Misir Dəmir yollarında faciələrlə dolu qatar qəzaları davam edir. Demək olar ki, hər gün günahsız insanların qanı axır. Qəti cavab gözləyən çoxlu suallar meydana gəlir. Xüsusilə, son statistik məlumatar göstərir ki, axırıncı on il ərzində hər ay 10 qəza hadisəsi baş vermişdir. Nəqliyyat nazirliyinin məlumatına görə, Misirdə yol qəzalarında ildə 6 min şəxs həyatını itirir, 30 min nəfər isə yaralanır.
Məsul şəxslər bəyanatlarında iddia edirlər ki, dəmir yol şəbəkəsində xidmətin səviyyəsinin yüksəldilməsi proqramı çərçivəsində ona daxil stansiyalarda, müxtəlif növ vaqonlarla işləyən qatarlarda son zamanlar nəzərə çarpacaq şəkildə irəliləyiş müşahidə edilir. Belə ki, bu məqsədlə 93.5 milyon funt vəsait ayrılaraq stansiyaların elektron cihazlarla təchizi həyata keçirilmiş, 30-a qədər stansiyada, 250 vaqonda yüksək səviyyəli xidmət təşkil edilmiş, kondensionerlər quraşdırılmışdır. Həmçinin dəmir yollarının keçdiyi yerlərdə avtomobillər üçün körpülər salınmış və tunellər qazılmışdır. Dəmir yollarında hərəkət zamanı texniki və təmir xidmətləri göstərən xüsusi şirkət təsis edilmişdir. Bu sahədə işin səmərəliyini artırmaq məqsədilə 20 vilayətdə 345 dəmir yolu keçidinin yenidən qurulması işlərinə başlamaq, qatarların hərəkətinin peyklər vasitəsilə idarəsini təmin edən elektron nəzarət (GPS) sisteminin tətbiqi üçün əlavə olaraq 200 milyon funt məbləğində vəsait ayrılmışdır.
Lakin Asyutda baş verən, bu vilayətin Mənfəlut şəhərində məktəbliləri daşıyan abtobusla qatarın toqquşması nəticəsində 51 uşağın vəfatı ilə nəticələnən qəza sübut edir ki, Misirdə qəza hadisələri hələ ki, sona çatmamışdır, bu məsələ xüsusi bir şəkildə diqqət və marağa möhtacdır.
Misirdə dəmir yol şəbəkəsinin ümumi uzunluğu 9570 kilometrdir, stansiyaların ümumi sayı 705 olub onlardan 22 əsas, 59 mərkəzi, 60 aralıq və 564-ü isə kiçik stansiyalardır. Sərnişin vaqonlarının sayı 3500-dür, onlardan 850-si kondensionerli vaqon olub Misir dəmir yoı şəbəkəsində olan müxtəlif növ lokomotivlərə qoşulur ki, onların da sürəti saatda 90-120 kilometrdir.
Misir dəmir yolunda müxtəlif mərkəzi texniki idarələrdə bütün ixtisaslar üzrə 86000 işçi çalışır. Dəmir yolu baş idarəsi yeddi coğrafi ərazi idarəsindən ibarət olub şimaldan cənuba, qərbdən şərqə uzanan şəbəkəni əhatə edir. Baş idarə özündə həmçinin bir neçə iri istehsal müəssisəsini birləşdirir. Bunlardan hərəkətdə olan texniki vasitələrin, binaların, avandanlığın və s. təmir və texniki xidmətini həyata keçirən müəssisə, onun tabeliyində olan və bütün yerli idarələri bir-birilə bağlayan xüsusi təyinatlı mərkəzi rabitə qovşağını göstərmək olar.
Son illər ərzində Misir çoxsaylı qatar qəzalarına şahid olmuşdur. Belə ki 1993-cü ildə Qahirədən 90 kilometr uzaqlığda iki qatarın toqquşması nəticəsində 12 nəfər ölmüş, 60 nəfərsə yaralanmışdır. 1995-ci ildə kəskin dumanda bir qatarın o birinin arxa hissəsilə toqquşması nəticəsində 75 şəxs ölmüşdür. 1997-ci ildə Asuanın şimalında siqnal sistemində nasazlıq üzündən iki qatarın toqquşması nəticəsində 11 nəfər ölmüşdür. 1998-ci ildə İskəndəriyyə yaxınlığında dəmir yolunun son həddində dayana bilməyən qatarın relsdən çıxması və stansiya binasına girməsi nəticəsində 50 nəfər ölmüş və 80 nəfər yaralanmışdır. 1999-cu ildə Qahirə ilə İskəndəriyyə arasında yolda qatar yük avtomobili ilə toqquşaraq relsdən çıxmış və nəticədə 10 nəfər həyatını itirmiş, 7 nəfərsə yaralanmışdır.
2002-ci ildə Misir tarixində ən böyük qatar qəzasının şahidi oldu, Yuxarı Misirdə qatar yandı. Bu hadisədə bütün dünyanın insani hisslərini lərzəyə salan yüzlərlə adam öldü. 2006-cı ildə Şərqiyyə vilayətində iki yük qatarı toqquşdu və 45 adam öldü. Elə həmin ildə də iki qatar toqquşdu, onlardan biri Mənsurədən çıxıb Qahirəyə yönəlmişdi, o biri isə Bünhədən çıxıb eyni istiqamətdə hərəkət edirdi. Qəlyuba çatanda qatarlar bir-birilə toqquşmuş, ölənlərin sayı 80 nəfərə çatmış, yaralıların sayısa 163-ü ötmüşdür. 2008-ci ildə Marsa Matruh şəhəri yaxınlığında qatarın sərnişin avtobusu ilə toqquşması nəticəsində 44 nəfər ölmüşdür. 2010-cu ildə İskəndəriyyədən Mənsurə istiqamətində hərəkət edən sərnişin qatarının Dəmənhur şəhərində hərbi qatarla toqquşması çoxlu insanın ölümü və yaralanması ilə nəticələndi. 2012-ci ildə Qizə vilayətində iki qatardan birinin lokomotivinin relsdən çıxıb o birisilə toqquşması nəticəsində ölən olmasa da 4 sərnişin yaralandı.
Bu hadisələr axını sübut edir ki, Dəmir yol baş idarəsi hərc-mərclik və böhranla üzləşmişdir, o təmizlənməli və yenidən qurulmalıdır.
Misir qatarlarının birində maşinist işləyən Eyd Əbdülvədud deyir ki, öz vəzifəmi yerinə yetirəndə hər gün üzləşdiyim faciənin səbəbi lokomotivlərin nasazlığı, vaqonların sərnişin daşınması üçün yararsız olması, siqnal cihazlarının aramsız olaraq sıradan çıxması, siqnal sisteminin işləməməsi, onların qatarların hərəkəti vaxtı gözlənilmədən dayanması, qatarlarınsa işarələr olmadan hərəkətə davam etməsi nəticəsinda baş verən qəzalardır. Həmçinin lokomotivlərin yarıdan çoxu nasazdır, işə yararlı vəziyyətdə deyildir. Ehtiyat hissələri çatmır. Lokomotiv daxilində ETC cihazı vardır ki, o da “Qatarın qara qutusu” adlanır. Bu cihaz vasitəsilə qatarın sürəti, məsafə, staniyaya daxil olma vaxtı müəyyənləşdirilir. Maşinistlərin çoxu onun barədə heç nə bilmir, çünki, onların hazırlığı yoxdur. Qatarların özlərinin qapıları da nasaz vəziyyətdədirlər. Onların çoxu hərəkaət vaxtı bağlanmır, bu da bədbəxt hadisələrin baş veməsi ehtimalını yüksəldir.
Keçidlər barədə bunu demək olar ki, qatar hərəkətə başlayan anda stansiya nəzarətçisi keçiddəki növbəçiyə göstəriş verməlidir ki, onu ya açsın, ya da bağlasın. Lakin bu baş vermir, çox zaman maşinist qarşısında ya avtomobil, ya adam görür. Açıq keçidlər çoxsaylı adamın ölümünə səbəb olur. Bəzən sərnişinlər fövqəladə hal əyləclərini basmaqla çoxsaylı qəzalara səbəb olurlar. Həmçinin qatı dumanlıq vaxtı stansiyaya daxil olmanı bildirən fosfor işarələr də olmur, nəticədə maşinist qatarın stansiyaya daxil olduğu zaman partladılan kapsülanın tüstüsünə arxayınlşmağa məcbur olur. Bununla da fosfor işarələrini görməyən maşinistin qəza törətməsinin qarşısını almaq istəyirlər.
Keçid nəzarətçisi Səbri Nəhnuş bildirir ki, Misirdə dəmir yol keçidlərində özbaşınalıq və anarxiya hökm sürür, işçilər piyadaların və maşınların hərəkətini tənzimləyə bilmirlər, bundan əlavə keçidlərin yaxınlığında mikroavtobus dayanacaqları yerləşir ki, bu da onlarla bədbəxt hadisənin baş veməsinə səbəb olur.
Əhməd əl - Əzhəri
.jpeg)
