Azərbaycan yaxın günlərdə Avropa İttifaqı (Aİ) bazarlarına dəniz məhsulları, xüsusən balıq ixracına başlayacaq.
Elm və Təhsil Nazirliyi Zoologiya İnstitutunun hidrobiologiya laboratoriyasının aparıcı elmi işçisi dosent Süleyman Süleymanov Azərbaycanın balıq ehtiyatları və ixrac potensialı barədə Ednews-a məlumat verib. O bildirib ki, ekoloji vəziyyətin pisləşməsi nəticəsində balıq ehtiyatı azalıb, balıqçılıq zəifləyib.
“Daxili su hövzələrində, qapal sistemlərdə əldə olunan balıqlar balıq ehtiyatımızın 47 faizini təşkil edir. Yerdə qalan hissə isə təbii yolla dənizlərdə çoxalan balıqlardır. Son zamanlarda ekologiyanın vəziyyəti dəyişib. Balıqların təbii şəkildə çoxaldığı yerlər sıradan çıxır, xüsusilə keçici və yarım keçici balıqların sayında azalma müşahidə olunur. Amma dənizdə yaşayıb çoxalan balıqların vəziyyəti digər növlərlə müqayisədə daha yaxşıdır. 2023-cü ilin kvotası var bizdə. Dənizdən 5350 ton, çaylar və digər şirin su hövzələrindən isə cəmi 166 ton balıq ovlamağa icazə verilir. Mingəçevir su anbarı, Varvara çayda balıq ovuna icazə var. Azərbaycan üçün bu kvota çox azdır. Xəzər qızılbalığı, Xəzər şirbiti, qılıncbalıq, dəniz sıfı, Volqa siyənəyi “Qırmızı Kitab”a düşən balıq növlərindəndir".
S.Süleymanov qeyd edib ki, Azərbaycan balıq ixracına başlasa, mövcud ehtiyatlar tükənə bilər. Belə ki, ehtiyatın çoxu dəniz balıqları hesabına formalaşıb, keçici, yarım keçici balıq növlərinin vəziyyəti isə qənaətbəxş deyil.
“Kür çayının suyunun azalması və dəniz səviyyəsinin aşağı düşməsinə görə balıqlar kürüləməyə gedə bilmir. Bizdə ov prosesi də zəif aparılır. Siyənək, kefal, kilkə balıqlarının ehtiyatı çoxdur. Lakin ov üçün az kvota qoyulub. Kilkə 90 ton, kefal 90-93 ton, siyənək 100 ton miqdarında ovlamağa icazə verilib. Bu kvotanı artırmaq olar. Dənizdə resurs var. Qapalı su sistemlərində balıqların artırılması ilə ciddi məşğul olmaq lazımdır. Dənizdə təbii yolla öz-özünə balıqlar artır. Qapalı sistemlər isə bizdən asılıdır”.
S.Süleymanov onu da əlavə edib ki, azad edilmiş torpaqlarda balıqçılığın inkişafı üçün imkanlar var, artıq bu istiqamətdə bəzi işlər də planlaşdırılıb.
“Qarabağdakı çaylar bol suludur, Həkəri çayı və s. Balıqçılıq və akvakulturanın inkişafı üçün dövlət proqramı var. Müşahidələrimə əsasən deyə bilərəm ki, çay forellərini biz oradakı çaylarda artıra bilərik. Bu balığın oksigenə tələbatı çoxdur və soyuq suyu sevir. Sovet vaxtı Xəzəryanı ölkələrdə sualtı bioresurslardan istifadə üçün ümumi proqram var idi. Müstəqillik əldə etdikdən sonra balıq ehtiyatlarımız kəskin şəkildə azalıb”.
Mövzu ilə bağlı Ednews-a rəsmi açıqlamasında Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi də məlumat verib. Bildirilib ki, ölkəmizin ixrac potensialını yüksəltmək və istehsal olunan qida məhsullarının Avropa bazarına çıxarılmasını asanlaşdırmaq məqsədilə həyata keçirilən tənzimləmə və nəzarət tədbirləri davam etdirilir.
“Azərbaycanda müasir standartlara uyğun istehsal edilən kürü məhsulları yenidən Avropa İttifaqına (Aİ) üzv ölkələrə ixrac olunacaq. Ölkəmizdə Aİ-nin tələblərinə uyğun fəaliyyət göstərən qida obyektlərində istehsal olunan kürü məhsullarını yenidən Avropa bazarına ixrac etmək üçün imkan var”.
Törə Zeynal
