf bir-birinin maraqlarını ehtiramla dinləməlidir. Bəlkə o zaman hansısa irəliləyişdən söz gedə bilər. İndiki halda isə irəliləyiş üçün bir ümid yoxdur”. 

Davam edən danışıqlar prosesi ilə bağlı siyasi analitik Samir Hmbətov EDNews.net-ə şərh verib. 

“Qeyd edim ki, hazırda danışıqlar davam edir və bu danışıqların baş tutmasında Rusiya daha çox israrlıdır. Çünki Rusiya daha çox narahatlıq keçirən tərəfdir və onun bu narahatlığı NATO-nun şərq sərhədlərində genişlənmə riskidir. Rusiya bu səbəbdən də var gücü ilə çalışır ki, hətta NATO tərkibində olan Pribaltika ölkələrinin təşkilatdan çıxarılmasına nail olsun. Rusiya tərəfi görüş zamanı hətta belə bir şərt də irəli sürüb. 

Əlavə olaraq deyim ki, yekun bir nəticə yoxdur, amma danışıqlar hələlik davam edir”. 

Samir Hümbətov həmçinin sabah Brüsseldə baş tutacaq son görüşdə gözlənilən nəticələr barədə fikir bildirib. 

“Hesab edirəm ki, sabahkı görüşdə hansısa detallar müzakirə edilib, barəsində razılıq əldə edilə bilər. Lakin böyük nəticənin əldə edilməsi hər iki tərəf üçün mümkünsüz görünür. Yəni nə Rusiya NATO-nun şərqə doğru genişlənməsinin qarşısını ala biləcək, nə də Qərb rus ordusunu Ukrayna sərhədlərindən geri çəkə biləcək. Bir sözlə, Qərb Rusiya qarşısında geri addım atmayacaq. Əgər belə bir şey baş verərsə, Qərb öz nüfuzunu itirər və NATO-nun tərkibində parçalanma yarana bilər. 

Bundan əlavə, indiki vəziyyətdə danışıqların aparılması həm də Rusiyanın Mərkəzi Asiya, xüsusən də Qazaxıstanda baş verən proseslərə müdaxiləsini də ortaya çıxaracaq. Çünki bilirsiniz ki, ABŞ-ın bir çox şirkətləri hazırda Qazaxıstanda əsasən energetika sektoru və təbii sərvətlərin istismarı sahəsində ciddi rol oynayır. Bu səbəbdən də, hesab edirəm danışıqlar zamanı Rusiya bunu bazarlıq kimi də ortaya qoya bilər. Bu da fikrimcə ən uzağı Ukraynanın NATO-ya üzvlük məsələsini müəyyən vaxtadək ləngidəcək”. 

Siyasi analitik eyni zamanda, Ukraynanın NATO-ya üzvlüyü məsələsinə və Qərbin bu sahədə atmaq istədiyi ciddi addımlara toxunub.  

“Bəllidir ki, Qərb Ukraynanı öz çətiri altında tutmağa çalışır. Lakin bunu hansı formada və nə qədər zaman ərzində əldə edə biləcəyi bir qədər sual altındadır. Bu birdən-birə ola bilməz, çünki bu belə olarsa Ukraynanın Rusiya işğalı altında olan əraziləri, həm də NATO-nun Rusiya işğalı altında olması anlamına gələcək. Bundan əlavə, Rusiya tərəfindən hansısa hərbi hücum olduğu halda, NATO buna qarşılıqlı cavab vermək məcburiyyətində qalacaq. Bu səbəbdən də hesab edirəm Qərb bu qərarında bir qədər ehtiyatlı davranır və birdən-birə irəli addım atmaq istəmir”.

Elnur Ənvəroğlu