Azərbaycanda niyə ədəbi proses ölüb? Əvvəlki tək ədəbi debatlar, əsər müzakirələri, tənqid yoxdu? 

Mövzu ilə bağlı Ednews yazıçılar arasında sorğu keçirilib. 

Cavabları təqdim edirik:

Yazıçı Alpay Azər:

“Ədəbi proses ölməyib, əksinə, daha da intensivləşib. Tək elə Qismətin gördüyü işlər buna bariz nümunədir. Cavanşir Yusiflinin gənc müəlliflər haqqında yazdığı silsilə yazılar da buna daha bir misaldır. Kulis.az saytında həftəlik hekayə müzakirələri, simsim.az-da müasir ispandilli nəsr nümunələri məgər ədəbi prosesə aid deyilmi? Yeganə çatışmayan ciddi məqam irihəcmli tənqidi məqalələrin yazılmamasıdır”.

Yazar Sevinc Elsevər:

"Azərbaycanda nə ölməyib ki, ədəbi proses də yaşaya? Normaldır. Hətta anormal dərəcədə çaba göstərməkdədir yazarlar. Dəlidirlər, şizofrenikdirlər, bu şərtlərdə yazır, nəyəsə ümid edirlər".

Yazıçı Orxan Həsəni:

“Ədəbiyyatın populiyarlığını itirməsi təkcə Azərbaycanda yox, elə dünyada da (Avropada) baş verən prosesdir. Sadəcə orda müəyyən institutlar, ciddi ənənəsi olan nəşriyyatlar, bazar var və bunlar vasitəsi ilə müəyyən proseslər gedir. Azərbaycanda isə nə kitab bazarı formalaşıb, nə ənənəsi olan nəşriyyatlar var, nə də mükafat intitutu. Hər kəs öz intellektini heç olmasa minimal həyat şəraitini təmin edəcək kapitala çevirmək istəyir. Bu mümkün olmadıqda isə boşluğa çığırmaqda heç bir məntiq görmürəm. Doğrudan da, axı nə üçün ədəbi mühitin aktiv olmasını istəyirik? Bu bizə nə vədd verir? Heç nə. Doğrudan da, hər şey böyük bir sıfır rəqəmindən ibarətdir. 

Lakin buna baxmayaraq hələ də yaradıcılıqla məşğul olan insanlar var. O insanlar mənfəətlərini və məntiqini üstündən xətt çəkiblər. O insanlar bu gün küncə qısılmış Azərbaycan mədəniyyətinin varisliyini həyata keçirirlər. O insanların qiyməti çox güman gələcəkdə bəlli olacaq”.

Şair Səttar Temuçin:

“Görünür ki, 1-2 il öncə hekayə, roman, şeir yazan şəxslər artıq o yaşa çatıb ki, onların artıq bəzilərinin ailəsi var və artıq qazanmaq prosesi başlayıb. Marağın pul olduğu zaman ədəbiyyatdan uzaqlaşma baş verir bu zaman da proses ləngiyir. Yeni gələn nəsil də görünür ədəbiyyata ciddi maraq göstərmir. Vizuallıq daha tez şöhrət gətirir. Bir-iki ilə bir əsər yazıb şöhrət qazanmaq ehtimalı olan bir gənc bir video ilə Tiktok da şöhrət qazana bilirsə burada ona ədəbi prosesə qoşul çağırışını etmək mənasızdır. Ədəbiyyatı modern standartlara gətirəndə proses də güclənər”.

Oğuz