Hər bir millətin özünə xas tarixi, mədəniyyəti, milli-mənəvi, dini dəyərlərinə söykənən fərqli toy adət-ənənələri var. Elə bu səbəbdən də hər bir xalqın özünəməxsus, maraqlı bəzən təəccübləndirən toy qaydaları mövcuddur.
Mövzunun cəmiyyət arasında geniş maraq doğurduğunu nəzərə alaraq, Ednews oxucuları üçün mütəmadi olaraq dünya toy adət-ənənələri haqqında maraqlı faktları təqdim edəcək.
Ednews “Onlarda toylar” rubrikasını təqdim edir. Rubrikamızın ilk sayında Mərakeş Krallığında keçirilən toy adət-ənənələrindən söz açacağıq.
Ərəb millətlərinə xas olan evlilik adət-ənənələri
Ərəb toyları arasında ən qədim adət-ənənəyə malik olan və öz xüsusi qaydalarına görə, digərlərindən fərqlənən Mərakeş toylarıdır.
Nağıllardakı kimi 7 gün 7 gecə çalınan toylar...
Burada yeni evlənənlərin ailələrinin nə qədər varlı və hörmətli olmasından asılı olaraq, bir toy tədbiri dörd gündən yeddi günə qədər davam edə bilər.
Mərakeş toyu çox pul tələb edən bahalı bir bayram olsa da, orada bunun həyatda yalnız bir dəfə baş verdiyinə inanaraq ziyafət üçün heç bir xərcdən qaçmırlar.
Toy hazırlıqları rəsmi mərasimdən bir il əvvəl başlayır. Burada bəy və gəlinin ailəsinin tələb olunan məbləği (bura cehizlərin, qızılların və digər əşyaların alınması daxildir) ödədikdən sonra toy hazırlıqları başlayır.
Mərakeş toyunda gəlin əsas fiqurdur, onun obrazı ilə əksər ənənələr əlaqələndirilir. Toy mərasimindən əvvəl gəlin qohumları və dostları ilə birlikdə hamama getməli və süd hamamında təmizlənmə mərasimi keçirməlidir.
Təmizləndikdən sonra "Beberiska" adlı xına rəsm ritualı başlayır. Bu mərasim zamanı gəlinin ayaqları və əlləri simvolik ornamentlərlə xına ilə boyadılır. Bu adət qədim tarixə malikdir, lakin hazırda gəlinlər ovuclarında ritual ləkə tətbiq etməklə kifayətlənirlər.
Adət-ənənələrə görə, yeni gəlini dostları, qohumlarından biri və ya bu məqsədlə dəvət olunmuş qadın geyindirir. Daha sonra gəlinin bəzədilmə prosesi başlayır. Onun makiyajı edilir, gözəl zinət əşyaları taxılır, saçları heç kimin görməyəcəyi düzüm ilə yığılır. Çünki gəlin toyda xüsusi örtüklü parçadan olan baş örtüyündə olur.
Mərakeşdə gəlinliklər xüsusi olaraq hazırlanır. Donlar ipəkdən, taftadan, muslindən tikilir. Gəlin paltarının modeli uzun və boş olur və tikmə və payetlərlə bəzədilir. Don enli kəmərlə tamamlanır.
Bəy gəlinə çoxlu sayda hədiyyələr, məsələn süd, şəkər, xurma kimi ənamlar verir, onların əksəriyyəti simvolik məna daşıyır. Digər hədiyyələr yeni evlənənlərin maddi zənginliyini göstərmək üçün konusvari qapaqlarla örtülmüş böyük nimçələrdə təqdim olunur.
Nikah mərasimi
Nikah ayrı bir otaqda keçirilir. Müsəlman adətlərinə uyğun olaraq, Quranın oxunması, həmçinin peyğəmbərin tərifləndiyi ayələrin və nəğmələrin oxunması ilə başlanır. Mərakeşli gəlin xanım statusunu yalnız mərasimdən sonra ərinin evinin ətrafında üç dəfə gəzib, sonra ev sahibəsi kimi evə daxil olduqda əldə edir.
Toyda milli alətlərin sonsuz sədaları, nağara, xalq rəqslərinin ritmləri sədaları altında davam edir, toy həftəsi boyu yeni evlənənləri musiqi müşayiət edir.
Toy tədbirləri mərakeşli gəlinin daim müxtəlif paltarları ilə keçməlidir. Bəzən gəlin mərasim üçün 7 paltar dəyişir. Növbəti paltar dəyişikliyindən sonra o, xüsusi taxtda oturur. Geyimlərin sonuncusu gözəl ağ gəlinlik olur.
Toy süfrəsi...
Mərakeşdə nikah masası müxtəlif çeşidliyi qidalarla bəzədilir.
Süfrələri gavalı və badamlı ət bardağı; ənənəvi kus - kus; portağal çiçəkləri ilə bişmiş göyərçinlər, dəniz məhsulları bardaqları: qoz-fındıq, portağal və limon ilə çox sayda müxtəlif şirniyyat; meyvə və nanə çayları bəzəyir.
Ən məşhur toy yeməyi Pastiladır. Pastilla, göyərçin və ya toyuq əti, darçın, badam və şəkərlə doldurulmuş yemək növüdür.
Rəna Mürşüd
