“Yaxın gələcəkdə Azərbaycanda üzərindən yeni bir yaşıl enerji dəhlizinin olması qaçılmazdır. Azərbaycan həm ənənəvi enerjinin inkişafına diqqət yetirir, həm də yaşıl enerjinin hasilatına töhfə verir”.
Bunu Ednews-a açıqlamasında enerji məsələləri üzrə ekspert Zəfər Vəliyev bildirib. O qeyd edib ki, enerji keçidi müzakirə olunan əsas mövzulardan biridir.
“Enerji keçidinin əsas məqsədi ənənəvi enerjidən mərhələli şəkildə dünyanın mərkəzində olan alternativ və bərpa olunan enerji sahələrinə keçməkdir. Bu sahədə kifayət qədər işlər aparılır. BMT-nin rəhbər sənədlərində göstərilir ki, qarşıdakı illərdə karbondioksit enerjisinin azadılması ilə bağlı hər bir ölkənin öz öhdəlikləri var. Öhdəliklər 2015-ci ildə qəbul olunan Paris sazişi ilə nizamlanır. Bu sazişin iştirakçılarından biri də Azərbaycandır. Ümumiyyətlə, enerji keçidi ilə bağlı baş verən prosseslərdə Azərbaycan əsas ölkələrdən biridir. Bölgədə yaşıl enerjinin inkişafına görə Azərbaycan ilk yerlərdən birindədir. Təbii ki, enerji keçidində olan fəaliyyətlərimiz beynəlxalq təşkilatlar izləyir və dəstəkləyir”.
Ekspert beynəlxalq təşkilatların enerji ilə bağlı yaratdığı siyahıya baxdıqda Azərbaycanı ilk sıralarda görə biləcəyimizi vurğulayıb.
“Fərqli ölkələrin enerji keçidini qiymətləndirən bu, “Səmərəli enerji keçidinin təşviqi indesti” adlı sənədində Azərbaycan 115 ölkə arasında 44-cü yerdədir. Həmçinin, BƏƏ, BP, Səudiyyə Ərəbistan ilə yeni enerji keçidi ilə bağlı tərafdaşlığımız uğurla addımlayır. Ölkəmizin 14 iqtisadi rayonundan 3-də yeni enerji keçidi ilə bağlı layihələr həyata keçirilir. Bura Şərqi Zəngəzur, Qarabağ, Abşeron-Xızı və eləcə də Naxçıvan iqtisadi rayonları aiddir. Bu 4 bölgədə alternativ enerji üçün münbit zəmin mövcuddur. Milli hədəflərimizdən biri də 2030-cu illə kimi Azərbaycanda olan istixana qazlarının imitasiyasını 1990-cu illə müqayisədə 30 faiz azaltmaqdır. Təbii ki, bu azalma enerji balansımızda da dəyişiklik etməlidir”.
Zəfər Vəliyev hazırda Azərbaycanın enerji balansında 94 faiz ənənəvi enerji mənbələrinin olduğunu bildirib.
“94 faizdən yuxarı təbii qazdan alınan alternativ enerjisinin payına düşür. Qarşıdakı illərdə Qarabağ, Abşeron-Xızı və Naxçıvanda həyata keçirəcəyimiz yaşıl enerji ilə bağlı layihələrdə əldə olunan elektirik enerjisi Azərbaycan enerji balansında müəyyən dəyişiklik edəcək. Hədəfimiz odur ki, 2050-ci ilə kimi ənənəvi enerjidən səmərəli istifadə edək və oradan əldə olunan gəlirlərin bir hissəsi yaşıl enerjinin inkişafına töhvə verək. Enerji keçidi inkişaf etdikcə digər ölkələrin enerji inkişafına xələl yetirməməlidir. Regionda nadir ölkələrdən biriyik ki, həm ənənəvi enerjidən istifadə edəirik, həm də ətraf mühitə az xələl yetiririk. Ölkəmiz yaşıl enerjinin inkişafına diqqət yetirir. Yaxın gələcəkdə Azərbaycanda üzərindən yeni bir yaşıl enerji dəhlizinin olması qaçılmazdır. Çünki Ukrayna ətrafında baş verən hadisələrdə və yaşadığımız dünyada yeni enerji nəqliyyat dəhlizin yaranmasına zərurət yaradılıb. Həmçinin orta enerji dəhlizinin inkişafına çox önəm verilir. Bu da Azərbaycandan keçir. Həmin sahədə resuslarımız və imkanlarımız çoxdur. Təbii ki, gələcək illərdə azərbaycanın enerji balansında dəyişiklik çox olacaq. 2050-ci kimi yaşıl enerjinin payı 20 %-i keçməlidir”.
Ekspert həmçinin, ölkəmizdə istifadə olunan alternativ enerji üçün kifayət qədər resuslar mövcud olduğunu diqqətə çatdırıb.
“Azərbaycanda həm günəş, həm də külək enerjisi üçün münbit zəmin yaradılıb. Həmçinin onu da qeyd etmək lazımdır ki, alternativ enerjiyə istifadə olunan avadanlıqların qiyməti ənənəvi enerjiyə istifadə olunan avadanlıqlarından bahadır. Ona görə də bu sahənin inkişafında mövcud qiymətlərdən çox aslıdır. Azərbaycanda investisayının yaşıl enerji ilə bağlı əsas külək və günəş enerjisinə qoyub. Bunlar paralel inkişaf edir. Gələcəkdə isə ölkəmizsə “yaşıl hidrogen” sənayesinin inkişafı üçün lazım olan addımlar atılacaq. Yaşıl hidrogen alternativ enerjinin əsas enerji keçidinin ən mühüm elementlərindən biridir. Hətta bu sahə üzrə müvafiq qurum da yaradılıb. Gələcəkdə külək enerjisinin istifadəsi daha məqsədə uyğun olacaq. Bu sahəyə edilən yatırımlar günəş enerjisinə qoyulan sərmayədən daha effektivdir”.
Aysel Şahmar
