Mövzunun cəmiyyət arasında geniş maraq doğurduğunu nəzərə alaraq, Ednews oxucuları üçün mütəmadi olaraq dünya toy adət-ənənələri haqqında maraqlı faktları təqdim edəcək. 

- Manişa Mehtar: Toy bizim adətlərə görə ilahi bir qanundur. Bu tanrının qanunudur və bu qanuna görə qız özünə uyğun oğlanı, oğlan isə öz sevdiyi yarını taparaq, onunla nikah bağlayır. Bizim anlayışımızda toy birləşmək deməkdir. 

- Madan Kumar: Toy deyəndə ilk olaraq bizim təsəvvürümüzə rəngarən bəzədilmiş şənliklər gəlir. Bu 5, 7 və daha uzun günlər davam edən şənliklərdir və burada bütün dostlar, tanışlar, doğmalar bir araya gəlir. Toy iki cütlüyün uzun zaman birlikdə yaşamasını qeyd edən özəl bir festivaldır. Bu festival həm də orada verilən ləziz yeməkləri, şən musiqiləri və bir də gözəl şərabları ilə məşhurdur. 

- Bu gün müasir toylar keçmiş şənliklərdən hansı ənənəsinə görə fərqlənir?  Bu haqda hansı maraqlı anları bizimlə bölüşə bilərsiniz? 

- Manişa Mehtar: Bilirsiniz, Hindistan böyük bir ölkədir və burada mədəniyyət, milliyyət və din bir-birindən çox fərqlənir. Məsələn, bizim ən tipik toylar Hindi toylarıdır. Hər bir mədəniyyətdə olduğu kimi toy təşkil edilərkən hər iki tərəfi təmsil edən ailə birgə qərarlar qəbul edir və toyun ən incə məqamlarını birlikdə müzakirə edərək, planlaşdırırlar. Toy zamanı çox kiçik və incə məqamlar, ənənələrə diqqət yetirilir və bu hər iki tərəfin ailələri üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir. Ən normal toy bizdə “Qaneş Pudja” adlanır və bu 7 vəddən ibarət olur. Hindi dilində bunlar “fera” adlanır. Məsələn, birinci fera, gözəl və ləzzətli qida və yeməklər üçün vəd, ikinci fera güc üçün, üçüncü fera əminamanlıq və sair gözəl vədləri özündə ehtiva edir. Müasir dövrdə biz bunu üzük taxma mərasimi, toy öncəsi fotosessiya və video çəkilişləri kimi tədbirlərlə süsləyirik.   

- Madan Kumar: Müasir toylarla keçmişdəki toyların müqayisəsinə gəldikdə, mən demək istərdim ki, bu gün gənclər toydan öncə tanış olur, bir-birlərini yaxından tanımağa çalışır. Məsələn, əvvəllər gənclər sırf ailələrin istəyi ilə evlənirdisə, bu gün həm oğlan, həm də qız bir-birini kollecdə və ya sosial həyatda tanıyaraq, daha sonra ailələrinin təşəbbüsü ilə evlənmək qərarına gəlir. 

- Manişa Mehtar: Bəli, az öncə Madan Kumar bəy qeyd etdiyi kimi, müasir toylar daha bir başa ailələrin istəyi əsasında baş tutmur. Gənclər artıq tanış olur və bir müddət görüşüb bir-birinə isnişməyə başlayır. Ailələr artıq ikinci plana keçib. Onlar ən sonda cütlüklərin qərarından sonra bir-biri ilə tanış olur və ən sonda birgə qərar əsasında toy müəyyən edir. Ən əsası budur ki, artıq gənclər və onların ailələri arasında nə mədəniyyət, nə də din ayrı seçkiliyi mövcud deyil. İstənilən dindən olan biri digər din mənsubuna hörmət edərək onunla evlənə bilər.   

- Madan Kumar: Düzdür, Manişa xanımın fikirlərinə qatılıram. Hindistanda bu gün nəinki din fərqi, hətta milliyyət fərqi belə qoyulmur. Başqa millətə məxsus biri hindistanlı qız və ya oğlanın ailəsinə elçi gələ və evlilik təklif edə bilər. Bu ailələr üçün bir problem deyil. 

- Bildiyiniz kimi, evlilik 3 əsas mərhələdən ibarət olur: görüş, nişan və ən sonda toy mərasimi. Bu mərhələ Hindistanın bütün ştatlarında eyni formada və ardıcıllıqla həyata keçir? 

- Manişa Mehtar: Az öncə qeyd etdiyim kimi, Hindistanda ailələr artıq gənclərə bir çox səlahiyyətləri verməyə çalışır. Artıq hər şey əvvəlki kimi deyil. Lakin bəzi ailələr gənclərin görüşməyi və onların bir müddət birgə yaşamaları barədə narazılıq da ifadə edir. Məsələn elə ailələr olur ki, qızlarının oğlanla toydan əvvəl birgə yaşamasına razılıq vermir. Bu təbii ki, bölgələrə, regionlara və dinlərə görə də dəyişir. Qızla oğlanın toydan əvvəl görüşməsi hazırda Hindistanda 50/50-yə mümkün olan prosessdir. Ümumilikdə isə hər bir hindistanlı bölgəsindən asılı olmyaraq “feyraz” vədlərinə riayət edən bir toy şənliyi təşkil edir.  

- Madan Kumar: Əlavə olaraq, bunu demək istərdim ki, gənclərin görüşməsi fenomenal bir hadisə olsa da, Hindistnda geniş yayılmağa başlayıb. Bəzi ailələlər ilk andan gənclərin görüşməsinə normal baxır, digər ailələr isə ən azı nişandan sonra buna razılıq verir. Bu ailələrin istəyinə görə də dəyişən bir qaydadır. Amma yenə də gənclərin evlilikdən öncə görüşməsi müsbət hal kimi qəbul edilir. Çünki bu ailə qurduqdan sonra yaranacaq problemlərin bəri başdan qarşısını almağa çox kömək olur. Gənclər ən azı bir-biri ilə uzun müddət yaşaya biləcəklərinə əminlik duyğusunu özündə formalaşdıra bilir. 

- Hindistan filmlərdə gördüyümüz toylarla, real həyatdakı toylar eynidirmi?

- Madan Kumar: Əslində, mən deyərdim ki, Hindistanda real həyatda olan toylar filmlərdə göstərilən toylardan daha rəngarəng və maraqlı olur. Çünki filmlərdəki toylar sadəcə spesifik anları təsvir edir. Real toylar isə daha şən və əyləncəlidir. Xüsusilə, Hindistanın ştatları çox olduğu kimi toy adətləri də yüzlərlədir. Bu səbəbdən də mən deyərdim ki, əsl Hindistan toyları filmlrdə gördüyünüz toylardan daha rəngarəng və əylncəlidir. 

- Manişa Mehtar: Mən Madan kumar bəylə razıyam. Toylarımız çox əyləncəlidir və buna qədər olan hazırlıq mərhələsi də bir başqa maraq doğurur. Burada maraqlı olan toy geyimləri, bəzək və digər vasitələr son dərəcə cəlb edicidir. Nə üçün real həyatdakı toylar filmlərdəkindən fərqlənir. Səbəb budur ki, real toylarda çox sayda festivallar, ənənəvi tədbirlər yer alır və bunlar toya rəng qatır. Filmlərdə isə yalnız məhtud formada toy şənliyi təsvir olunur, yəni yalnız standart bir toy tədbiri kimi. 

- Hindistanda xarici vətəndaşla evliliyə necə baxılır? 

- Kesava Revur: Mən Hindistanın ayrı bir ştatındanam. Məsələn, bizim adətlərdə buna çox gözəl baxılır. 

- Manişa Mehtar: Hindistanda bütün dinlərə və adətlərə hörmətlə yanaşılır. Xüsusilə bizdə gəlinlər xristian dinindən olan bəylərə üstünlük verir. Onlar düşünür ki, xristianlara aid geyimlər və dəbdəbə daha çox cəlbedicidir. Qızlar bunu həmişə özlərində xəyal edir.

Rəna Mürşüd