Türkiyədə lirə kəskin şəkildə ucuzlaşmaqda davam edir. İyunun 5-də birjalarda Dollar/Lirə məzənnəsi rekordunu yeniləyib 21,15 səviyyəsinə qədər yüksəlib. Başqa sözlə, TL təkcə bu gün dollar qarşısında 0,8% dəyər itirib. Son bir ayda isə lirə 8% ucuzlaşıb.
“Türkiyədə valyuta böhranı çox ciddi olduğundan bazar hətta Mehmet Şimşəkin də bu böhrandan çıxara biləcəyinə inanmır”.
Bunu Ednews-a açıqlamasında türkiyəli iqtisadçı Neşat Gündoğdu deyib.
O, bildirib ki, Türkiyə iqtisadiyyatının rasional siyasətə dönəcəyi düşüncəsi ilə birja yüksəlməyə başlayıb.
“Mərkəzi Bankın aktiv ehtiyatlarında yaranan problem səbəbindən dolların məzənnəsinin idarə oluna bilməməsi, bankların müştərilərinin tələblərinə rəğmən istədiyi dolları verməməsi ölkəni valyuta çatışmazlığı ilə üz-üzə qoyub. Milli və beynəlxalq dairələrdə oxşar fikirlərin ortaya çıxması Türkiyənin CDS mükafatlarını artırıb. Xəzinə və Maliyyə Naziri vəzifəsinə təyin edilən Mehmet Şimşək ilə Xəzinə və Maliyyə Naziri vəzifəsinə gətirilən Nurəddin Nebati arasında keçirilən təhvil-təslim mərasimində Şimşək açıqlmasında bildirib ki, Türkiyənin rasional və qaydalara əsaslanan siyasətlərə qayıtmasının başqa yolu yoxdur.
İyun ayında Mərkəzi Bank sədrinin dəyişməsi və Pul Siyasəti Komitəsinin iclası ilə növbəti dövrdə faizin 30-40 uçot dərəcəsi yerləşdiriləcəyi gözləntiləri alınmağa başlanılıb”.
Ekspert qeyd edib ki, Türkiyədə valyuta böhranı çox ciddidir. Dolların bahalaşma tendensiyasını saxlamaq olmur. Mərkəzi Bankın faiz qərarı qədər beynəlxalq və milli bazarlara uyğunlaşmaq üçün daha böyük addımların atılması lazım ola bilər. Türk lirəsinin ABŞ dolları qarşısında ucuzlaşması yaxın gələcəkdə oxşar iqtisadi şəraitdə olan Misirin turizminə müsbət təsir göstərəcək. Misirin yaşadığı pul böhranı onun ucuz tətillərə də təsir edir. Bu da Türkiyədə yaşayan turistlərin, xüsusən də rusların diqqətini çəkir. Rus turistlər Türkiyədəki bir çox hotellərin rezervasiyasını ləğv edib”.
İqtisadçı xarici qurumların bazarda 25 türk lirəsi kimi qiymətləndirilən USD/TL məzənnəsini ilin sonunda 28 lirə elan etməyə başladıqlarını vurğulayıb:
“Yeni nazirin Mərkəzi Bank rəhbərini əvəzləyəcəyi münasibəti Mərkəzi Bankın dollara intervensiya nöqtəsində geri çəkilməsi və TL-nin dollara nisbətdə sürətlə ucuzlaşması ilə nəticələnə bilər ki, bu da 35 lirədə sabit qalacağı gözlənilir. Belə olan halda turizm mühüm gəlir kimi yenidən yüksəlsə də, bunun üçün də vergi artımları qaçılmazdır. Bu da qarşıdakı dövrdə daxili bazarda vətəndaşlar üçün çətinliklərlə nəticələnə bilər. 15 gün Türkiyə iqtisadiyyatının gələcəyini müəyyən edəcək. Bu prosesdə məzənnə dəyişikliyində ictimaiyyətin qavrayışı həlledici olacaq, lakin Mərkəzi Bankın faiz qərarından sonra biz daha balanslı bazar və məzənnə rejiminə əməl edəcəyik”.
Qeyd edək ki, Türkiyə Mərkəzi Bankı isə dolların bugünkü məzənnəsini alış üzrə 20.8447 TL, satış üzrə 20.8822 TL müəyyən edib. Türkiyə lirəsi paralel olaraq Azərbaycan manatı qarşısında da rekord şəkildə eniş edib. Azərbaycan Mərkəzi Bankının iyunun 5-də açıqladığı məzənnəyə əsasən 1 TL 0,0805 manata ticarət edilir.
Aysel Şahmar
